حذف عنوان فجر از جشنواره به روایت اصحاب فرهنگ و سینما
یک اشتباه استراتژیک بزرگ، یک تصمیم کاملا غلط
حذف عنوان «فجر» از بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، تازه‌ترین حاشیه‌ای است که توسط مدیریت سینمایی دولت، به سینمای کشورمان تحمیل شده است. درحالی که این جشنواره 33 دوره متوالی با عنوان جشنواره فیلم فجر برگزار شده است، به تازگی به‌طور ناگهانی این عنوان از بخش بین‌الملل این جشنواره تغییر کرده و عنوان جشنواره بین‌المللی فیلم ایران یافته است! متأسفانه حجت‌الله ایوبی رئیس محترم سازمان سینمایی و سیدرضا میرکریمی دبیر محترم بخش بین‌الملل جشنواره فجر، پاسخی منطقی و محکمه‌پسند به انتقادات اهالی سینما نداده‌اند (حداقل تا زمان تنظیم این گزارش).
حجت‌الله ایوبی گفته که برگزاری رویدادهای فرهنگی با هر نام و با هر زبان و با هر منطق در بند لفظ نیست. اما عبدالحسن برزیده، کارگردان فیلم «مزار‌شریف» با این نظر مخالف است.
وی در گفت‌وگو با بخش خبری ۲۰:۳۰سیما اظهار داشت: فعلا رئیس سازمان سینمایی ایشان است و ایشان تصمیم می‌گیرند. ولی من نظرم کاملا مخالف است و فکر می‌کنم که این تصمیم کاملا غلطی است.
اما علی غفاری، دیگر فیلمسازی است که از تغییر نام بخش بین‌الملل جشنواره فجر به عنوان یک اشتباه استراتژیک بزرگ یاد می‌کند. او نیز در مصاحبه با بخش خبر سیما بیان کرده: از آن زمانی که ما به خاطر داریم تا به الان، این جشنواره به نام فجر شناخته شده، هم در داخل ایران و هم خارج از ایران. به نظرم این یک اشتباه استراتژیک خیلی خیلی بزرگ است که توسط مسئولین فرهنگی کشور اتفاق افتاده است.
همچنین عباس رافعی، کارگردان سینما نیز در گفت وگو با کیهان در این باره گفت: من در جشنواره‌های خارجی مختلفی شرکت کردم. همه، جشنواره فیلم فجر جمهوری اسلامی ایران را می‌شناسند. جشنواره‌ای که برای بزرگداشت آرمان‌های انقلاب شکل گرفت و حالا برخی افراد غیر سینمایی که چند صباحی مهمان سینمای ایران هستند، درصدد تجزیه سینما و زدودن نام فجر هستند.
این کارگردان افزود: آقایان طوری رفتار می‌کنند که بعد از آنها، هر مدیری بیاید و بخواهد اصلاح صورت دهد، باید با مشکلات زیادی روبرو شود.همچنین دکتر سیدمحمدحسینی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با کیهان اظهار داشت: حذف نام فجر از بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، شاید برای عده‌ای سوال‌برانگیز و مایه تعجب باشد. اما برای کسانی که در دو سال گذشته فعالیت‌های فرهنگی دولت را رصد کرده‌اند، مسئله، خیلی عاده جلوه می‌کند. چون این‌گونه اقدامات برگرفته از یک مبنای فکری است و به نظر می‌رسد که یک اتاق فکر، خارج از وزارت ارشاد درباره این نوع مسائل تصمیم‌گیری می‌کند و مدیران هم باید اجرا کنند، وگرنه افرادی که ما می‌شناسیم به نظر نمی‌رسد که این‌گونه تفکراتی داشته باشند.
