نگاهی به فراز و نشیب‌های فصل حراج در بازار (بخش نخست)
ایجاد فرصت برابر برای خرید ارزان و با کیفیت (گزارش روز)
گالیا توانگر
پارچه‌ها بر دستان مشتری و بر دوش باد موج برداشته و می‌رقصند. پایان هر فصل مصادف با برپایی حراجی‌هاست. چنانچه در این حراجی‌ها به نیت جلب مشتری بیشتر و ایجاد حس رقابتی اجناس تولید داخل و با کیفیت ارائه شود، مطمئنا به رونق بازار می‌انجامد، اما اگر صرفا به عنوان یک فرصتی برای عرضه کالاهای در انبار مانده و بنجل تلقی شود، نه تنها به رونق بازار کمکی نخواهد کرد، بلکه فرصت شکوفایی تولید را سلب می‌کند. نباید فراموش کنیم که حراجی به معنای بساطی مملو از کالاهای بنجل نیست. حراجی در معنای واقعی ایجاد فرصت برای برخورداری اقشار متوسط و ضعیف جامعه از کالاهای با قیمت بالاست. در واقع حراجی‌ها کمک می‌کنند که سد قیمت کالاهای گران شکسته شده و همه اقشار بتوانند آنچه را که طبقات ثروتمند استفاده می‌کنند با کمی تاخیر در پایان فصل به دست آورند. متاسفانه در خیلی از موارد عکس این مضمون صادق است به گونه‌ای که به جای کالاهای باکیفیت کالاهای بی‌کیفیت و پس مانده طبقات مرفه سر از حراجی‌های پایان هر فصل در می‌آورند که این به نفع بازار و چرخه تولید نیست.
این روزها حراج جزئی از چرخه مالی شرکت‌ها و حتی کشورهاست؛ بخشی که باید وجود داشته باشد و بود و نبود آن به خواست فروشنده‌ها نیست. فروشنده‌ها فقط باید بهترین زمان را برای این قسمت از مدیریت فروش پیدا کنند. در کشورهای مختلف فصل حراج که از راه می‌رسد، همه افراد پیر و جوان و کوچک و بزرگ راهی بازار می‌شوند تا از خدمات و کالاهایی که با قیمتی بسیار پایین‌تر از مواقع عادی ارائه می‌شود، استفاده کنند.
حراجی‌های فصلی و حراجی‌های دائمی
سعید شکوهی یک دانش‌آموخته علم اقتصاد در گفت و گو با گزارشگر کیهان توضیح می‌دهد:«حراجی‌ها در کشورهای مختلف به دو گونه بر پا می‌شوند: دسته‌ای از حراجی‌ها معطوف به زمان‌های خاص و تعیین شده‌ای از سال هستند مثل حراجی‌هایی که در پایان هر فصل برپا می‌شوند و درهرکشوری زمان اینگونه حراجی‌ها کاملا مشخص است. به گونه‌ای که استقبال مردم از این حراجی‌ها هم جالب و مثال‌زدنی است؛ به عنوان نمونه در برخی کشورها مردم هنگام حراج قبل از بازشدن مغازه، پشت در صف می‌بندند؛ با بازشدن درها فروشندگان شاهد افراد زیادی هستند که برای خرید به مغازه آنها می‌آیند. این کارها برای این است که بتوانند کالای مورد نظرشان را با قیمتی باورنکردنی بخرند. در حراجی‌های این کشورها کالاهای متنوعی شامل تخفیف می‌شود؛ مثلا رایانه‌های شخصی یا تلفن‌های همراه هم در گروه اجناسی است که در فصل حراج می‌توانید با قیمتی بسیار کمتر از قبل آنها را تهیه کنید. نکته جالب توجه اینکه در همه کشورها تمام افراد از پیر یا جوان، ثروتمندان یا اقشار متوسط جامعه در این حراجی‌ها حاضر می‌شوند و با توجه به توان مالی‌شان خرید می‌کنند. این موضوع به قانون جلب مشتری بیشتر و کسب سود بیشتر کمک قابل توجهی می‌کند.»
