پالایشگاه ستاره خلیج فارس قربانی وارداتچیان
واردات بنزین بیکیفیت تا کی ادامه دارد؟
گل یا پوچ وزارت نفت با مصرفکنندگان بنزین بیکیفیت وارداتی، به دلیل تمام نشدن «پالایشگاه ستاره خلیج فارس» در موعد مقرر در انتهای فصل پاییز، سرانجام به ضرر منافع ملی تمام شد.
نتایج یک بررسی نشان داده که از ابتدای امسال، روزانه ۹ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده که در ظاهر، این مقدار بنزین، با نیت پاسخگویی به میانگین مصرف روزانه 71/1 میلیون لیتری آن در کشور صورت گرفته، هرچند که از این مقدار، روزانه نزدیک به ۶۰ میلیون لیتر آن در داخل تولید می شود.
واردات بنزین از تیر ماه سال گذشته بدین سو به یکی از فعالیتهای جاری وزارت نفت مبدل شده اما با گذشت بیش از یکسال، با بیاعتبار شدن علت واردات با ادعای «رفع آلودگی هوا» اکنون این اقدام وزارتخانه مذکور زیر سؤال است.
«تشدید آلودگی هوا درماههای اخیر با صعود شاخصهای پایشگران آلایندگی هوا به درجه ۱۷۰ و بروز مواردی چون تعطیلی یک هفتهای مدارس ۱۹ گانه آموزش و پرورش شهر تهران»، «موکول شدن مسابقات بزرگ در مجامع ورزشی پایتخت به وقت دیگر»، «حبس خانگی مدت دار افراد سالخورده در منازل برای اجتناب از در افتادن با بیماریهای ریوی»، و حضور متراکم آمبولانسهای اورژانس تهران با هدف نقل و انتقال قربانیان احتمالی آلودگی هوا در سطح شهر منجر شد که همه اینها در مجموع علامت خوبی برای وزارت نفت به عنوان مجری واردات بنزین به کشور نباشد.
واردات بدون دلیل قانونی
با متراکم تر شدن لایههای آلودگی هوا دراتمسفر «جوی» پایتخت و سایر کلانشهرها، سرانجام پای رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم به این ماجرا بازشد.
به گزارش تسنیم، ناصر سراج گفته است در ماجرای آلودگی هوا به ۱۰ نهاد مسئول نامه نوشته و از آنها خواسته تا عملکرد خویش را در این باره توضیح دهند.
با وجود آنکه رئیس سازمان بازرسی کل کشور از هیچ وزارتخانهای به صورت مشخص نام نبرده اما باید باور داشت که در این نامه خطابه ها بر پاشنه وزارت نفت خواهد چرخید. وزارتخانهای که به صورت مستقیم با ماجرای واردات بنزینهای آلوده به کشور پیوندی عمیق داشته است.
ماجرا از آنجا آغاز شد که پافشاری مدیران کنونی وزارت نفت بر پیوستگی آلودگی هوای پایتخت با بنزین تولید داخل در پتروشیمیها سبب شد تا خودکفایی کشور در تولید بنزین و عدم واردات این کالای پرمصرف زیر سؤال برود.
نیروی پیشرانه این جریانسازی، بیژن نامدار زنگنه و معصومه ابتکار، بوده که دو سال قبل اعلام داشتند، اگر سوخت با کیفیت در داخل تولید نمیشود، بهتر است تا فراهم آمدن زمینه تولید سوخت استاندارد، واردات بنزین با کیفیت در دستور کار قرار گیرد.
دلیل این عده از طرفداران واردات بنزین، داشتن بنزن بیش از حد مجاز درسوخت تولیدی پتروشیمیها بود، اما هیچگاه ادله محکمی برای آلوده بودن بنزین پتروشیمیها ارایه نشد.
عباس کاظمی دستیار بیژن زنگنه درشرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی درهمان ایام گفت که هزینه واردات بنزین از تولید بنزین درواحدهای پتروشیمی به مراتب کمتر است.
۳۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ و یک وزیر!
صرفنظر از ورود بیش از پیش به ماجرای بنزین پتروشیمیها گشت و گذاری در بایگانی دو سال قبل، تصاویر جالبی از موضعگیری بیژن زنگنه در مورد رسیدن هرچه سریعتر به خودکفایی در بنزین به دست میدهد.
در ماههای ابتدای دولت تدبیر، سکاندار وزارتخانه نفت از طرح پالایشی ستاره خلیج فارس به عنوان مهمترین طرح راهبردی صنعت نفت پس از پارس جنوبی یاد کرده و از این که این طرح در سالهای گذشته با کُندی پیش رفته به شدت گلایه کرد.
تعداد دیگری از مدیران این وزارتخانه هم بر لزوم افتتاح زود هنگام این طرح پالایشی، تاکید داشتهاند، طرحی که با بهرهبرداری از آن روزانه ۳۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ به ظرفیت تولید فرآوردههای نفتی کشور اضافه میشد.
آمارها میگویند، قرار گرفتن پیشرفت فیزیکی پالایشگاه ستاره خلیج فارس در موقعیت عددی ۹۰ درصدی کنونی مرهون صرف ۳ میلیارد یورو در احداث آن بوده که با تزریق ۶۵۰ میلیون یوروی دیگر این طرح به بهرهبرداری نهایی خواهد رسید.
همه وزرایی که پالایشگاه نساختند
حال با علم به این واقعیت که با بهرهبرداری از این طرح، کشور از واردات روزانه ۹ میلیون لیتر بنزین بینیاز شده و به باشگاه صادرکنندگان بنزین خواهد پیوست، پرسش اساسی این است که چرا وزارت نفت به جای اتمام این طرح پالایشی، بر طبل واردات بنزین کوبید؟
دو فرضیه مهم از ناحیه منتقدان وزارت کنونی نفت،به فضای رسانهای کشور راه یافته که تایید یا رد آن منوط به ورود دستگاههای ناظر برای بررسی و راستی آزمایی آنها است.
علی اصغرابراهیمی اصل معاون اسبق وزیرنفت، ریشه وابستگی کشور به واردات بنزین در دوره مدیریت زنگنه، وزیری هامانه و نوذری را این چنین توصیف کرده: زنگنه در دوره هشت ساله و«وزیری هامانه» و«نوذری» هم دردورههای بعدی، حتی یک مورد، برای احداث پالایشگاهها، مجوز صادر نکردهاند و نتیجهگیری کرده که سیاست عدم ساخت پالایشگاه، ضد مصالح ملی بوده است. بنابراین از میزان بنزین وارد شده، بخشی مصرف و بخشی هم قاچاق شده که متاسفانه این مهم به معنای تاراج ثروتهای ملی است.
نظریه دیگری نیز وجود داشته که به رانت نهفته در واردات پیوند خورده است. افزایش واردات بنزین در سالیان اخیر، همزمان با توقف تولید بنزین در داخل، شائبه وجود رانت را به شدت قوت بخشیده که این امر با توجه به تحریم کشور از یکسو و واردات بنزین با قیمت آزاد و عرضه یارانهای آن در داخل، منجر به ایجاد جذابیت برای واردکنندگان واسطهای شده است.
با علم به این خسران بزرگ، باید دید که همقطاران وزیر نفت در دوراهی انتخاب منافع ملی و شخصی کدامیک را برخواهند گزید؟