سرویس سیاسی-

وال‌استریت ژورنال چندی پیش فاش کرد که مقامات آمریکایی و اروپایی که از نزدیک تحولات ایران را پیگیری می‌کنند عنوان کردند که دو انتخابات پیش روی ایران (مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان) می‌تواند برای چند دهه، آینده سیاسی ایران را تعیین کند و امیدوارند که توافق هسته‌ای، متحدان دولت یازدهم را در انتخابات مجلس تقویت کند.
این اظهارنظر مقامات غربی در واقع نشان دهنده این امر است که طرف غربی و به خصوص آمریکایی‌ها که بازی‌گردان اصلی معرکه سیاست خارجی غرب هستند به شدت در جهت القای به ثمر نشستن توافق هسته‌ای و همچنین گشایش در‌های توسعه اقتصادی به روی دولت یازدهم هستند تا از این طریق بتوانند زبان منتقدان خود را کوتاه و علاوه بر کسب پایگاه نزد افکار عمومی و غسل تعمید کارنامه آمریکا در تاریخ ایران، بتوانند کرسی‌های بیشتری از مجلس شورای اسلامی را به طرف‌های اصلاحاتی اختصاص دهند. در واقع برنامه اصلی آمریکا از اصرار بر القای به بار نشستن برجام در بازه زمانی پیش از برگزاری انتخابات مجلس و خبرگان، تأثیر بر اعضاء آینده و آرایش سیاسی کشور است. جان کری چندی پیش وقتی در شورای روابط خارجی سنا جهت توجیه اعضای سنا در خصوص برجام سخنرانی می‌کرد اظهار داشت «اگر ما به این توافق پشت کنیم، یک پیام به افراط‌گرایان در ایران می‌فرستیم و آنان احساس خوبی خواهند کرد و کسی نمی‌داند که در انتخابات بعدی چه بر سر روحانی می‌آید. توان بالقوه روحانی و ظریف برای مذاکره با غرب و رسیدن به جمع‌بندی از قضاوت من با دشواری‌های زیادی روبه‌رو بود.»
رابرت لیتواک کارشناس اندیشکده ویلسون در آخرین گزارش خود از سری دیدگاه‌های این مؤسسه، توافق هسته‌ای بین ایران و آمریکا را آغاز راه بحثی بزرگ‌تر خوانده و می‌نویسد: اوباما عملکردش در توافق را به لحاظ جنبه‌های مثبت معامله با ایران توجیه می‌کند و معتقد است این توافق موجب تقویت جناح میانه‌رو داخل ایران شده و ایران را در مسیر اجتماعی «مطلوب آمریکا» قرار می‌دهد. «فیلیپ هاموند» وزیر امور خارجه انگلیس در مصاحبه‌ای با روزنامه سعودی «الشرق الاوسط» چاپ لندن می‌گوید: «در ایران تندروها و اصلاح‌طلبان حضور دارند. ما باید امیدوار باشیم اصلاح‌طلبان که خواهان ایفاگری نقش مثبت‌تر ایران (در منطقه) هستند، نقش‌آفرینی کنند اما این مسئله در ظرف یک شبانه‌روز رخ نخواهد داد و معلوم نیست این مسئله به آن روشی که ما امیدواریم اتفاق بیفتد.»
دویچه‌وله در همین زمینه می‌نویسد: دولت روحانی و حامیان آن انتظار دارند نتایج توافق هسته‌ای با غرب و نیز تدابیر اقتصادی دولت که روندهای منفی در اقتصاد ایران را تا حدودی مهار کرده، تأثیر خود را در نتایج انتخابات دو مجلس بر جای بگذارد و به تسلط اصولگرایان در هر دو این نهادها پایان دهد یا دست‌کم وزن میانه‌روها را در آنها افزایش دهد. چنین تحولی در ترکیب هر دو مجلس هم به عملی ساختن وعده‌های حسن روحانی به مردم کمک خواهد کرد و هم می‌تواند در آینده سیاسی ایران تأثیرگذار باشد.