حسینی ادامه داد: وقتی اعلام می‌شود که همه افراد، حتی معاندین و ضد انقلاب‌هایی که در خارج از کشور درصدد براندازی نظام بوده‌اند ورودشان به کشور برای فعالیت‌های هنری مشکلی ندارد، و یا افرادی که معارض و معاند هستند کتاب‌های آنها در کشور اجازه چاپ می‌گیرد، آن هم به این بهانه که مهم نیست نویسنده چه کسی است و مضمون و محتوا مهم است و یا نمایش فیلم‌هایی که به نوعی از فتنه سال 88 حمایت می‌کنند، اینها اقداماتی است که یکی پس از دیگری و به تدریج صورت می‌گیرند و نشان می‌دهند که چه نوع جهت‌گیری در عرصه فرهنگی در دستور کار است. گذشته از مواردی که به خاطر واکنش‌ها، شاهد عقب‌نشینی تاکتیکی بوده‌ایم.
وزیر سابق ارشاد تصریح کرد: لذا تغییر نام جشنواره فجر هم یکی از این سلسله اقدامات است. احتمالا دلیل این تغییر نام و حذف فجر انقلاب اسلامی از بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، چراغ سبزی است به غربی‌ها و عناصر معاند که نشان بدهد ما هیچ جهت‌گیری در این جشنواره نداریم و هر فردی با هر فیلمی که علاقه داشت می‌تواند در آن حضور پیدا کند. این می‌تواند پیامدهای خاص خودش را داشته باشد.
حسینی در پایان تأکید کرد: همچنین این تغییر نام ما را یاد شعار سال 88 می‌اندازد که برخی جمهوری ایرانی را در مقابل جمهوری اسلامی مطرح کردند. همه اینها ناشی از همان تفکری است که در آغاز این دولت مطرح شد که ما اصلا هنر ارزشی و غیرارزشی نداریم. این‌گونه اتفاقات فروع آن مبنای فکری است و چه بسا در آینده، اتفاقات دیگری به بهانه تعامل با دنیا رخ دهد.
حسن بنیانیان مسئول کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در برنامه سینما معیار رادیو تهران در پاسخ به سوال مجری که «تغییر عناوین پیشانی‌های فرهنگی و حذف واژه «فجر» با هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است؟» گفت: خبر حذف عبارت «فجر» از جشنواره غیر منتظره است و حتی اگر تصویب شود به دلیل اهمیت آن انتظار داریم که برای افکار عمومی توضیح داده شود که چه چیزی را می‌خواستیم به دست بیاوریم که این تغییر را داده‌ایم، الان نمی‌توان قضاوت کرد جز اینکه از عزیزان بخواهیم توضیح دهند چه فلسفه‌ای پشت این تغییر هست.
وی افزود: برخی از کلمات به واسطه قدمت و بعد جهانی داشتن نمادی از انقلاب است، به خصوص در شرایطی که به واسطه انرژی هسته‌ای ناچار شدیم با دشمن پشت میز مذاکره بنشینیم، باید بیشتر مراقب نفوذ فرهنگی دشمن باشیم و باید احیاگر این عناوین و ارزش‌ها باشیم که سوء‌تفاهم رخ ندهد. این کلمات در تولیدات سینمایی نقش دارد. فجر نماد و پیامی است که کل جشنواره‌های هنری را حول و حوش دهه فجر سازماندهی می‌کند تا یادآوری باشد که هنر در خدمت انقلاب است.
بنیانیان با سیاست‌گذار خواندن شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: بارها مقام معظم رهبری فرمودند که اینجا قرارگاه فرهنگی کشور است و باید بر تحولات فرهنگی نظارت داشته باشد. طبیعی است که در جلسه اول شورای انقلاب فرهنگی موضوع مورد بحث قرار بگیرد و آقای ایوبی و ... دلایل خود را توضیح دهند. باید توجه کنیم که آیا چیزی که به دست می‌آوریم خیلی ارزشمندتر از چیزی است که از دست می‌دهیم؟! ما یک جشنواره فجر بیشتر نداریم و باید به سمت یکی کردن برویم که فیلم خارجی هم اگر با ارزش‌های انقلاب همخوانی دارد در جشنواره ما شرکت کند.
