واکنش کارشناسان اقتصادی به اظهارات رئیسجمهور
کارشناسان اقتصادی در واکنش به سخنان رئیسجمهور گفتند نه تنها نمیتوان ادعا کرد از رکود خارج شدیم بلکه به دلیل سیاستهای دولت، افزایش تورم هم باز میگردد.
وحید شقاقی شهری اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اقتصادی در گفتوگو با «نسیم» در خصوص سخنان رئیسجمهور درباره عبور از رکود و رسیدن به رونق اقتصادی اظهار کرد: نمیتوان به رشد اقتصادی گذرا رونق گفت، زیرا رونق اقتصادی با رشد اقتصادی پایدار و منسجم ایجاد میشود.
وی افزود: به عنوان مثال اگر رشد اقتصادی 10 سال به طور مداوم مثبت چهار درصد یا مثبت پنج درصد باشد، میتوانیم بگوییم متوسط رشد اقتصادی ما مثبت است، بنابراین نمیتوان از روی میزان رشد اقتصادی در یک سال یا دو سال در مورد رونق یا رشد اقتصادی قضاوت کرد.
این اقتصاددان با بیان اینکه «حتی رشد اقتصادی منفی 6/8 و منفی 1/9 هم نماد رکود در اقتصاد ایران نبود» تاکید کرد: رونق و رشد اقتصادی یک فرآیند بلندمدت است و ما معمولا در یک فرآیند 10 سال به بالا، رشد یا رونق اقتصادی را در نظر میگیریم.
شقاقی شهری تصریح کرد: نمیتوانیم نوسانات رشد اقتصادی را به عنوان رونق یا رکود اقتصادی در نظر بگیریم، زیرا این رشد منفی 6/8 و منفی 1/9 سالهای 91 و 92 هم صرفا به دلیل کاهش فروش نفت به واسطه تحریمها بود، چون با افت فروش یک میلیون بشکهای نفت، ما رشد منفی 37 درصد در بخش انرژی داشتیم و چون اقتصاد ما به عناوین مختلف به انرژی متصل میشود و حتی صنایع ما هم محدود به پتروشیمی و صنایع مرتبط با انرژی است، خود این مسئله هم در بخش صنعت اثر میگذارد.
وی عنوان کرد: در سال 91 ما یک رشد منفی 38 درصد در انرژی و یک منفی 12 درصد در بخش صنعت و معدن داشتیم و رشد کشاورزی و خدمات ما هم مثبت بود ولی ماحصل رشد اقتصادی ما منفی 6/8 درصد شد. طبیعی است امسال هم چون قیمت نفت کاهش یافته است رشد امسال ما صفر یا منفی میشود.
شقاقی شهری در خصوص وضعیت رشد اقتصادی در سال گذشته نیز گفت: پارسال اتفاقی که افتاد این بود که در صادرات نفت ثبات داشتیم و چون یک میلیون بشکه ثابت ماند و پایین نیامد رشد بخش انرژی ما صفر بود. بخش صنعت ما هم تکانه شدیدی از انرژی نخورد و کشاورزی و خدمات هم چون مثبت بود در نهایت رشد اقتصادی سال 93 مثبت شد.
افزایش تورم برمیگردد
در همین حال علیرضا دلداده جاوید عضو انجمن اقتصاددانان ایران در گفتوگو با «نسیم» با اشاره به صحبتهای سهشنبه شب رئیسجمهور درباره خروج از رکود اظهار کرد: آقای رئیسجمهور در قسمت اول صحبتهایشان که به خروج کشور از رکود اشاره کردند حرف چندان معقولی نزدند، چون به هر حال علائم اقتصادی نشان میدهد که ما هنوز در رکود هستیم.
وی افزود: ایشان نرخ تورم فصل به فصل را با استناد از بانک مرکزی و مرکز آمار گزارش دادند و گفتند که ما از رکود گذشتیم و وارد رونق شدیم، اما در واقعیت وارد رونق هم نشدیم و شاید تنها از رکود گذشته باشیم، یعنی به صفر رسیدهایم، اما اینکه در آینده بر اساس فرمایش رئیسجمهور رونق به وجود بیاید زیاد نمیتواند صحیح باشد.
دلداده جاوید در تشریح دلایل خود برای احتمال سیاستهای انبساطی گفت: وقتی آقای رئیسجمهور از کلید واژههایی مثل تحریک تقاضا سخن میگوید و اعلام میکند بانک مرکزی باید گشایشی در کسب نقدینگی برای واحدهای تولیدی ایجاد کند، یعنی تیم اقتصادی در جهت انبساط اقتصادی حرکت خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: نباید غافل شویم که این انبساط اقتصادی امکان به وجود آوردن تورم مجدد را دارد چون به هر حال پولی به جامعه تزریق میشود که به سمت تقاضا یا تولید میرود که هر دوی آنها میتواند باعث تورم شود. به هر حال ما جلوی تورم را گرفتیم که دچار رکود نشویم، که شدیم، حالا که داریم جلوی رکود را میگیریم باید مواظب باشیم دچار تورم نشویم.