همچنین «الدار مامدوف» در پایگاه لوبلاک در مطلبی با عنوان «چرا بازدارندگی در برابر ایران ایده بدی است» می‌گوید: تهدید آمریکا پراگماتیست‌های ایران را که تلاش می‌کنند درهای این کشور را به سوی اروپا و در آینده به سوی آمریکا باز کنند، تضعیف می‌کند و در مقابل باعث تقویت کسانی می‌شود که به مفهوم قدیمی مقاومت در برابر غرب چسبیده‌اند. ایران در فوریه 2016 دو انتخابات مهم مجلس و خبرگان را در پیش دارد و تضعیف میانه‌روها به تقویت جناح مقابل خواهد انجامید.
البته این موضع‌گیری تنها از سوی طرف غربی نیست بلکه در دولت یازدهم نیز برخی از مسئولان تلویحاً این امر را تأیید کرده‌اند که برجام تأثیر مستقیمی بر انتخابات آینده دارد. برای مثال معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست در گفتگو با بی‌بی‌سی اظهار داشت: «توافق اتمی (اهرمی) در اختیار اصلاح‌طلبان در ایران در مقابل سایر گروه‌های سیاسی قرار می‌دهد».
البته وزیر خارجه کشورمان نیز گفتاری مشابه این را در جریان مصاحبه‌ای که با خبرنگار ارشد شبکه آمرکیایی پی‌بی‌اس در محل شورای روابط خارجی آمریکا انجام داد به زبان آورد. ماجرا از این قرار بود که مارگارت وارنر از هاله اسفندیاری از محکومین فتنه 88 و مدیر بخش خاورمیانه مؤسسه تحقیقاتی وودرو ویلسون خواست که سؤال خود را از محمد جواد ظریف مطرح کند. اسفندیاری که از طریق ارتباط ویدئویی در این نشست حاضر بود یک سؤال تأمل برانگیز داخلی از مسئول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرسید: دکتر ظریف، خیلی متشکرم. آیا شکست در مذاکرات هسته‌ای بر سیاست خارجی ایران تأثیرگذار خواهد بود؟ اگر بله، چگونه؟ تأثیر این شکست بر سیاست داخلی چطور؟ البته می‌دانم که این حوزه مربوط به شما نیست. ظریف نیز به این سؤال اینگونه پاسخ داد: «بی‌تردید، همین‌طور است زیرا ما روندی را شروع کرده‌ایم که هدف از آن تغییر فضای سیاست خارجی کشور است. اگر با وجود تلاش‌های ما برای تعامل، این تلاش‌ها بی‌نتیجه بماند، مردم ایران این فرصت را خواهند داشت تا 16 ماه دیگر که انتخابات پارلمانی در ایران برگزار می‌شود، به این عملکرد ما (با آرای خود) پاسخ دهند. وقتی قبلاً در تعامل و مذاکرات درباره توافق هسته‌ای با جامعه بین‌المللی در سال‌های 2004 و 2005، توافق‌هایی کردیم و تلاش‌های ما برای عملکرد شفاف، از جانب اتحادیه اروپایی رد شد، البته باید توجه داشت که اتحادیه اروپایی به تنهایی فعالیت نمی‌کرد و افرادی در کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا مانع از هرگونه توافق شدند، همانطور که حالا هم کسانی هستند که نمی‌خواهند هیچ‌گونه توافقی حاصل شود قطع نظر از اینکه مفاد آن چه باشد. در آن زمان مردم با انتخاب رئیس جمهوری متفاوت (احمدی‌نژاد) به دلیل شکست (در مذاکرات) در واقع به ما پاداش دادند که مرا هم زود بازنشسته کرد! (خنده حضار)، حالا من بار دیگر زنده شده‌ام (خنده حضار) به نظر من، در انتقال پیامی که جامعه بین‌المللی و بویژه غرب می‌خواهد به ایران منتقل کند باید بسیار دقت کند. باید دید تعامل از جانب ایران و تلاش ایران برای باز بودن و نگاه به آینده داشتن با پاسخ مثبت مواجه می‌شود یا اینکه بار دیگر رد می‌شود. من فکر می‌کنم مردم ایران پاسخ خود را در صندوق‌های رأی نشان خواهند داد».
