اخبار ویژه
متانت مردم زنجیره‌ای‌ها را شوکه کرد
بی‌اعتنایی مردم به هیجان‌آفرینی نشریات زنجیره‌ای - که حتی با دعوت به جشن و پایکوبی همراه بود- موجب توجیهات عجیب و غریب در یکی از این روزنامه‌ها شد.
روزنامه آفتاب یزد در مقاله‌ای با عنوان «چرا مردم شادی نکردند؟» نوشت: پس از آن که برجام به مرحله اجرا درآمد شاید برخی تصور می‌نمودند مجدداً همانند گذشته مردم به خیابان‌ها می‌آیند و شادی می‌کنند. اما به دلایلی اینگونه نشد. موضوع چند روزی است که دستمایه دلواپسان برای طرح مطالب توهمی و خیالی شده است و حتی برخی رسانه‌های معتبر غربی نیز نسبت به موضوع فوق واکنش نشان داده و از این واقعه تعجب نموده‌اند.
این روزنامه بدون اینکه به فراخوان‌های جشن اشاره کند می‌افزاید: واقعیت آن است مردم کشورمان در تنگناهای شدید اقتصادی قرار دارند و به این راحتی‌ها لبخند بر لبانشان نمی‌آید. اگرچه اجرایی شدن برجام خوش یمن است و شادی آفرین اما به تنهایی کافی نیست. قطعاً اگر وضعیت معیشتی مردم اینگونه نبود و این چنین سفره‌های‌شان در دولت قبل کوچک و کوچک‌تر نمی‌شد خیلی ساده‌تر و با هر بهانه ریز و درشتی به شادی می‌پرداختند.
در ادامه این مقاله با نافذ دانستن تحلیل‌های منتقدان آمده است: نکته دیگر آن که در طول زمان امضای توافق و اجرای آن تبلیغات سنگین و شدیدی از سوی رسانه‌های تندرو علیه برجام شده و اینگونه القا می‌گشت که توافق چه اجرا شود و چه خیر در زندگی مردم هیچ تحولی رخ نمی‌دهد. اگرچه این تبلیغات مسموم، دروغ اندر دروغ بود اما به هر حال توانست بخشی از مردم را بدبین نماید. به هر حال علیرغم آنکه طی سال‌های گذشته ضریب نفوذ تلویزیون بین مردم کاهش پیدا کرده است اما همچنان این رسانه پرخرج در بخشی از مردم مؤثر است و می‌تواند آنان را تحت تأثیر خود قرار دهد.
آفتاب یزد افزود: دولت حسن روحانی در پسابرجام شرایط دشواری را پیش‌روی خود دارد. باید به گونه‌ای در اقتصاد عمل نماید که مردم در کوتاه‌ترین زمان ممکن طعم برجام را در معیشت خود بچشند.
نویسنده در ادامه توجیهات خود برای رفتار توأم با طمأنینه و متانت مردم - که افراطیون را شوکه کرده است- مدعی شد: به خاطر داشته باشیم همزمان با اجرای برجام در سوی دیگر ماجرا اتفاق تلخی رخ داد و انبوهی از کاندیداهای جناح اصلاح‌طلب زیر تیغ رد صلاحیت رفتند به طوری که طبق گفته آگاهان و ناظران تنها 30 اصلاح‌طلب مارک‌دار در گردونه رقابت باقی مانده‌اند. به نظر می‌رسد همین عامل می‌تواند بخش اعظم شیرینی‌های اجرای برجام را از بین ببرد.
یادآور می‌شود در چند مقطع اعلام توافق ژنو و بیانیه لوزان، توافق وین و سپس روز اجرای برجام، طیف ذوق زده مردم را دعوت به جشن و پایکوبی خیابانی کردند که از هیجان روزهای اولیه، کمترین نشانه‌ای در روز اجرا باقی نمانده بود. همین متانت و عقلانیت مردم و عدم همراهی باعث شوک و نگرانی شدید در طیف مذکور شده است.
تصمیمات متناقض برای مدیریت آلودگی هوا
یک روزنامه اصلاح‌طلب تصمیمات مدیریت آلودگی هوا را متناقض و مشکوک توصیف کرد.