مسئول کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: ارزش سینمای ما وابسته به توسعه معیارهای انقلاب اسلامی است که ریشه در آخرین دین الهی دارد، شورای عالی انقلاب فرهنگی حتما حساسیت نشان داده و توضیح خواهد خواست. این خبر بدی است به خصوص که مصادف با مذاکرات هسته‌ای باشد که شبهه‌ناک می‌شود و ممکن است منشا تنش‌هایی در این مقطع شود که با تذکرات مقام رهبری هم باید یک دستگاه فرهنگی روی بستن راه‌های نفوذ کار کند نه اینکه بحثی مطرح کند که راه‌های نفوذ باز شود.
حجت‌الله ایوبی گفته که برگزاری رویدادهای فرهنگی با هر نام و با هر زبان و با هر منطق در بند لفظ نیست. اما عبدالحسن برزیده، کارگردان فیلم «مزار‌شریف» با این نظر مخالف است.
وی در گفت‌وگو با بخش خبری ۲۰:۳۰سیما اظهار داشت: فعلا رئیس سازمان سینمایی ایشان است و ایشان تصمیم می‌گیرند. ولی من نظرم کاملا مخالف است و فکر می‌کنم که این تصمیم کاملا غلطی است.
اما علی غفاری، دیگر فیلمسازی است که از تغییر نام بخش بین‌الملل جشنواره فجر به عنوان یک اشتباه استراتژیک بزرگ یاد می‌کند. او نیز در مصاحبه با بخش خبر سیما بیان کرده: از آن زمانی که ما به خاطر داریم تا به الان، این جشنواره به نام فجر شناخته شده، هم در داخل ایران و هم خارج از ایران. به نظرم این یک اشتباه استراتژیک خیلی خیلی بزرگ است که توسط مسئولین فرهنگی کشور اتفاق افتاده است.
همچنین عباس رافعی، کارگردان سینما نیز در گفت وگو با کیهان در این باره گفت: من در جشنواره‌های خارجی مختلفی شرکت کردم. همه، جشنواره فیلم فجر جمهوری اسلامی ایران را می‌شناسند. جشنواره‌ای که برای بزرگداشت آرمان‌های انقلاب شکل گرفت و حالا برخی افراد غیر سینمایی که چند صباحی مهمان سینمای ایران هستند، درصدد تجزیه سینما و زدودن نام فجر هستند.
این کارگردان افزود: آقایان طوری رفتار می‌کنند که بعد از آنها، هر مدیری بیاید و بخواهد اصلاح صورت دهد، باید با مشکلات زیادی روبرو شود.همچنین دکتر سیدمحمدحسینی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با کیهان اظهار داشت: حذف نام فجر از بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، شاید برای عده‌ای سوال‌برانگیز و مایه تعجب باشد. اما برای کسانی که در دو سال گذشته فعالیت‌های فرهنگی دولت را رصد کرده‌اند، مسئله، خیلی عاده جلوه می‌کند. چون این‌گونه اقدامات برگرفته از یک مبنای فکری است و به نظر می‌رسد که یک اتاق فکر، خارج از وزارت ارشاد درباره این نوع مسائل تصمیم‌گیری می‌کند و مدیران هم باید اجرا کنند، وگرنه افرادی که ما می‌شناسیم به نظر نمی‌رسد که این‌گونه تفکراتی داشته باشند.
حسینی ادامه داد: وقتی اعلام می‌شود که همه افراد، حتی معاندین و ضد انقلاب‌هایی که در خارج از کشور درصدد براندازی نظام بوده‌اند ورودشان به کشور برای فعالیت‌های هنری مشکلی ندارد، و یا افرادی که معارض و معاند هستند کتاب‌های آنها در کشور اجازه چاپ می‌گیرد، آن هم به این بهانه که مهم نیست نویسنده چه کسی است و مضمون و محتوا مهم است و یا نمایش فیلم‌هایی که به نوعی از فتنه سال 88 حمایت می‌کنند، اینها اقداماتی است که یکی پس از دیگری و به تدریج صورت می‌گیرند و نشان می‌دهند که چه نوع جهت‌گیری در عرصه فرهنگی در دستور کار است. گذشته از مواردی که به خاطر واکنش‌ها، شاهد عقب‌نشینی تاکتیکی بوده‌ایم.
