ترافیک شهری همزمان با آغاز سال تحصيلي پایانی دارد؟ بخش پایانی
شهري بدون ترافيك با حمل‌ونقل عمومی (گزارش روز)
همه ساله با آغاز فصل پاييز كه مصادف است با آغاز سال تحصيلي در كشور ما و بازگشايي مدارس و دانشگاه‌ها شهروندان شهرهاي بزرگ خصوصا پايتخت، شاهد معضلي بزرگ هستند.
گروه گزارش
ترافيك!معضلي كه با وجود همه حرف و حديث‌ها و راهكارهايي كه پيش از آغاز اين ايام ارائه می‌شود، همچنان با همان شدت قبل پابرجا است.همه ساله در اين ايام از لابه‌لاي خبرهاي مختلف می‌شنويم كه مسئولان در تلاشند تا امسال بار ترافيكي معابر اصلي كاهش پيدا كند يا مثلا ميزان و حجم تردد وسايل حمل‌ونقل عمومی افزايش يابد. اما نه تنها همچنان ترافيك‌های كشدار صبح‌های کلانشهرها پا برجاست كه حتي شنيدن اخبار حوادث و سوانح مرتبط به اين ايام يعني دانش‌آموزان و دانشجويان هم چندان كم نيست. طي اين سالها تعداد خطوط مترو و اتوبوس، بي‌آرتي، تاكسي و ون و حتي سرويس‌های مدارس و همين‌طور تعداد ساخت معابر و بزرگراه‌های شهري هم افزايش يافته است اما با اين وجود همچنان ترافيك با همان قوت قبلي خود پابرجاست. ترافيكي كه به قول خيلي‌ها يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي آن، اتلاف زمان و انرژي است. در اين بين علاوه بر برنامه‌ريزي‌ها و تصميمات اتخاذ شده، انتخاب و برنامه‌ريزي مناسب از سوي شهروندان به خصوص والدين دانش‌آموزان و حتي دانشجويان هم قابل تامل است.
متاسفانه و همان طور كه بارها و بارها اعلام شده است، تعداد اتومبيل‌های شهر تهران چندين برابر بيشتر از معابر است. مشكلي كه در بسياري از كشورهاي ديگر راه‌حل‌های زيادي براي آن انديشيده شده است. اما نه تنها اين مشكل براي بسياري از شهرهاي ما همچنان باقي است كه حتي تعداد خودروهاي خريداري شده در طول يك سال هم مدام رو به افزايش است، يعني درست در يك قدمی تحقق اين جمله كه تهران به معناي واقعي ديگر فقط يك پاركينگ بزرگ است.
در ادامه اين گزارش نگاهي انداخته ايم به تاثير استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومی در كاهش نسبي بار ترافيكي شهرها و کلانشهرها با آغاز سال تحصيلي جديد.
استفاده دانش‌آموزان استثنایی
از خدمات و سرویس رایگان
البته در كنار اين معضلات ومشكلات هر ساله ترافيك كه طاقت خيلي‌ها را طاق می‌كند، امسال شهرداري تهران از اجراي طرحي براي اولين بار خبر داد كه كمی مقدمات خوشحالي و تسلاي خاطر گروه خاصي از دانش‌آموزان را فراهم كرده است .
سید جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل‌و نقل و ترافیک شهرداری تهران با اعلام اين خبر كه امسال شش هزار دانش آموز استثنایی در تهران از خدمات و سرویس رایگان ایاب و ذهاب برخوردار می‌شوند، می‌گويد: «شهرداری تهران برای جابه جایی هر دانش‌آموز استثنایی در سال تحصیلی جدید 13میلیون‌ریال هزینه می‌کند. مدیریت شهری، ارائه خدمات به اقشار مختلف شهروندان را وظیفه خود می‌داند و در این میان، خدمات رسانی به افرادی که دارای انواع معلولیت و کم توانی‌های حرکتی باشند را به صورت ویژه در دستور کار خود قرار داده‌است.نسبت به حمایت از دانش‌آموزان استثنایی تهران و خانواده‌های این عزیزان از طریق اختصاص اعتبارات مورد نظر و فراهم آوردن تسهیلات مورد نیاز به منظور ایاب و ذهاب رایگان این گروه از دانش‌آموزان در مسیر خانه تا مدرسه برنامه‌ریزی کرده ایم. واقعیت این است که هر سال، بسیاری از دانش‌آموزان استثنایی با وجود استعداد بالا و توانایی برابر با دانش‌آموزان عادی، صرفاً به دلیل مشکل ایاب و ذهاب و عدم امکان تأمین هزینه‌های سنگین مربوطه از سوی خانواده‌های خود، امکان ادامه تحصیل را از دست می‌دادند که خوشبختانه با فراهم کردن این تسهیلات، این مشکل آنان مرتفع شده است. هر هفت گروه دانش‌آموزان استثنایی اعم از دانش‌آموزان آسیب دیده بینایی، شنوایی، کم توان جسمی ـ حرکتی، کم‌توان ذهنی، چند معلولیتی، اختلالات رفتاری و اختلالات یادگیری، بدون استثناء می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.»
