سعید نریمانی / کارشناس‌ارشد جامعه‌شناسی
نظام آموزش عالی، نظام متولی تعلیم و تعلم در دانشگاه‌ها و نیز آموزش ارزش‌ها در میان قشر دانشجو است که هرازگاهی از اصل اهداف خود فاصله می‌گیرد و با ورود به جزئیات و اتخاذ مواضع و سیاست‌های نادرست، نام نیکی را از خود در اذهان تداعی نمی‌کند. بعنوان مثال همین مسئله اختلاط دانشجویی که طی سالیان اخیر بارها و بارها مطرح شده است اما به علت اهمال و عدم اهتمام مسئولین در نظام آموزش عالی و نیز دیگر مسئولین ذیربط نه تنها تاکنون مرتفع نشده است بلکه به علت تکرار بیش از حد، از مسئله به معضل تبدیل شده؛ وجهه نظام آموزش عالی را خدشه‌دار کرده؛ احساسات جمع کثیری از امت مسلمان در جامعه ایرانی را برانگیخته؛ و حتی باعث ورود رهبر معظم انقلاب به مسئله شده است.
البته ورود معظم له به این مسئله علاوه بر احساس مسئولیت بدین علت است که ایشان بیش از سایر مسئولین متولی، عمق این حدیث رسول اکرم(ص) را درک کرده‌اند که: «مردم دو گونه‌اند: دانشمند و دانشجو؛ و جز در اين دو دسته خيرى نيست.» و نیز بهتر از همه  مسئولین دست‌اندرکار با استناد به این کلام حضرت امام خمینی(ره) که از دانشگاهیان به عنوان مغز متفكّر جامعه نام برده اند، می‌دانند که چرخ تحول در نظام اسلامی با دستان قشر فرهیخته می‌چرخد و ابتلای این قشر به هر آن چه که آنان را از مسیر تعلیم و ارزش آموزی دور کند، برای این مرزو بوم سم است و تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
و اما اختلاط و دانشجو دو واژه‌ای که اگر چه در نگاه نخست ارتباطی به هم نمی‌یابند اما در مسئله اختلاط دانشجویی کاملاً به هم مرتبطند و ذهن عده‌ای را به خود مشغول و جمعی را به تکاپو وا داشته‌اند. مسئله اختلاط پسر و دختر دانشجو بیرون از فضای دانشگاه‌ها و ساعات تعلیم یا همان اردوهای مختلط دانشجویی در حالی مطرح شده است که به نظر می‌رسد مسئولین مأمور اصل را رها و فرع را چسبیده باشند؛ چراکه آنان در همین ابتدای راه، با تکرار مکرر عبارت اردوهای مختلط دانشجویی و تأکیدی که بر حذف آن برای مرتفع نمودن مسئله اختلاط دانشجویی دارند، فقط به مسئله اختلاط پسر و دختر دانشجو و مرتفع نمودن آن توجه دارند و مسئله ابتذال نشأت گرفته از اختلاط دانشجویی را در دستور کار خویش قرار نداده‌اند و شأنیت مسئله اختلاط پسر و دختر دانشجو را از درون دانشگاه‌ها به بیرون از آن، تقلیل داده و در پی راه چاره‌اند.
نخست این که مقام معظم رهبری در جایگاه مرجعیت دینی، بهتر از هرکسی می‌دانند که صرف اختلاط پسر و دختر دانشجو مادامی که مفسده‌ای از آن برنخاسته باشد، مسئله نیست و التزامی به پیگیری نمی‌یابد. پس آن چه که معظم‌له را در این مسئله به واکنش واداشته است، نه فقط اختلاط پسر و دختر دانشجو بلکه اختلاط نامتعارف دانشجویی و ابتذال نشأت گرفته از آن است. بنابراین به نظر می‌رسد، نظر مسئولین نیز با عنایت به آن چه که مدنظر رهبر انقلاب است، هم مسئله اختلاط نامتعارف دانشجویی و هم ابتذال ناشی از آن است و آن چه که شرح آن گذشت تسامحاً اتفاق افتاده باشد. و دوم، خروج موضوع اختلاط پسر و دختر دانشجو از درون دانشگاه‌ها به بیرون از آن است. در این‌زمینه باید گفت اگرچه شاید بتوان اختلاط نامتعارف دانشجویی را در بیرون از فضای دانشگاه‌ها با تحریم اردوهای مختلط، به ظاهر مرتفع ساخت اما تکلیف اختلاط نامتعارف در درون دانشگاه‌ها (کلاس درس، آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و...) چه می‌شود؟!
مطمئناً نگاه تک علتی و این که مسئولین صرف اختلاط نامتعارف را علت، و حذف اردوهای مختلط دانشجویی را تنها راه چاره می‌بینند، نگاه درستی به نظر نمی‌رسد؛ پس علل ظهور و بروز اختلاط نامتعارف دانشجویی و ابتذال ناشی از آن در میان پسر و دختر دانشجو چه می‌شود؟
از آن جا در شکل‌گیری مسائل اجتماعی مجموعه‌ای از علل و عوامل مؤثر نقش دارند و برای تحلیل و مرتفع نمودن این مسائل نیز همه عوامل مؤثر باید مورد بررسی قرار گیرند، باید گفت نگاه تک علتی به مسائل اجتماعی نگاه مناسبی برای تحلیل و مرتفع نمودن این مسائل نیست. بنابراین مادامی که مسئولین مأمور با نگاهی تک علتی و تک بعدی به مسئله اختلاط نامتعارف دانشجویی بنگرند و نتوانند پاسخی برای سئوالات ذیل که اصلی‌ترین عوامل ایجاد مسأله اختلاط در میان پسر و دختر دانشجو هستند، ارائه کنند، در مرتفع نمودن این مسئله توفیق نخواهند یافت.
