عبور چراغ خاموش از خط قرمزها در مذاکرات؟!
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: آژانس تا پایان سال گزارش مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران را منتشر خواهد کرد.
یوکیا آمانو، پیش از ورود به هتل کوبورگ در جمع خبرنگاران با اشاره به سفرش به تهران و دیدارش با رئیس جمهور و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفت: هدف از این سفر حل و فصل موضوعات باقی مانده است که در این زمینه ما پیشرفتهایی داشتیم ولی همچنان کار بیشتری باقی مانده است.
آمانو افزود: معتقدم که با همکاری ایران میتوانیم تا پایان سال گزارشی درباره ارزیابی مسائل مربوط به ابعاد احتمالی نظامی بدهیم و خیلی مهم است که این مسئله حل شود چرا که مهمترین مسئلهای است که 5+1 برای لغو تحریمها به آن نیاز دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که ایران اجازه داده است به مکانهایی که قبلاً مجاز نبودید دسترسی داشته باشید؟ گفت: همان طور که گفتم حرکاتمان رو به جلو و همراه با پیشرفت بود ولی نمیتوانم وارد جزئیات شوم.
آنچه در اظهارات آمانو مسکوت مانده این واقعیت است که آژانس با وجود بازرسیهای گسترده از جمله 2 بار بازرسی از صنایع نظامی پارچین و برخی مصاحبهها در طول 12 سال گذشته حاضر نشد فقدان سندی درباره انحراف برنامه هستهای را اعلام کند و جای سؤال است که کاری که ادعا میشود ظرف 6 ماه قابل انجام است، چرا در طول 12 سال گذشته انجام نگرفته است. به عبارت دیگر به اعتبار بیصداقتی و عدم استقلال، آژانس اجازه نداشته قبلاً دروغ بودن ادعاهای آمریکا را اعلام کند اینک چگونه صاحب چنین اختیار و توانی میشود؟!
یادآور میشود آژانس طبق مدالیته امضا شده در سال 2007 متعهد شده بود که در ازای پاسخ ایران به 7 سؤال (در مورد پلوتونیوم، سانتریفیوژهای پییک و پی 2، مسئله اورانیوم فلزی، معدن گچین و منشأ آلودگی) پرونده مطالعات ادعایی را مختومه کند و دیگر ادعایی نداشته باشد اما با وجود پاسخهای صریح ایران، آژانس زیر تعهد خود زد و مدعی وجود یک لپتاپ مربوط به برنامه هستهای ایران شد. این لپتاپ، کاردستی سرویس جاسوسی آمریکا بود. همچنین ایران و آژانس در آبان 1392 توافقی را با عنوان «چارچوبی برای همکاری» امضا کردند که براساس آن قرار شد تا سؤالات آژانس طرح و رفع ابهام شود. در همین چارچوب 18 سؤال از سوی آژانس طی چند مرحله همکاری میان دو طرف مطرح شد که از این 18 سؤال دو مورد مربوط به موضوع PMD میشد. از 18 سؤال مذکور تعداد 16 مورد بررسی و رفع ابهام شده است. اما همان دو مورد مربوط به موضوع PMD شامل «محاسبات نوترونی» و «انفجارات با قدرت بالا» علیرغم پاسخهای ایران مورد تأیید آژانس قرار نگرفت و این دو موضوع همچنان بدون آنکه حل و فصل شود، باقی ماند.
اظهارات آمانو مبنی بر پیشرفت در زمینه برخی دسترسیها، این نگرانی را ایجاد میکند که ممنوعیتهای مربوط به بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان، نادیده گرفته شده باشد.
همزمان با سخنان آمانو، ایتارتاس به نقل از یک منبع دیپلماتیک ایرانی نوشت: ایران و 5+1 برای انتقال ذخیره اورانیوم غنی شده ایران به روسیه موافقت کردهاند.
بنابر برخی گزارشها، غرب پیش از این خواستار اکسید حدود 9 تن از ذخایر 3/5 درصد ایران و نگاه داشتن صرفاً 300 کیلوگرم از این ذخایر بود اما خبرهای ایام اخیر، حاکی از مطالبه انتقال این مواد به خارج کشور است.
در همین حال آسیا تایمز در گزارشی نوشت: لحن ایران برای همزمانی لغو تحریمها تغییر کرده است.
آسوشیتدپرس نیز از قول یک مقام ایرانی در وین نوشت: اگر ایران با برقراری مجدد مجازاتها (تحریمها) مواجه شود و آمریکا و شریکانش تعهدات خود برای کاهش تحریمهای اقتصادی را رعایت نکنند، ایران این حق را دارد که به صلاحدید خود برنامه هستهایاش را از سر بگیرد.
این اظهارنظر در حالی است که در صورت نقض عهد غرب و احیای تحریمها به عنوان مثال چگونه میتوان 10 تن اورانیوم غنی شده در طول یک سال را که اکسید یا از کشور خارج میشود، بلافاصله احیا کرد؟ همین پرسش درباره اورانیوم 20 درصد اکسید شده یا آبشارهای تعلیق شده وجود دارد.
شایان ذکر است رهبر معظم انقلاب ضمن اعلام اعتماد به تیم مذاکره کننده، چند محور از جمله 1- رد محدودیتهای 10، 12 ساله 2- تداوم تحقیق و توسعه و ساخت و سازها در دوره محدودیت 3- برداشته شدن تحریمها هنگام امضای توافق 4- مشروط نکردن لغو تحریمها به پس از اجرای تعهدات ایران 5- ممنوعیت بازرسیهای غیر متعارف و مصاحبه با شخصیتها 6- موکول نکردن اقدامات توافق و لغو تحریمها به آژانس را از جمله خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران عنوان میکنند.