وزیر سابق ارشاد تصریح کرد: لذا تغییر نام جشنواره فجر هم یکی از این سلسله اقدامات است. احتمالا دلیل این تغییر نام و حذف فجر انقلاب اسلامی از بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر، چراغ سبزی است به غربی‌ها و عناصر معاند که نشان بدهد ما هیچ جهت‌گیری در این جشنواره نداریم و هر فردی با هر فیلمی که علاقه داشت می‌تواند در آن حضور پیدا کند. این می‌تواند پیامدهای خاص خودش را داشته باشد.
حسینی در پایان تأکید کرد: همچنین این تغییر نام ما را یاد شعار سال 88 می‌اندازد که برخی جمهوری ایرانی را در مقابل جمهوری اسلامی مطرح کردند. همه اینها ناشی از همان تفکری است که در آغاز این دولت مطرح شد که ما اصلا هنر ارزشی و غیرارزشی نداریم. این‌گونه اتفاقات فروع آن مبنای فکری است و چه بسا در آینده، اتفاقات دیگری به بهانه تعامل با دنیا رخ دهد.
حسن بنیانیان مسئول کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در برنامه سینما معیار رادیو تهران در پاسخ به سوال مجری که «تغییر عناوین پیشانی‌های فرهنگی و حذف واژه «فجر» با هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است؟» گفت: خبر حذف عبارت «فجر» از جشنواره غیر منتظره است و حتی اگر تصویب شود به دلیل اهمیت آن انتظار داریم که برای افکار عمومی توضیح داده شود که چه چیزی را می‌خواستیم به دست بیاوریم که این تغییر را داده‌ایم، الان نمی‌توان قضاوت کرد جز اینکه از عزیزان بخواهیم توضیح دهند چه فلسفه‌ای پشت این تغییر هست.
وی افزود: برخی از کلمات به واسطه قدمت و بعد جهانی داشتن نمادی از انقلاب است، به خصوص در شرایطی که به واسطه انرژی هسته‌ای ناچار شدیم با دشمن پشت میز مذاکره بنشینیم، باید بیشتر مراقب نفوذ فرهنگی دشمن باشیم و باید احیاگر این عناوین و ارزش‌ها باشیم که سوء‌تفاهم رخ ندهد. این کلمات در تولیدات سینمایی نقش دارد. فجر نماد و پیامی است که کل جشنواره‌های هنری را حول و حوش دهه فجر سازماندهی می‌کند تا یادآوری باشد که هنر در خدمت انقلاب است.
بنیانیان با سیاست‌گذار خواندن شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: بارها مقام معظم رهبری فرمودند که اینجا قرارگاه فرهنگی کشور است و باید بر تحولات فرهنگی نظارت داشته باشد. طبیعی است که در جلسه اول شورای انقلاب فرهنگی موضوع مورد بحث قرار بگیرد و آقای ایوبی و ... دلایل خود را توضیح دهند. باید توجه کنیم که آیا چیزی که به دست می‌آوریم خیلی ارزشمندتر از چیزی است که از دست می‌دهیم؟! ما یک جشنواره فجر بیشتر نداریم و باید به سمت یکی کردن برویم که فیلم خارجی هم اگر با ارزش‌های انقلاب همخوانی دارد در جشنواره ما شرکت کند.
مسئول کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: ارزش سینمای ما وابسته به توسعه معیارهای انقلاب اسلامی است که ریشه در آخرین دین الهی دارد، شورای عالی انقلاب فرهنگی حتما حساسیت نشان داده و توضیح خواهد خواست. این خبر بدی است به خصوص که مصادف با مذاکرات هسته‌ای باشد که شبهه‌ناک می‌شود و ممکن است منشا تنش‌هایی در این مقطع شود که با تذکرات مقام رهبری هم باید یک دستگاه فرهنگی روی بستن راه‌های نفوذ کار کند نه اینکه بحثی مطرح کند که راه‌های نفوذ باز شود.