تشنج با بروز حملات صرع یک اختلال فیزیولوژیک و مداوم مغز است که در اثر افزایش شارژ الکترونیکی سلول‌های مغزی آغاز شده و معمولا در بیشتر مواقع نیز خود به خود متوقف می‌شود.
لزوم آگاهی از چگونگی برخورد با افرادی که دچار این‌گونه حملات می‌شوند یکی از فاکتورهایی است که اطرافیان فرد بیمار باید از آن آگاهی داشته و بتوانند در مواقع بروز مشکل به فرد بیمار کمک کنند.
دکتر بهروز نیکنام متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با عصرایران در مورد اینکه چرا برخی افراد دچار تشنج می‌شوند، گفت: امکان بروز تشنج در تمامی افراد و در تمامی سنین وجود دارد که دلایل مختلف از جمله عامل وراثت، ابتلای مادر به بیماری‌های ویروسی در زمان بارداری،‌ کمبود اکسیژن در زمان تولد نوزاد، ابتلا به زردی در نوزادان با ضربه به سر نوزاد در زمان تولد در به وجود آمدن آن نقش دارند.
انواع تشنج‌ها و حملات صرع
تشنج معمولا شامل 2 نوع کوچک و بزرگ بوده که در نوع کوچک بخشی از بدن درگیر شده و حالت هوشیاری فرد نیز وجود دارد.
این تشنج‌ها معمولا در کودکان دیده می‌شود به طور مثال زمان‌هایی که یک کودک در مدرسه در حال نوشتن دیکته است و ناگهان لحظاتی مات و مبهوت شده و چیزی نمی‌شنود و در پی آن کلماتی را در نوشتن جا می‌اندازد. این از جمله تشنج‌های کوچک به شمار می‌رود.
این‌گونه تشنج‌ها که کوچک است باید در زمان‌های کودکی تشخیص داده شده و به سرعت نیز درمان شود زیرا این بیماری در صورتی که به موقع تشخیص داده شود قابل کنترل بوده و با درمان‌های دارویی رفع می‌شود.
تشنج‌های شدید به عنوان حملات صرع نیز یاد می‌شود در اینگونه حملات فرد بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری شده و علامت‌های انقباضی در دست‌ها، پاها و دیگر اندام‌ها را بروز می‌دهد. بیمار در آن لحظه دچار نوعی بیهوشی می‌شود و به دلیل اینکه در اینگونه موارد امکان آسیب زدن بیمار به خود وجود دارد باید اطرافیان، بیمار را کنترل کرده و مراقب انسداد  راه تنفسی بیمار نیز باشند.
دکتر نیکنام گفت: در درمان این‌گونه تشنج‌ها علاوه بر اینکه از درمان‌های دارویی استفاده می‌شود در مواقعی با تشخیص پزشک باید از درمان‌های جراحی نیز استفاده شود.
وی ادامه داد: در تشنج‌های عمومی و شدید گاهی فرد چند دقیقه قبل از آغاز حمله متوجه می‌شود و لذا باید در اینگونه موارد اگر در حال انجام کارهایی مانند رانندگی و آشپزی است به سرعت انجام این کارها را متوقف کرده و اطرافیان خود را نیز در جریان قرار دهد.
این متخصص مغز و اعصاب بروز برخی تشنج‌ها را ناشی از عقونت‌های مغزی، بیماری‌های کبدی، دیابت، تیروئید، مسمومیت‌های دارویی یا ضربه‌های شدید به مغز ذکر کرد و گفت: مصرف قرص‌های روان‌گردان مانند ترامادول نیز به لحاظ آسیب‌هایی که به سلول‌های مغزی وارد می‌کند باعث بروز تشنج می‌شود.
بیماری‌های روحی و روانی عامل بروز تشنج‌های کاذب
این متخصص مغز و اعصاب در ادامه به رابطه تشنج و بیماری‌های روحی و روانی اشاره کرد و گفت: برخی تشنج‌ها به صورت کاذب به وجود آمده و در اثر مشکلات روحی و روانی بروز می‌کند که این تشنج‌ها ارتباطی با مشکلات مغزی ندارد و باید با کمک روان‌شناس مشکلات روحی و روانی فرد بیمار برطرف شود.
تشنج روی هوش تاثیری ندارد
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا تشنج کردن تاثیری بر روی هوش افراد دارد یا خیر گفت: تشنج روی هوش هیچگونه تاثیری ندارد ولی برخی تشنج‌ها در افرادی که دچار عقب‌ماندگی ذهنی هستند در مقابل درمان‌های دارویی مقاوم است.
دکتر نیکنام در ادامه با اشاره به وقوع تشنج در برخی از جوانان در دوران بلوغ گفت: اینگونه تشنج‌ها در دوران بلوغ به وجود می‌آید و معمولا افرادی که دچار اینگونه بیماری می‌شوند دچار اختلال و حرکات غیر ارادی مانند جویدن لب هستند که این مشکل نیز قابل کنترل و درمان است.
تشنج چگونه درمان می‌شود؟
وی در مورد درمان‌های تشنج یا حملات صرع گفت: درمان‌های تشنج معمولا دارویی است که توسط پزشک متخصص با توجه به نوع و شدت آن با درمان خاص دارویی یا جراحی درمان می‌شود.
دکتر نیکنام در مورد روش‌های تشخیص تشنج  نیز گفت: گرفتن نوار مغز، آزمایشات خونی، تصویربرداری ام‌آرآی و بررسی طولانی مدت بیمار در خواب از روش‌های تشخیص این بیماری است.
چه کنیم تا کمتر
دچار حملات صرع شویم
این متخصص مغز و اعصاب در مورد اینکه چه اقداماتی می‌تواند باعث شود تا افراد بیمار کمتر دچار حملات صرع یا تشنج شوند، گفت: بیمار باید به طور مرتب تحت نظر پزشک درمان‌های دارویی را طی کند. همچنین دوری از استرس، عدم رانندگی طولانی مدت، پرهیز از شب‌زنده‌داری و تماشای طولانی مدت تلویزیون، یا استفاده مداوم از رایانه و پرهیز کردن از گرسنگی در جلوگیری از حملات صرع موثر است.
وی ادامه داد: داشتن تغذیه مناسب نیز در این بیماری بسیار مهم است و معمولا فرد بیمار باید از مصرف مواد غذایی سرخ کردنی، ترشی‌جات و ادویه تا حد امکان پرهیز کند. همچنین مصرف روزانه یک عدد تخم‌مرغ یا مقدار کمی کره یا شیرینی و میوه‌های تازه و انواع مغزها شامل بادام و گردو می‌تواند تغذیه مناسبی برای پیشگیری از تشنج باشد.
این متخصص مغز و اعصاب در پایان به خانواده‌ها توصیه کرد قبل از ازدواج فرزند صرعی خود موضوع را با شریک زندگی وی در میان بگذارند.