این اقتصاددان با انتقاد از برنامه دولت برای احیای بازار سرمایه با تزریق پول عنوان کرد: دولت قرار است برای احیای بورس، پولی را به بازار سرمایه تزریق کند که این معقولانه نیست و حرکتی که تیم اقتصادی رئیسجمهور انجام میدهد قدری شتابزده است، زیرا رونق به این زودی باز نمیگردد رئیسجمهور گفتند ما کاری میکنیم در شش ماه دوم رونق بازگردد، ولی رونق به این زودی باز نمیگردد.
دلداده جاوید امکان مهار تورم و رکود را به طور همزمان شدنی ندانست و عنوان کرد: تورم و رکود ناقض هم هستند و نمیتوان هر دو را با هم مهار کرد، کدام اقتصاددانی میتواند چنین حرفی را بزند؟ شما یا باید تورم را مهار کنید یا باید رکود را مهار کنید، اگر بخواهید هر دوی این موارد را مهار کنید، باید در ساختارهای اقتصادی تجدیدنظر کنید.
وی خاطرنشان کرد: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم با این انسباط پولی، تورم بالا خواهد رفت و دولت باید مکانیزمی در نظر بگیرد که به وسیله آن رشد تورم را کاهش دهد، بنابراین باید گفت که سال سختی در پیش داریم و دولت میخواهد انبساطی عمل کند، به همین دلیل با مشکلات زیادی رو به رو خواهیم شد.
دولت بدهیهایش را بدهد
همچنین ابراهیم جمیلی رئیس خانه اقتصاد در گفتوگو با تسنیم، با اشاره به اینکه سیاستهای دولت باعث شده کمبود نقدینگی در سطح جامعه بوجود آید اظهار داشت: دولت برای کاهش نرخ تورم ابزار رکود را انتخاب کرده که این امر گردش کند اقتصادی در سطح جامعه ایجاد میکند.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی برخی تولیدکنندگان با انبارهای پر از کالا مواجه هستند افزود: از طرف دیگر تعدادی از تولیدکنندگان نیز به دلیل کمبود نقدینگی امکان فعالیت را ندارند.رئیس خانه اقتصاد ایران به صحبتهای سهشنبه شب رئیسجمهور اشاره کرد و گفت: برای حل شدن مشکلات باید دولت بدهی یکصدهزار میلیارد تومانی خود را به سیستم بانکی پرداخت کند چرا که امروز سیستم بانکی اعلام میکند با 90 هزار میلیارد تومان معوقات روبرو است که این امر امکان تسهیلات را از سیستم بانکی گرفته است.
جمیلی با بیان اینکه امروز هیچ کار تولیدی سود 24 درصدی ندارد، عنوان کرد: در حال حاضر نقدینگی در بانکها به عنوان سپرده قفل شده است.
رئیس خانه اقتصاد ایران اضافه کرد: باید تلاش کنیم در کنار سفرهای مختلف هیئتهای تجاری خارجی به کشور ما نیز هیئتهایی را به کشورهای مختلف ارسال کنیم چرا که تجارت یک طرفه نیست.
به اعتقاد جمیلی بخش خصوصی انتظار دارد دولت در کنار تقویت دیپلماسی سیاسی، اقدامات کارآمدی را نیز در دیپلماسی اقتصادی انجام دهد چرا که این بخش هنوز به صورت جدی فعال نیست.
رئیسجمهور برنامهای
ارائه نکرد
محمدرضا پورابراهیمی نیز در گفتوگو با فارس، با بیان اینکه صحبتهای رئیسجمهور انتظارات فعالان اقتصادی را برآورده نکرد، اظهار داشت: انتظار این بود که محورهای مشخص، کامل و کمی برای خروج از رکود ارائه شود اما به غیر از یکی دو مورد که گفته شد در آینده برنامه آن تدوین میشود، هیچ برنامهای که جزئیات و اهداف کمی داشته باشد، مطرح نشد.وی افزود: برخی صحبتها در تعارض با هدف خروج از رکود بود مانند اینکه هدف دولت تک رقمی کردن تورم تا پایان سال است. این هدف مغایر با سیاستهای خروج از رکود است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: آن انتظاراتی که از برنامه دولت میرفت مطرح نشد، به عنوان نمونه در بخش نرخ سود سپردهها، بانک مرکزی باید به صورت جدی وارد شود و یکی از مهمترین مسائل سطح نظارت بانک مرکزی بر عملکرد بانکها و موسسات اعتباری است.
پورابراهیمی با اشاره به سیاستهای سرکوب قیمتی گفت: هیچ صحبتی از حذف سیاست سرکوب قیمتی برای برخی کالاها نشد در حالی که باید اجازه داد مکانیزم عرضه و تقاضا برقرار شود و از طرف دیگر تورم مدیریت شود.
وی تصریح کرد: به غیر از موضوع کاهش نرخ سپرده قانونی بحثی راجع به افزایش حجم نقدینگی نشد، دیدگاه رئیسجمهور عدم افزایش نقدینگی برای کنترل تورم است و همین موجب بروز رکود در اقتصاد شده و در نامه چهار وزیر هم از کلمه بحران برای توصیف شرایط کنونی اقتصاد استفاده شده بود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: به نظر میرسد صحبتهای رئیسجمهور بیشتر تبیین فضای اقتصادی و خواستههای او برای حل مشکلات اقتصادی بود اما از جامعیت برخوردار نبود که بتوان از آن به عنوان برنامه اقتصادی یاد کرد.