استغفار فرشتگان برای مؤمنان
بر اساس آیات قرآن فرشتگان، امور جهان را به اذن الهی انجام میدهند. از جمله کارهای آنان غیراز تدبیر عالم به عنوان مدبرات امر، تسبیح، تحمید و تقدیس، استغفار برای مومنان است. خداوند بصراحت در آیه 7 سوره غافر میفرماید: وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذینَ آمَنُوا؛ آنان برای کسانی که ایمان آوردهاند، استغفار میکنند.
البته در آیه 5 سوره شوری آمده است: وَیَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ؛ برای همه کسانی که در زمین هستند استغفار میکنند. ظاهرآیه نشان میدهد که فرشتگان برای کافران نیز استغفار میکنند، در حالی که چنین نیست؛ زیرا آنان اصولا کافران را نمیبینند تا برای آنان استغفار کنند، چون کافران گرفتار انواع ظلمات و تاریکی هستند: ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ(نور، آیه 40) پس همان طوری که خداوند به آنان نمینگرد و با آنان سخن نمیگوید: لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ(آلعمران، آیه 77)؛ فرشتگان نیز نمیبیند و نمینگرند. بلکه فرشتگان تنها مومنان را میبینند و به آنها نظر میکنند و بر مومنان نازل میشوند: الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ(فصلت، آیه 30)
از سوی دیگر، خداوند بصراحت در آیه 87 سوره آل عمران میفرماید: أُولئِکَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلاَئِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ؛ آنان کیفرشان این است که خداوند و فرشتگان و مردمان همگی بر آنان لعنت میکنند.
پس اگر گروهی را فرشتگان لعنت میکنند، معنا ندارد بگوییم که همه کسانی که در زمین هستند از سوی فرشتگان مورد استغفار قرار میگیرند.
لذا ثابت میشود که فرشتگان برای هر کسی که در کُره زمین باشد استغفار نمیکنند، فرشتهها برای کسانی که آنها را لعنت میکنند، استغفار نمیکنند؛ بلکه استغفارآنها تنها شامل مومنان میشود.
البته استغفار آنان تکلیفی نیست ،بلکه عنایتی از سوی آنها برای نزول غفران الهی و رحمت رحمانی حق نسبت به مومنان است، در حالی که استغفار، بهترین تکلیف و عمل عبادی بشر است، چنانکه در روایت است: «خَیْرُ الْعِبَادَةِ الِاسْتِغْفَارُ؛ استغفار برترین و بهترین عبادت است».( الکافی، ج2، ص517).