ناگفتهها و متن و حاشیه تاریخ انقلاب -8
ضربان زمان
بهمن دری
پیش از وقوع انقلاب اسلامی، جایگاه ایران به عنوان یکی از متحدان آمریکا در منطقه استراتژیک خاورمیانه و لزوم کنترل اوضاع این کشور در رابطه با دولتهای خارجی همجوار و مخالفان سیاسی داخلی، فعالیتهای اطلاعاتی، امنیتی ایالات متحده را به مقیاس وسیعی افزایش داد. به گفته «ویلیام شوکراس» روزنامهنگار مشهور انگلیسی، «سازمان سیا یکی از گستردهترین شبکههای عملیاتی خود در جهان را در ایران مستقر کرده بود.» (کتاب آخرین سفر شاه / ص 342)
ماموران آن سازمان در پوشش مشاغلی نظیر وابسته فرهنگی، بازرگانی و کنسولی، مامور هواپیمایی، مستشار سازمان برنامه و مانند آن کار میکردند (از پوششهای شغلی ماموران سیا در این منابع یاد شده است. ویلیام شوکراس/ آخرین سفر شاه / ص 342؛ جیمز بیل/ عقاب و شیر (تراژدی روابط ایران و آمریکا/ ج دوم / ص 626؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی/ ج دوم/ ص 224) که دولت ایران از شغل واقعی آنها آگاه بود. (شوکراس در کتاب آخرین سفر شاه اشاره دارد که معمولا کشورهای پذیرنده به خوبی از شغل واقعی ماموران سیا در کشور خود آگاه هستند.)
بزرگترین اشتباه من
وابستگی رژیم پهلوی به غرب از دهه 20 تا وقوع انقلاب اسلامی آنقدر انکارناپذیر است که حتی محمدرضا پهلوی نیز در آخرین مصاحبه خود با کاترین گراهام مدیر موسسه مطبوعاتی واشنگتن پست آمریکا در سال 59 با صراحت به آن اشاره میکند؛
«بزرگترین اشتباه من این بود که به جای این که خود درباره مسائل داخلی کشورم تصمیم بگیرم، به مشورت با آمریکاییها و انگلیسیها پرداختم و به توصیههای غلط و متضاد آنها گوش فرادادم.» (مستشاران آمریکایی در ایران به روایت اسناد) / زینب احیائی / مرکز اسناد انقلاب اسلامی/1382/ ص 15).