«قانون» در این زمینه نوشت: داستان آلودگی هوای این هفته تهران، داستانی عجیب و متفاوت‌تر از همه داستان‌هایی بوده که لااقل در سال‌های اخیر خوانده‌ایم. چنانکه با عبور موج‌بارشی از کشور و افزایش پایداری هوای پایتخت، پیش‌بینی برای افزایش آلاینده‌های جوی برای روزهای پایان هفته شده بود اما کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران، بی‌آنکه از قبل خبری داده باشد، تشکیل جلسه داده و تصمیماتی اتخاذ کرد. تصمیماتی که در هفته‌های گذشته با اوج گرفتن آلودگی هوای شهر تهران نیز مشابه آن گرفته شد اما این بار در حالی که شاخص آلودگی هوای پایتخت در دو روز گذشته وضعیت ناسالم را نشان می‌داد، به یکباره تصمیم عجیب تعطیلی دو روزه مدارس همراه با محدودیت‌های ترافیکی گرفته شد تا اما و اگرهای تصمیمات عجیب کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران بیش از پیش شود.
کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران که همان طور که از اسمش برمی‌آید، صرفاً برای مواقع اضطراری تشکیل جلسه می‌دهد، 3 هفته قبل و با تشدید آلودگی هوا و رسیدن آلودگی به مرز اضطرار - آنچنان که هر چشم مسلح و غیر مسلحی می‌توانست آلودگی هوا را در فاصله چند متری ببیند- تشکیل جلسه داد و تعطیلی سه روزه مدارس تهران را یک روز اعلام کرد. از سویی این کمیته زیربار تعطیلی ادارات و دانشگاه‌ها نرفت و حتی یک دقیقه هم از ساعت کار ادارات کم نکرد تا نفس کشیدن شهروندان با آبشش در روزهای آلودگی هوا، به جوک میان مردم تبدیل شود. آن زمان، رسانه‌ها اعتراض‌های بسیاری به عدم تعطیلی ادارات کردند و مسئولان کمیته مواقع اضطراری کاهش آلودگی هوا، تصمیم کارشناسی را علت عدم تعطیلی اعلام کردند. اما تصمیمات این کمیته در روزهای آلوده چند هفته قبل علامت سؤال‌های بسیاری را ایجاد کرد که چرا در یک روز آلوده با شاخص آلایندگی 153، بازی‌های لیگ برتر برای حفظ سلامت بازیکنان فوتبال تعطیل شد اما در همان روز کودکان به مدرسه رفتند و فردای آن روز و در شرایطی که شاخص آلودگی هوا تغییری نکرده بود، مسئولان کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوا برگزاری بازی‌های لیگ را بلامانع اعلام کردند. حال اما پس از 3 هفته، در حالی که هنوز آلودگی هوای شهر حداقل به طور چشمی آزار دهنده نشده بود، بار دیگر این کمیته تشکیل جلسه داده و به یکباره رأی به تعطیلی 2 روزه مدارس ابتدایی پایتخت و مراکز پیش دبستانی آن می‌دهد!
این روزنامه با اشاره به برخی شایعات درباره علت تصمیمات اخیر با سفر آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و... می‌نویسد: ضروری است مسئولان تصمیم‌گیری در موضوع آلودگی هوا رفتاری منطقی و توأم با کار کارشناسی در موضوع آلودگی هوا داشته و با پرهیز از تصمیمات شائبه برانگیز، توجه به سلامت مردم و نجات جان آنها از چنگال آلودگی هوا را مورد اهتمام قرار دهند.
برخی محافل رسانه‌ای طی روزهای اخیر تعطیلی‌ها را مرتبط به علاقه یک جریان سیاسی برای برگزاری جشن شروع اجرای برجام- که از سوی مردم استقبال نشد- مرتبط می‌دانند.
در این 3 سال دهمین بار است که از این خبرها می‌شنویم
یک روزنامه دولتی ضمن تهیه گزارشی تصریح کرد مردم همچنان منتظرند آثار واقعی اجرای برجام را در زندگی خود ببینند.
روزنامه شهروند از قول صاحب یک مغازه الکتریکی در خیابان لاله‌زار نوشت: من خبرها را از دیشب دنبال نکردم ولی امروز توی خیابان دیدم که خیلی‌ها درباره دیشب حرف می‌زنند. انگار دارد خبرهایی می‌شود و من خوشحالم. اگر این مذاکرات و برداشته شدن تحریم‌ها باعث ارزانی شود، خیلی خوب است.