1- مسئله کاهش امید به آینده در میان جوانان که منجر به جایگزینی امید به آینده و پایدار با امید زودگذر و پیگیری لذات آنی و نامتعارف به دلایل ذیل شده است، چه می‌شود؟
الف: اختلاط نامتعارف و ابتذال؛ به علت عدم امید به آینده شغلی و مالی برای گذران امور جاری زندگی و مبادرت به امر ازدواج.
ب: اختلاط نامتعارف و ابتذال؛ به علت عدم امید به تشکیل خانواده و شروع زندگی زناشویی ناشی از عدم اشتغال و امنیت مالی و به تبع آن افزایش سن ازدواج و جایگزینی آن بوسیله برقراری ارتباط نامتعارف با جنس مخالف.
2- مسئله دوجنسیتی بودن دانشگاه‌ها در ایران چه می‌شود؟
الف: اختلاط نامتعارف و ابتذال؛ در برخی از رشته‌هایی که به نظر می‌رسد ضرورتی به حضور مشترک هر دو جنس در یک کلاس درس نیست.
بنابراین در جمع‌بندی مطالب نگاشته شده می‌توان گفت:
1- مسئله، اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال ناشی از آن است.
2- صرف توجه، به اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال نشأت گرفته از آن در بیرون از فضای دانشگاه‌ها است.
3- به اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال ناشی از آن در درون دانشگاه‌ها توجهی نشده است.
4- به حذف اردوهای مختلط دانشجویی به عنوان تنها راه مرتفع نمودن مسئله توجه شده است.
5- به علل مؤثر در ظهور و بروز اختلاط نامتعارف دانشجویی و ابتذال نشأت گرفته از آن در میان پسر و دختر دانشجو توجهی نشده است.
6- نگاه موجود به مسئله تک علتی و تک بعدی است.
به نظر می‌رسید طی ماه‌های اخیر که از آغاز پیگیری مسئله گذشته بود و یا طی مدت زمانی که به جمع‌بندی و ارائه گزارش باقی مانده بود؛ اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به نکات مبهم و نقایص موجود پی برده و در رفع آنها اقدام کنند، اما نتیجه بررسی شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال ناشی از آن در بیرون از فضای دانشگاه‌ها یا همان اردوهای مختلط دانشجویی، در جلسه 773 این شورا به ریاست محترم جمهور ابلاغ می‌شود، و از آن جا که در متن گزارش آمده است بخش زیادی از اردوهای برگزار شده؛ قابل قبول و درچارچوب‌های ارزشی و ضوابط مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است؛ می‌توان گفت تمامی نکات مبهم و نقایص موجود هم چنان به قوت خود باقی است؛ چراکه شورا تنها به ارائه گزارشی در مورد خوب یا بد بودن اردوهای برگزار شده بسنده کرده است.
بنابراین نتیجه گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی هرچه که بوده است به عنوان پیشنهادهایی که به نظر می‌رسد برای مقابله و مرتفع نمودن مسئله اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال نشأت گرفته از آن بسیار مؤثر باشند، می‌توان گفت دولت، متولیان تعلیم و تعلم در نظام آموزش عالی کشور و نیز دیگر مسئولین ذیربط در صورتی که به محورهای ذیل بپردازند و به آنان جامه عمل بپوشانند به تسریع در مقابله و مرتفع نمودن مسئله اختلاط نامتعارف دانشجویی و ابتذال ناشی از آن بسیار کمک خواهند کرد:
1- افزایش امید به آینده برای حذف امید زود گذر و لذات آنی و نامتعارف با ایجاد اشتغال پایدار و تسهیل ازدواج جوانان محصل.
2- تسریع در اجرای کامل طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها.
اگر چه مقابله و مرتفع نمودن مسئله  اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال ناشی از آن چه در درون و چه در بیرون از دانشگاه‌ها نیازمند به‌کارگیری و اعمال جامع و کامل هر دو راهکار ذکر شده است، اما با عنایت به ضعف دولت‌ها در مرتفع نمودن مسئله بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار، و نیز تسهیل ازدواج جوانان، به عنوان تنها راهکار باقیمانده از دو راهکار مطروحه برای شروع مقابله با مسئله اختلاط نامتعارف دانشجویی و ابتذال ناشی از آن می‌توان گفت اگر طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها به سرعت و به طور کامل اجرا شود، اگرچه نمی‌شود مسئله اختلاط نامتعارف را به طور کامل مرتفع ساخت، اما حداقل می‌توان امیدوار به کنترل اختلاط نامتعارف پسر و دختر دانشجو و ابتذال نشأت گرفته از آن، در درون دانشگاه‌ها بود.