معاون شهردار تهران در ادامه می‌افزايد : «به موجب قانون، مدیریت شهری باید برای ارائه بسیاری از خدمات خود از جمله ناوگان حمل‌و نقل عمومی از دولت یارانه دریافت کند، در حالی که با وجود محرومیت از دریافت این یارانه، تلاش کردیم تا نسبت به اختصاص یارانه به گروه‌هایی از شهروندان همچون دانش‌آموزان استثنایی در قالب ارائه خدمات رایگان حمل و نقلی اقدام کنیم.البته تسهیلات ویژه مدیریت شهری، تنها به دانش‌آموزان استثنایی محدود نمی‌شود و علاوه بر این، سرویس‌های ویژه‌ای نیز در قالب خودروهای مناسب‌سازی شده برای معلولان و جانبازان در نظر گرفته شده است. این افراد می‌توانند به منظور عزیمت به مراکز مورد نظر در سطح شهر از وسایل نقلیه پیش‌بینی شده استفاده کنند. همچنين ناوگان ویژه جانبازان و معلولان، محدود به مراجعه به مراکز درمانی نیست و این افراد برای عزیمت به مراکز آموزشی، فرهنگی و حتی تفریحی نیز می‌توانند با پرداخت حداقل هزینه از این امکان استفاده کنند. ناوگان رایگان ایاب و ذهاب دانش‌آموزان استثنایی و ناوگان ارزان جابه جایی جانبازان و معلولان از جمله خدمات ویژه مدیریت شهری به گروه‌هایی از شهروندان محسوب می‌شود، البته جانبازان و معلولانی که تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) و بهزیستی قرار دارند و همچنین افرادی که سن آنها بالای 65 سال است نیز می‌توانند با برخورداری از 90 درصد تخفیف در پرداخت کرایه از بلیت‌های حمل‌ونقل عمومی از جمله اتوبوس و مترو استفاده کنند.»
خودروهاي عمومی به جاي سرويس ادارات
می‌گويند شهر تهران به يك پاركينگ بزرگ با اتومبيل‌های روشن تبديل شده است. استعاره‌ای كه به راستي در اين چند سال اخير به حقيقت پيوسته است. خودروهايي كه بي وقفه و بدون توجه به اين دوربين‌ها و طرح‌های ترافيك و زوج و فرد و روزانه‌ای كه وجود دارد، راهي خيابان‌ها و معابراصلي و پر و رفت آمد شهر می‌شوند.
عده‌ای می‌گويند فرهنگ سازي و برخي ديگر عامل اصلي را عدم برنامه و عزم دولتي براي حل اين مشكل می‌دانند. همان طور كه يكي از اعضاي شوراي شهر تهران معتقد است حذف سرويس ادارات در اين بين يكي از عوامل اصلي براي سوار شدن هر كارمند بر يك خودروي شخصي است.
