تاجیک: دولت به جای فرافکنی باید از گیجی و سردرگمی به در آید(خبر ویژه)
دولت فاقد گفتمان مشخص است و ترکیب آن ترکیب مجمعالجزایری است.
محمدرضا تاجیک از فعالان اصلاح طلب و مشاور رئیس دولت اصلاحات در مصاحبه با روزنامه آرمان و در پاسخ این سؤال که «برخی معتقدند دولت آقای روحانی فاقد مشی مشخص در رویکردهای خود است. به نظر شما عملکرد دولت آقای روحانی سردرگم نبوده است؟» گفت: قبل از پاسخ به پرسش شما، اجازه بدهید تصریحا و تاکیدا و برای چندمین بار بگویم که اگر نه به اقتضای همسویی و همگرایی گفتمانی، اما به حکم تصویرها و تجویزهای عقلی (و در شرایطی که نمیتوان به آلترناتیوهای مطلوبتری اندیشید) جریان اعتدال را مطلوبترین گزینه ممکن میدانم و اعتلا و امتداد و یا پویایی و مانایی آن را طلب میکنم.
وی میافزاید: در پاسخ باید بگویم فرض یک دولت و یک رئیس دولت فاقد «مشی» بسیار مشکل است. اما تصویر و تصور شرایطی که یک دولت امکان یا استعداد وفادار ماندن به مشی اعلامی را نداشته باشد و یا لاجرم از تغییر و تخفیف و تحریف و تجدید مشی خود شود ممکن است، به نظر من دولت اعتدال با شعارهای انتخاباتی خود سطحی از انتظار و افقی از تقاضا را در مردم ایجاد کرد که امکان و استعداد محقق کردن آنان را ندارد. به بیان دیگر، اصحاب تصمیم و تدبیر جدید آرزوها و شعارها و ایدههایشان را رنگ واقعیت پنداشتند البته، فقدان گفتمان مشخص و مدون، ضعف همگونی و همپوشانی مشی و منشی دولتمردان، موزائیکی و مجمعالجزایری بودن ترکیب دولت و فهم اعتدال به مثابه جریانی نه این چپ و نه آن راست و هم این و هم آن، بر این گیجی و ابهام و سردرگمی افزوده است.
تاجیک در پاسخ این سؤال که چرا برخی از مدیران روحانی با وی همراهی نمیکنند و وی از نظر سیاسی در دولت تنها مانده است؟ اظهار داشت: برخی از این عده معتقدند روحانی با آنان همکاری نمیکند و شخصیتی قائم به خود یا قائم به فرد دارد. حتی اگر بپذیریم (که میپذیریم) برخی از مدیران روحانی با وی همراهی و همسویی ندارند، باز باید به این موضوع توجه داشت که ایشان انتخاب کرده است. واضح و مبرهن است ایشان بیش از هر کسی مسئول انتخاب و چینش تیم مدیریتی خود است.
وی افزود: روحانی باید نیمنگاهی هم به اطرافیان (تقریبا همه کاره خود) که بر تنور این تنهایی میدمند یا هیزم بیارآنند، داشته باشند منظورم کسانی است که بیش از شخصیت خود شخصیت شدهاند و بیش از استعداد خود امکان یافتهاند و بیش از حد و حدود خود در امور دخالت میکنند.
کابینه روحانی بیش از اندازه در اتاقهای دربسته تصمیمگیری میکند. آیا گردش نخبگان به خوبی در دولت تدبیر و امید صورت گرفته است؟ تاجیک در پاسخ این سؤال میگوید: بسیاری از اعضای تکنوکرات دولت کنونی تمایلی غریب به تمرکزگرایی دارند و کمتر تن به توزیع قدرت و مسئولیت میدهند. به بیان دیگر، هر کدام خود را در قلمرو حوزه مدیریتی خود و شاید هم در قلمرویی وسیعتر بالامنصب میدانند و خود را منبع و منشا هر تصمیم و تدبیر میبینند - به ویژه آنکه سنی از این تکنوکراتها گذشته باشد و قبلا نیز، یکی دو تجربه مدیریتی کوچک و بزرگ داشته باشند. شاید لازم باشد که دولت علاوه بر شعار سال «همدلی و همزبانی دولت با ملت»، با شعار «همدلی و همزبانی دولت با دولت» در میان دولتمردان هم توجه کند و در آینده شاهد همسویی و همراهی و همپوشانی بیشتری در میان اعضای دولت مستقر باشیم.
وی درباره این سؤال که مدیران دولت روحانی اغلب مشکلات کشور را میراث دولت گذشته به مردم معرفی میکنند آیا با واقعیتهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی همخوانی دارد؟ معتقد است: این فرهنگ و عادتواره دیرینه بسیاری از ما است که هرچه فریاد داریم بر سر «غیر» میکشیم و با فرافکنی، افکار عمومی را مدیریت میکنیم. تردیدی ندارم که دولت کنونی از دولت گذشته عمارتی تحویل نگرفته و تردیدی ندارم که دولت گذشته در هر گام که به جلو برداشته چند گام به عقب برداشته و نیز تردیدی ندارم که جبرانبرخی از این گامهای به عقب برداشته شده به سادگی میسر نیست، اما سخت بعید میدانم که کمتر کسی باور کند که دولتمردان کنونی- که هر کدام به کنشگری حرفهای سیاسی شهره هستند- از چنین وضعیتی، در زمان چرخش قدرت، آگاه نبوده باشند. بارها گفتهام سیاست از یک منظر علم ممکن کردن ناممکنات است و از منظر دیگر، دانش تصمیم و تدبیر در شرایط ناممکنی با فقدان تصمیم و تدبیر است. بنابراین، عیار کاردانی و کاربلدی دولت اعتدال دقیقا همینجا و در همین شرایط مشخص میشود. تصریحا بگویم که منش و روش اعتدالی چندان با این فرافکنیهای رادیکال سازگار نیست، لذا شاید سزاوارتر آن باشد که دولت اعتدال به این چرخه فرافکنی خاتمه دهد در غیر اینصورت تردیدی ندارم که دولت آینده با او آن خواهد کرد که آن با دولت قبل.