«حامد» که 36 ساله است و در خیابان لاله‌زار مغازه لوازم الکتریکی دارد اما نظرش متفاوت است: «در این سه سال این دفعه دهم است که از این خبرها اعلام می‌شود. این خبرها برای ما عادی شده است. الان اوضاع چه فرقی کرده؟ امروز دلار از دیروز هم گران‌تر شده و فعلاً می‌بینیم که این رفع تحریم‌ها اثری روی کار ما نداشته است.»
این روزنامه همچنین به نقل از یک راننده تاکسی 55 ساله می‌نویسد تغییر و تحول برای بالایی‌ها خوب است یعنی از سید خندان به بالا بیشتر استفاده‌اش را آنها می‌برند.
هیجان برجام در بازار در کمتر از 2 روز خالی شد
کاهش هیجان لغو تحریم‌ها، حافظه تاریخی معامله‌گران شاخص بورس را قرمز کرد، ریزش بورس پس از اوج‌گیری، عبور بازار از هیجان، هیجانات فروکش کرد، ارز و سکه تجدیدقوا کردند.
اینها تیتر نشریات مختلف درباره تحولات واکنش بازار ارز و سرمایه نسبت به اجرای برجام است. روزنامه شرق در گزارشی تحت عنوان «حافظه تاریخی معامله‌گران، شاخص را قرمز کرد/ ریزش بورس پس از اوج‌گیری» نوشت: دیروز دوشنبه پس از صعودی کوتاه‌مدت که ناشی از هیجانات لغو تحریم‌ها بود. بازار بورس ریزش کرد. نوسان‌گیران بازار برای دریافت سود کوتاه مدت به فروش سهام مبادرت کردند. همچنین با توجه به حافظه تاریخی معامله‌گران که ریزش بازار پس از توافقات فروردین و تیرماه را شاهد بودند. از ترس ریزش قیمت‌ها، فروش را بر نگهداری دارایی سهام خود ترجیح دادند.
این روزنامه می‌افزاید: ریزش قیمت نفت، مواد معدنی و پتروشیمی تاثیر منفی بر بورس گذاشته است. البته به نظر می‌رسد گرچه ریزش سودآوری شرکت‌ها هنوز به پایان نرسیده است. اما در مراحل پایانی قرار دارد.
روزنامه آرمان نیز ذیل تیتر «کاهش هیجان لغو تحریم‌ها» خاطر نشان کرد: در حالی که در هفته‌های اخیر بازار سرمایه رنگ سبز به خود گرفته بود و سیر صعودی را طی می‌کرد. برخی کارشناسان آن را مدلول لغو تحریم‌ها دانسته و به روند صعودی آن امیدوار بودند. از طرف دیگر، به گمان عده‌ای این رشد هیجانی بوده و نمی‌توان به آن چندان امیدوار بود حال سقوط آنی و ناگهانی شاخص‌های بورس در روز گذشته صحه بر صحبت‌های گروه دوم کارشناسان گذاشت.
روزنامه همشهری نیز گزارش داد: بازارهای مالی و سرمایه‌ای که در روز اجرای برجام واکنشی سریع به خبر لغو تحریم‌ها نشان داده بودند، از روز گذشته به تخلیه هیجان ناشی از این رویداد پرداختند و نوسانات عادی خود را دنبال کردند. با وجود این بازارهایی نظیر مسکن و خودرو که به عنوان بازارهای مقاوم با فاصله زمانی طولانی‌تری به رویدادهای سیاسی و اجتماعی واکنش نشان می‌دهند در انتظار تغییر فضای اقتصاد کلان و تاثیرپذیری از آن هستند. بازارهای سرمایه، طلا و ارز سریع‌ترین واکنش را به خبر لغو تحریم‌ها نشان دادند و به همان سرعت به شرایط عادی بازگشتند. به طوری که شاخص بورس پس از 2 روز افزایش قابل توجه، روز گذشته کاهش 304 واحدی را تجربه کرد.