اقبال شاكري عضو كمیسيون حمل‌ونقل شوراي شهر تهران درباره دلايل اصلي ايجاد اين ترافيك هر ساله و راهكارهايي كه می‌تواند در كاهش آن موثرباشد به گزارشگر كيهان می‌گويد: «متاسفانه يكي از مشكلات هر ساله كه باعث افزايش حجم ترافيك می‌شود، استفاده محدود از سرويس مدارس است.آمارها نشان می‌دهد فقط 10 درصد از عموم مردم و والدين براي حمل‌ونقل عمومی دانش‌آموزان از سرويس‌های عمومی استفاده می‌كنند كه خب اين رقم بسيار بسيار پاييني است و اگر هم قرار باشد هر اقدام مثبتي در اين خصوص صورت بگيرد قبل از هرچيزي بايد اين معضل حل شود. حتي اين مشكل علاوه بر مدارس و دانشگاه‌ها در خود ادارات هم وجود دارد و بسياري از اين ادارات كه در گذشته سرويس مدرسه داشتند و براي رفت و آمد كارمندان از اين سرويس‌ها استفاده می‌كردند، امروزه هزينه آن را پرداخت می‌كنند. همين موضوع هم باعث شده خيلي از اين كارمندان براي رفت و آمدهاي هر روزه از خودروي شخصي استفاده كنند. ما بايد همه تلاشمان را بكنيم تا استفاده از خودروهاي شخصي خصوصا براي ساعات پيك به حداقل برسد. خوشبختانه شهرداري تهران اعلام آمادگي كرده است و با جلساتي كه با نمايندگان آموزش و پروش برگزار شده است درباره كيفيت و كميت خودروهاي عمومی و تاكسي‌ها و نحوه خدمات رساني آنها يك سامانه اطلاع رساني راه‌اندازي شده است كه اين امكان را به خانواده‌ها می‌دهد كه درباره خودروهاي ويژه حمل‌ونقل عمومی اطلاعات لازم را كسب كنند.»
همزمانی ساعات آغاز به كار ادارات و مدارس
عضو كمیسيون حمل‌ونقل شوراي شهر تهران در ادامه به مشكل ديگري كه هر ساله با آغاز فصل بازگشايي مدارس شهر تهران با آن مواجه است اشاره می‌كند و می‌گويد: «يكي ديگر از مشكلات هر ساله ما همزمان بودن ساعات آغاز به كار ادارات و مدارس و مراكز تحصيلي است.به همين دليل فشار بيشتري در ساعات پيك به ترافيك شهر تهران وارد می‌شود. شهرداري در مناطق 4 و 6 به صورت پايلوت طرح پياده‌راه مدرسه را از امسال اجرايي كرده است. بر اساس اين طرح و با همكاري خانواده‌ها يا پذيرش داوطلبانه يكي از والدين چند دانش‌آموز، می‌توانند از يك جايي به بعد به صورت پياده تا مدرسه بروند. يعني در اين مناطق مسيرهاي داخل اين طرح مناسب‌سازي شده است. تا كنون استقبال خوبي از اين طرح شده است كه اتوبوس‌ها تا جايي می‌روند از آنجا به بعد دانش‌آموزان به صورت پياده با همراهي والدين تا مدرسه می‌روند. متاسفانه يكي از معضلات بزرگي كه در اين خصوص وجود دارد و حتما بايد براي آن چاره‌ای پيدا كنيم، فرهنگ رفت و آمد در شهر است. ما اصلا اين فرهنگ را به شيوه صحيح نه آموخته‌ايم و نه سعي داريم به فرزندانمان آموزش بدهيم. اين حجم بالا از دانش‌آموزان و حجم بالا از والدين همه می‌خواهند فرزندانشان را با خودروي شخصي به مدرسه ببرند و درست مقابل درب مدرسه پياده كنند، خب طبيعي است كه در اين معابر قطعا گره‌های ترافيكي آزار‌دهنده ايجاد خواهد شد. می‌توان كارهايي از اين دست را با تدابير مختلفي ايجاد كرد، مثلا برنامه ريزي زماني براي رساندن دانش‌آموزان به مدرسه يا همكاري با پليس راهور براي روان‌تر شدن حركت در گلوگاه‌های پر ترافيك و .... به نظر من نقش آموزش و پرورش واقعا در موضوع ترافيك غيرقابل انكار است. از دو جهت يك اطلاع رساني صحيح و دو هدايت صحيح در تنظيم چراغ‌های راهنمايي و رانندگي .با چنين اقداماتي و حتي آموزش والدين واقعا می‌توان به حل نسبي معضل ترافيك در معابر منتهي به مدارس كمك شاياني كرد.»
