کلید رهایی از عذاب‌ها
پیامبر گرامی(ص) به عنوان «رَحْمَه لِّلْعَالَمِینَ» (انبیاء، آیه 107) است. همین حقیقت باعث می‌شود که برخلاف دوره‌ها و پیامبران قبل(ابراهیم آیه 13)، دیگر خبری از عذاب استیصال نباشد و خداوند ریشه قومی را از جا بر نکند.چنانکه در آیه 33 سوره انفال می‌فرماید: وَمَا کَانَ اللّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِیهِمْ وَمَا کَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ؛ تا تو در میان آنان هستى، خدا بر آن نیست که ایشان را عذاب کند و تا آنان طلب آمرزش مىکنند، خدا عذابکننده آنها نخواهد بود.
از این آیه به دست می‌آید که دو عامل، جلوی عذاب استیصال (ریشه‌کن کردن) دشمنان پیامبر و گناهکاران را می‌گیرد:
1- وجود پیامبر(ص) که رحمت برای جهانیان است؛
2- استغفاری که مردم انجام می‌دهند و می‌گویند: استغفرالله ربی و اتوب الیه.
امیر مؤمنان فرمود: کان فى‌الأرض امانان من عذاب‌الله و قد رفع احدهما فدونکم الاخر فتمسکوا به، و قرأ هذه الآیهًْ؛ در روى زمین دو پناهگاه امن بود که مردم را از عذاب خدا در برابر کیفر گناهانشان امان مىداد: یکى وجود گرانمایه پیامبر که رحمتى براى جهانیان بود و دیگر طلب آمرزش از بارگاه خدا. اینک که با رحلت جانسوز پیامبر یکى از آن دو برداشته شد بر شما باد به دومى و از خدا آمرزش بخواهید. آنگاه به تلاوت آیه فوق پرداخت. (مجمع البیان، ذیل آیه؛ نهج‌البلاغه، حکمت 88)
از پیامبر(ص) روایت است که فرمود:خداوند دو امان براى امّتم بر من نازل فرمود: «تا تو در میان آنها هستى خدا عذابشان نمى‌کند و تا زمانى که آمرزش مى‌طلبند، خدا آنان را به عذاب نمى‌رساند». پس، چون من رفتم، آمرزش خواهى تا روز قیامت را در میان شما باقى گذاشتم. (کنزالعمال: 2081)
پیامبر(ص) همچنین فرمود: لِکُلِّ داءٍ دواءٌ، و دواءُ الذُّنوبِ الاستِغفارُ ؛ هر دردى دارویى دارد و داروى گناهان استغفار است.( کنز العمال: 2089)
امیرمومنان امام علی(ع) درباره نقش استغفار، این کلید رهایی از عذاب‌ها می‌فرماید: الاستِغفارُ یَمحُو الأوزارَ؛ آمرزش‌خواهى، گناهان را پاک مى‌کند. (غرر الحکم: 342) همچنین فرمود: عَجِبتُ لِمَن یَقنَطُ و مَعهُ الاستِغفارُ!؛ در شگفتم از کسى که استغفاررا دارد و با این حال نومید مى‌شود. (نهج‌البلاغه: حکمت 87) و نیز فرمود: تَعَطَّرُوا بالاستِغفارِ لا تَفضَحْکُم روائحُ الذُّنوبِ؛ با آمرزش‌خواهى، خود را معطّر کنید تا بوى گناهان شما را رسوا نکند. (بحار‌الأنوار، ج 93، ص 278، حدیث7).