البته سرعت بیش از پیش‌بینی غربی‌ها در عمل به اجرای تعهدات از سوی دولت نیز از جمله مؤلفه‌هایی است که برداشت انتخاباتی برجام را تقویت می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار گزارشی اعلام کرد که ایران از زمان آغاز روند اجرای تعهدات، بیش از 4000 سانتریفیوژ را برچیده است. در همین حال، مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی که به سازمان جاسوسی آمریکا مشورت می‌دهد در گزارشی تأکید کرد که سرعت برچیدن ماشین‌ها در ایران بیش از حد انتظار است.
ایران اخیراً اورانیوم غنی شده خود را نیز از کشور خارج کرد.
گذشته از اصرار دولت برای حل و فصل سریع تعهدات ایران، مسئله‌ای دیگر نیز قابل تأمل می‌نمایاند؛ مسئله وعده‌های برجامی دولت. دولتمردان دولت یازدهم پیش از تأیید برجام در مراجع ذی‌صلاح داخل کشور وعده‌هایی به ملت  دادند که در صورتی که برجام تأیید شود مشکل تورم و رشد منفی اقتصادی و حتی مشکل آلودگی هوا و کمبود آب شرب کشور نیز حل می‌شود، وعده‌هایی که امروز یعنی در برهه زمانی پس از تأیید برجام در شورای عالی امنیت ملی یکی بعد از دیگری کتمان می‌شوند و یا در بهترین حالت تحقق آن وعده‌ها به سال‌های دور در آینده حواله داده می‌شود و تاکنون هیچ اتفاق مثبتی در وضعیت معاش مردم که برای اقشار مختلف جامعه قابل لمس و فهم باشد نیفتاده است. دولت خود انتظارات مردم از وضعیت پس از تأیید برجام را افزایش داد و هم اکنون در تلاش برای القای عکس این مطلب است. اخیراً جهانگیری به چند نکته مهم درباره شرایط پساتحریم اشاره کرده بود و گفت: یکی از این نکات انتظارات انباشته مردم در سال‌های گذشته است که این انتظارات به سرعت بالا رفته و مردم انتظار دارند بعد از لغو تحریم، گام‌های بلندی برای رفع مشکل اقتصادی مردم برداشته شود. معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: دولت مصمم است گام‌های بلندی بردارد اما عده‌ای برای اینکه شیرینی لغو تحریم به کام مردم ننشیند تلاش می‌کنند سقف انتظارات بالا برود اما دولت هم تمام تلاش خود را خواهد کرد و باید کوشش کنیم انتظارات در حد امکانات افزایش بیابد. چندی پیش در بیانی مشابه نوبخت، سخنگوی دولت با اشاره به آثار مثبت برجام در کشور گفت: اینکه گفته شود، اکنون پرونده PMD بسته و برجام اجرایی شد، پس چرا نتایج آن را مشاهده نمی‌کنیم؛ باید بگوییم اجرایی شدن برجام «ماه‌ها یا سال‌ها» طول می‌کشد. مواضعی در خصوص حل سریع مشکلات کشور از سوی دولت یازدهم پیش از تأیید برجام و برعکس آن، ایراد سخنانی در مورد بالا رفتن انتظارات مردم از وضعیت پسابرجام حاصلی جزء ناامیدی مردم از سیاست‌های دولت جاری ندارد چرا که افکار عمومی هم زمان که وعده و وعیدها را از سوی دولتمردان می‌شنود در بازار کالا اوضاع را به قضاوت می‌نشیند و تأثیر وعده‌های داده شده را در معاش خود می‌سنجد از این رو تغییر لحن و فحوای دولت پیش و پس از برجام شائبه‌های انتخاباتی بود آن را افزایش داده و به موازات آن خوش‌بینی مردم به تأثیر برجام براقتصاد کشور را تضعیف می‌کند.