این کارشناس اهل فن در ادامه می‌گوید: «دسته دیگری از حراجی‌ها در طول سال و هر وقت که فروشنده بخواهد با چسباندن اتیکت حراج و تخفیف 20-3۰درصد به بالا بر روی برخی کالاها یا همه اجناس درون ویترین شکل می‌گیرند. در این شیوه حراجی‌ها معمولا به زمان خاص و تعیین شده‌ای محدود نمی‌شود و تقریبا در تمام طول سال می‌توانید فروشگاه‌هایی را پیدا کنید که اجناس‌شان را حراج کرده‌اند. در برخی شهرهای پرآوازه جهان بعضی از فروشگاه‌ها چهار مرتبه در سال کالاهای‌شان را حراج می‌کنند؛ در واقع آنها در پایان هر فصل، لباس‌های مربوط به فصل قبل را با قیمتی فوق‌العاده به فروش می‌رسانند. بعضی از فروشگاه‌ها هم فقط دو مرتبه در سال حراج دارند که معمولا زمستان و تابستان است. در کشور ما حراج دو مرتبه در سال خوب جا افتاده و مردم معمولا برای خرید پوشاک تابستانه و زمستانه خود از این فرصت حراج بهره می‌برند. بویژه برای خرید پالتو و مانتو زمستانه در پایان زمستان و شروع بهار. علاوه بر این، در روزهایی خاص مانند روز مادر، ایام آغاز سال نو و اعیاد نیز اگر در این شهرهای مشهور جهان باشید، می‌توانید از حراجی‌ها استفاده کنید. برای مثال حراج زمستانی استانبول که معمولا از اواسط دسامبر یا اوایل ژانویه شروع می‌شود، اغلب شامل 30 تا 50 درصد تخفیف است. بعضی از فروشگاه‌ها هم پس از گذشت مدتی، دوباره قیمت‌ها را کاهش می‌دهند و اگر قدری حوصله داشته باشید و خوب بگردید می‌توانید با 70 درصد زیر قیمت هم خیلی چیزها را بخرید. زمانی که درجه حرارت هوا کم کم افزایش پیدا می‌کند نیز باید منتظر شروع حراجی‌های تابستانی باشید.»
گریز از نقره داغ شدن در دل حراجی‌ها
سودابه آفرین‌زاد یک مشتری در دل حراجی‌های کوچه برلن پایتخت به دنبال یک مانتو خنک نخی است. وی می‌گوید: «من معتقد نیستم که هر چیزی را می‌توان به صورت با کیفیت در دل حراجی‌ها پیدا کرد. معمولا در بساطی‌های گذری هیچ چیز خوب و با کیفیتی یافت نمی‌شود. من تنها به حراجی‌هایی که برخی مغاره‌ها در پایان فصل برپا می‌کنند اندکی اعتماد دارم. برای مثال سال پیش از همین مغازه دو دست مانتو یک مانتو فرم اداری و یک مانتو مهمانی با 40 درصد تخفیف خریداری کردم که بسیار خوب در آمدند و هرکس تابستان امسال به تنم دید، پرسید: از کجا خریده‌ای؟!»
وی ادامه می‌دهد: «بنابراین به همه حراجی‌ها بویژه حراجی‌های گذری اعتمادی نیست. فقط باید حراجی‌هایی که ثابت در ایام خاصی از سال برپا می‌شوند و امتحان خود را قبلا نزد شما پس داده‌اند، اعتماد کرد.»
وی به هیچ وجه به حراجی‌های شلوغ و بدون انسجامی چون حراجی‌های شب عید اعتمادی نداشته و آنها را به اصطلاح بنداز بنداز توصیف می‌کند. این شهروند تهرانی می‌گوید:«در حراجی‌های عید به عنوان مثال برای خرید مانتو می‌روی اما دست آخر همه چیز می‌خری، پولت هم تمام می‌شود ولی می‌بینی مانتو یعنی آن کالای اصلی مد نظرت را خریداری نکردی. وقتی اجناسی را که به خانه می‌آوری می‌بینی چند تا شال سر نکرده مثل همین‌ها از حراجی‌های پارسال خریده بودی که امسال بازهم چند تای دیگرش را خریده‌ای! ممکن است یک جفت کفشی را که از دل بساطی‌های حراجی بیرون کشیده‌ای به خانه ببری، اما هیچ گاه به پا نکنی. چون در آن شلوغی فرصتی برای دقیق امتحان کردن اندازه کفش نداشته‌ای و بعضا کوچک و بزرگ درمی‌آید. بنابراین برای خرید از دل یک حراجی باید متوجه این موضوع باشی که جو زده نشوی و کیف پولت را خالی نکنی. در ثانی از نیازهای واقعی خود قبلا در خانه با چک کردن کم و کسری‌ها آگاه شوی. ثالثا مطمئن شوی فرصت کافی در شلوغی حراجی برای انتخاب داری. »
چطور از حراجی سایت‌ها خرید کنیم؟
پليس فضاي توليد و تبادل اطلاعات از شهروندان خواست توصيه‌هاي پليس را جدي بگيرند تا از بروز هر نوع مشکلي جلوگيري به عمل آيد.
