آرش فهیم
شهید سعید سیاح طاهری، گرچه به عنوان سردار دفاع از انسانیت در برابر اهریمن و شهید مدافع حرم پاک‌ترین انسان‌های تاریخ شناخته می‌شود، اما او سال‌ها در عرصه جهاد فرهنگی و هنری نیز فعال بود. در دورانی که سینما به انواع حواشی و جنجال‌های پرسر و صدا اما توخالی آلوده شده، او در سکوت کامل، یک جریان نجیب و سر به زیر را در این وادی بنیان نهاد. جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس که محفلی برای آشناسازی کودکان و نوجوانان مناطق محروم با حماسه‌های دوران دفاع مقدس بود، توسط شهید سیاح طاهری راه‌اندازی شده بود. جشنواره‌ای که می‌توان آن را الگویی برای فعالیت فرهنگی و هنری همه علاقه‌مندان به انقلاب دانست. همچنان که اکران‌های مردمی جشنواره فیلم عمار نیز با الهام از این حرکت به وجود آمد.
این گفت‌وگو در سال 91 با شهید سیاح طاهری انجام شده بود. اما متأسفانه برگزاری جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس متوقف شد و دیگر فرصتی برای انتشار این مصاحبه پیش نیامد. تا اینکه «حاج سعید» 23 دی در سوریه و در تقابل با داعش به شهادت رسید و بهانه‌ای شد برای انتشار یک گفت‌وگوی منتشر نشده دیگر.
***
* بیشتر جشنواره‌های سینمایی ما در تهران و یا در شهرهای بزرگ و توریستی برگزار می‌شوند. چرا جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس را در دورافتاده‌ترین مناطق، یعنی در روستاهای مرزی برگزار می‌کنید؟
مردمی که در مناطق مرزی زندگی می‌کنند از یک طرف با مشکلات فراوانی مواجه هستند و از طرف دیگر اولین سد دفاعی کشور در مقابل هرگونه هجوم از خارج محسوب می‌شوند. با این حال، جوانان این مناطق آگاهی چندانی نسبت به دفاع مقدس ندارند. با توجه به این مسائل، لازم بود که به طریقی با فرزندان این مناطق ارتباط برقرار کرده و ارزش‌های دفاع مقدس را به آنها منتقل کنیم که جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس با همین انگیزه راه‌اندازی شد.
* شیوه برگزاری این جشنواره نیز منحصر به فرد است. حضور هنرمندان و بازیگران مطرح و شناخته شده در بین کودکانی که اکثریت قریب به اتفاق آنها در عمرشان حتی یک بار هم به سینما نرفته‌اند و بیان حماسه‌های دوران دفاع مقدس توسط این هنرمندان یک اتفاق بدیع و جذاب است. چطور به این شیوه رسیدید؟
از ابتدا سعی کردیم تا با مشارکت هنرمندان مطرح این برنامه را پیش ببریم. چون معمولا بچه‌ها به هنرمندان علاقه‌مند هستند. به همین دلیل هم مسائل جنگ و مضامین مدنظرمان از زبان هنرمندان برای بچه‌ها گفته می‌شود. همچنین یکی از ویژگی‌های مهم جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس، شاد بودن آن است. یعنی محتوای ارزشی و دفاع مقدسی را در قالب سرود و جشن و همخوانی هنرمندان و بچه‌ها مطرح می‌کنیم. در این برنامه‌ها همچنین ما کتاب‌های با ارزش دفاع مقدسی را هم به شرکت‌کنندگان معرفی و اهدا می‌کنیم. کتاب‌هایی نظیر «دا»، «پایی که جا ماند»، «نورالدین پسر ایران» و ... . علاوه بر دانش‌آموزان، معلم‌ها هم در این جشنواره مشارکت داده می‌شوند.
* برگزاری جشنواره دانش‌آموزی فیلم دفاع مقدس در مناطق محروم مرزی، چه تأثیراتی داشته است؟
معمولا بعد از برگزاری این جشنواره در هر منطقه‌ای، مراجعه بچه‌ها برای عضویت در بسیج بیشتر می‌شود. برگزاری این جشنواره در مناطق زلزله‌زده تأثیر بسیار زیادی داشت. چون اصلی‌ترین ارزشی که ما در این جشنواره مطرح می‌کنیم، مقابله با سختی‌ها و پیروزی با حداقل امکانات است. همان چیزی که در جنگ هشت ساله تجلی یافت. به یاد دارم که در حین برگزاری این جشنواره در منطقه اروندکنار، وقتی این گونه مسائل را مطرح کردیم، جوانی به ما مراجعه کرد و گفت که از شدت افسردگی قصد خودکشی داشته، اما پس از حضور در این جشنواره بار دیگر به زندگی بازگشته است.
البته این تأثیرگذاری فقط روی مخاطب‌های جشنواره نبوده و حتی خود هنرمندان نیز از آن تأثیر می‌پذیرند. چون آن ها در این برنامه‌ها عمدتا به عنوان یک نذر فرهنگی و بدون اینکه پولی دریافت کنند شرکت می‌کنند. همراهی آنها با پاکی و صداقت بچه‌ها و دور شدنشان از کلاس و دیسیپلین هنرمندانه، تجربه نوعی بازگشت به خویشتن است.
* شما فکر می‌کنید که رمز اصلی موفقیت این حرکت فرهنگی چیست؟
این جشنواره با انگیزه‌های الهی برگزار می‌شود و افراد، نه به خاطر اسم و رسم و بودجه، بلکه به خاطر همین انگیزه‌ها در آن مشارکت می‌کنند. البته برخی از ارگان‌ها کمک مالی می‌کنند و گاهی نیز خودشان را به عنوان متولی این کار معرفی می‌نمایند، برای ما هم چندان اهمیت ندارد، چون تنها هدف ما تأثیرگذاری فرهنگی است، نه چیز دیگری.
* ارزیابی شما از کارهای فرهنگی که برای ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس صورت می‌گیرد چیست؟
یکی از مشکلاتی که در عرصه فرهنگی به آن مبتلا هستیم، باقی ماندن بر روش‌های قدیمی تبلیغات است. روش‌هایی نظیر چاپ پوستر و سخنرانی و مانند اینها که دیگر کلیشه‌ای شده‌اند و جواب نمی‌دهند. خوشبختانه ایده‌های جدید فراوانی برای تبلیغات وجود دارد، اما متأسفانه اراده چندانی برای عملی ساختن این ایده‌ها نیست. تجربه نشان داده که هر بار در کار فرهنگی و تبلیغاتی کلیشه‌شکنی کرده و رو به روش‌های نو آوردیم بهتر نتیجه گرفتیم. به یاد داشته باشیم که ضمیر همه جوانان پاک است و تنها کافی است که با آنها ارتباط برقرار کنیم.