از سوی دیگر روزنامه اعتماد ذیل تیتر «هیجانات فروکش کرد» نوشت: هیجانات در بازار سرمایه خیلی زود فروکش کرد بعد از دو روز افزایش تقاضا و سبزپوش شدن شاخص‌ها، با افت 304 واحدی بازار سرمایه رو به سردی گرایید. اگر معاملات کد به کد و بلوکی حقوقی‌ها نبود شاخص‌ها با سرعت بیشتری هم ریزش می‌کرد. شاخص کل قیمت و بازده نقدی بورس تهران در پایان معاملات دیروز با 304 واحد افت به رقم 65 هزار و 119 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز با کاهش 86 واحدی عدد 10 هزار و 310 واحد را تجربه کرد همچنین شاخص سهام آزاد شناور با کاهش 636 واحدی عدد 71 هزار و 998 واحد را به نمایش گذاشت.
این روزنامه در خبر دیگری مبنی بر اینکه «ارز و سکه تجدیدقوا کردند» خبر داد: بازار روز گذشته در عمده قیمت‌ها کاهشی ناچیز را تجربه کرد. این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که هیجان ناشی از اجرایی شدن «برجام» بسیار زودتر از آنکه تصور می‌شد فروکش کرد.
اعتماد همچنین سقوط شدید قیمت نفت پس از شروع اجرای برجام را فاجعه خوانده و نوشت: رکوردشکنی به عمق فاجعه! قیمت نفت به پایین‌ترین سطح در 13 سال گذشته رسید.
برجام پرهزینه بود اما شعور مردم را بالا برد
واقعیت‌های اجتماعی مهم‌تر از برجام است. مسئله این است که چرا این بار برخلاف چند توافق قبلی کسی برای ابراز جشن به خیابان نیامد؟
رجانیوز ضمن بررسی این مسئله نوشت؛ واقعیت مهم‌تری از روز اجرای برجام وجود دارد و آن این است علیرغم اینکه طی دو سال گذشته و بعد از اعلام خبر توافق ژنو در آذر 92، لوزان در فروردین 94 و وین در تیر 94 بخش‌هایی از حامیان دولت و طبقات مرفه در نقاط شمالی تهران به بهانه توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها به خیابان آمده و ابراز شادمانی کردند. این بار پس از آنکه حتی بارها اعلام شده بود قرار است در روز اجرای برجام رسما تمام تحریم‌ها برداشته شود، هیچ واکنش اجتماعی مثبتی در این باره از سوی همان طیف خاص نیز صورت نگرفت و از همین گزاره می‌توان به خوبی فهمید امروز ادعای لغو تحریم‌ها در دل توده‌های مردم چقدر باور شده است.
نویسنده با تاکید بر این که از ابتدا نیز واکنش‌های متوهمانه اقلیت مرفه ساکن شمال تهران نمادی از خوشحالی توده‌های مردم نسبت به توافق هسته‌ای نبود می‌افزاید: اما نکته مهم اینجاست که این بار حتی این بخش از جامعه نیز نتوانستند روز اجرای برجام را بهانه‌ای برای یک واکنش اجتماعی مثبت نسبت به توافق هسته‌ای قلمداد کنند چرا که طی دو سال و نیم اخیر، گذر زمان و افزایش تجربه و ظرفیت فکری مردم، یک آدرس غلط را بیش از همیشه ابطال کرد و آن جمله معروف حسن روحانی بود: «چرخ زندگی مردم زمانی بهتر می‌چرخد که چرخ سانتریفیوژها کمتر بچرخد.»
همه واقعیت برجام و پسابرجام در همین رویداد مهم اجتماعی نهفته است. چرا که اساس شکل‌گیری برجام هم در همین مسئله ریشه داشت. برجام تابستان 94 منعقد نشد، خرداد 92 به ثمر نشست، همان زمانی که آدرس غلط ارتباط دادن چرخ زندگی مردم با چرخ سانتریفیوژها توسط مردم باور شد و حالا دقیقا این گزاره اشتباه به سرعت در شیب ابطال افتاده است چرا که مردم به جای آرزوها، واقعیات را مشاهده می‌کنند که آمریکا چطور در همان روز اجرای برجام تحریم‌های جدید علیه ایران را اعمال می‌کند!
واقعیات برجام امروز به خوبی به مردم نشان داده که در ازای از بین بردن ده تن اورانیوم غنی شده، بتن ریختن در راکتور اراک، از بین بردن چند هزار سانتریفیوژ، صدور مجوز بازرسی‌های بی‌سابقه برای آژانس و... قیمت دلار حتی 200 تومان هم ریزش ندارد و سقوط بورس ادامه‌دار است و دقیقا درس گرفتن از همین واقعیات تلخ است که می‌تواند باعث جهش تاریخی یک ملت شود.