نوسازي، هديه امسال حمل‌ونقل عمومی
البته با وجود همه گلايه هايي كه در زمينه استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومی وجود دارد و به مشكلات اين سامانه از جمله كم بودن تعداد اين وسايل يا شلوغ و پر ازدحام بودن برخي از‌آنها در ساعات پيك و .... امسال خبرهاي خوشي براي آن دسته از شهرونداني كه به استفاده از اين سامانه تمايل دارند اما به دلايل مختلفي از جمله ازدحام جمعيت قادر به استفاده از آنها نيستند، وجود دارد. خبرهايي كه می‌گويد يك تحول چشمگير در بازار رفت وآمدهاي عمومی به راه افتاده است.
ابوالفضل قناعتي عضو كميسيون حمل‌ونقل و عمران شوراي شهر تهران است. او هم با خبردادن از تدابير جديدي كه همزمان با آغاز فصل بازگشايي مدارس در تهران اجرايي می‌شود،به گزارشگر كيهان می‌گويد: «خواهش جدي كه ما از شهروندان تهراني در آستانه آغاز سال تحصيلي داريم، اين است كه براي ايجاد نظم و انضباط شهري و غلبه بر ترافيك طوري برنامه‌ريزي كنند كه دست كم براي انجام كارهاي شخصي و غير ضروري در ساعات پيك وارد مناطق پر ترافيك شهر نشوند. اما با همكاري شوراي شهر و شهرداري تهران يك سري تمهيداتي براي امسال انديشيده شده است كه در ادامه ذكر می‌شود. تعداد 10 رام قطار جديد به سامانه حمل‌ونقل مترو اضافه می‌شود كه از اين تعداد 6 رام جديد است كه هر كدام گنجايش 7 واگن دارد و 4 رام ديگر بازسازي و مناسب‌سازي شده است كه از آنها هم استفاده می‌شود براي كمك به افزايش حجم جابه‌جايي مسافران. تعداد 200 اتوبوس دو اتاقه در خطوط بي‌آرتي خريداري شده براي تزريق به خطوط حمل‌ونقل بي‌آرتي. همچنين 60 اتوبوس برقي در خط 17 شهريور به ميدان خراسان هم اضافه شده است كه كمك شاياني می‌كند به حمل‌ونقل مسافر در جنوب شهر تهران. گذشته از آن با تدابير انجام شده اين فرصت ايجاد شده است كه دانش‌آموزان و دانشجويان بتوانند با تخفيف‌های ويژه از كارت‌های حمل‌ونقل عمومی استفاده كنند با توجه به تعرفه‌ای كه شوراي شهر تعريف كرده است.همچنين براي سرويس‌های مدرسه نزديك به 30 هزار راننده آموزش داده شده‌اند كه براي رفت و آمد دانش‌آموزان و همكاري با والدين آمادگي لازم را داشته باشند.طرح مهم ديگري كه در اين بين ايجاد شده است حمايت از 60 هزار كودك استثنايي كه به شكل رايگان می‌توانند از خدمات رفت و آمد استفاده كنند.همچنين نزديك به 60 ،70 هزار راننده تاكسي براي همكاري در اين مدت آموزش ديده‌اند براي رعايت برخي نكات مثل عبور در ميان خطوط سفيد كه در ظاهر موضوع ساده‌ای است اما واقعا در كاهش بار ترافيكي تاثير به سزايي دارد.»
همچنين اين عضو كمسيون حمل‌ونقل و عمران شوراي شهر در ادامه با اشاره به خبر مهمي‌تر در خصوص افتتاح خط 3 متروي تهران می‌افزايد: «خط 3 متروي تهران كه بلندترين خط مترو است و 38 كيلومتر طول دارد و جنوب شرق تهران را به شمال غرب متصل می‌كند در روزهای پایانی شهریور ماه افتتاح شد. پيش‌بيني می‌شود با افتتاح اين خط بار زيادي از حمل‌ونقل عمومی تهران كاسته شود. تمام اين تلاش‌ها و اقدامات تنها در صورتي اثر بخش خواهد بود كه خود شهروندان هم همكاري لازم را داشته باشند. مثلا تا حد امكان از خودروي شخصي استفاده نكنند يا در ساعات پيك با كمی‌تغيير در ساعات حركت از منزل طوري برنامه‌ريزي كنند كه به حجم ترافيك معابر افزوده نشود.»