پلیس تاکید دارد که از فروشگاه‌های معتبر خرید کنید. چرا که فروشگاه‌های معتبر مشخصات واقعی را به‌طور دقیق در وب‌سایت خود درج می‌کنند. پلیس در ادامه هشدار می‌دهد: «از سایت‌هایی خرید کنید که حتما نماد اعتماد الکترونیکی را داشته باشند. فروشگاه‌های معتبر معمولا نحوه دریافت و پرداخت وجه مختلفی دارند؛مانند پرداخت آنلاین، از طریق پست و... علاوه بر خرید از وب سایت‌های قابل اعتماد از امنیت سیستم یارانه‌ای که از آن خرید آنلاین خود را انجام می‌دهید، مطمئن باشید. در پرداخت‌های آنلاین از طریق درگاه‌های بانکی به دستورالعمل‌های امنیتی آن توجه شود.»
از دیگر هشدارهای پلیس این است که قبل از اینکه پولی را پرداخت کنید، با فروشنده تماس بگیرید و هر سوالی که دارید، از او بپرسید. اطلاعاتی راجع به سابقه فروشنده به دست آورید و آن را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که روش‌های گارانتی کردن، پس دادن کالا و بازپرداخت پول برای شما قابل درک و واضح است. اگر فروشنده فقط پرداخت پول به صورت نقدی و یا از طریق خطوط مخابراتی را می‌پذیرد، با احتیاط عمل کنید.
در نهايت پليس فتا از هموطنان درخواست مي‌کند در صورت مواجهه با موارد مشکوک آن را از بخش تماس با ما سایت پلیس فتا گزارش کنند.
تهران در قرق حراجی‌ها!
اغلب مراکز خرید در پایتخت سیستم‌هایی شبیه به حراج هماهنگ دارند. البته اگر تمام فروشگاه‌ها در حراج نباشند، عمده فروشگاه‌ها شامل این حراجی‌ها می‌شوند. بوتیک‌ها در سطح شهر نیز از این قافله عقب نمی‌مانند و هر ساله همزمان با مراکز خرید حراجی خود را آغاز می‌کنند.
مسعود حمورابی یک فروشنده به لیست حراجی‌های پایتخت اشاره کرده و می‌گوید: «حراج کاپشن و پالتوی زنانه در میدان هفت‌تیر که با 50 درصد تخفیف دیده می‌شود، حراج کیف و چکمه باغ سپهسالار، حراج کاپشن و کت اسپرت مردانه و بوتیک‌های خیابان زرتشت را نیز می‌توان به فهرست حراجی‌های تهران اضافه کرد. هرچه به روز‌های پایانی زمستان نزدیک می‌شویم رقم حراجی‌ها افزایش می‌یابد. آف‌ها از 25 درصد آغاز و رفته رفته تا 70 درصد هم جلو می‌روند. اما نکته قابل توجه این است که در بعضی از مناطق تهران تعداد بی‌شماری دستفروشان حضور دارند که بسیاری از این پوشاک را مشابه همان اجناسی که در بوتیک‌ها وجود دارد، اما با قیمت کمتر عرضه می‌کنند. برای نمونه این بازار‌ها می‌توان به دستفروشان امامزاده حسن، چهارراه ولی‌عصر و از همه مهم‌تر بازار دستفروشان میدان هفت حوض اشاره کرد که پس از تعطیلی فروشگاه‌ها، از ساعت ۱۰ شب به بعد می‌آیند و تا نیمه‌های شب بازار پر رونقی دارند.»
وی ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر این روزها فروشگاه‌های برندهای معتبر ورزشی نیز حراجی‌های ۱۰ تا ۵۰ درصدی دارند. البته اجناسی که برخی از این برند‌ها در حراجی‌ها می‌فروشند شامل گارانتی محصول نمی‌شود و اجناس درجه دو که اصطلاحا ترینینگ (مخصوص تمرین) نامیده می‌شوند، میزان کاهش قیمت بیشتری را تجربه می‌کنند. »