حضور زنان در ورزشگاهها صدر مطالبات چه کسی است؟(نگاه)
سمیرا خطیب‌زاده
این روزها، دور جدیدی از تلاش‌ها برای آزادسازی ورود بانوان به ورزشگاهها آغاز شده است. شاید مهم‌ترین دلیل در صدر قرار گرفتن این موضوع در رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها برگزاری مسابقات جهانی والیبال در ایران باشد.
موضوع دولت تدبیر و امید هم کاملاً واضح و آشکار است، با پیگیری‌های مجدانه خود سعی دارند هر چه سریع‌تر موانع و مشکلات بر سر راه را هموار سازند! برای نمونه شهیندخت مولاوردی در گفت‌وگویی که با خبرنگار یکی از شبکه‌های اطلاع‌رسانی انجام می‌دهد چنین می‌گوید: «حضور زنان در ورزشگاهها در صدر مطالبات زنان قرار دارد!! و اگر این امر صورت گیرد برای تشویق نیز برنامه‌هایی در صورت نیاز خواهیم داشت.»
مولاوردی در عین حال مدعی می‌شود: «طی سال‌های گذشته هیچ محدودیت و ممنوعیتی برای بانوان وجود نداشت و طی یکی دو سال گذشته این ممنوعیت برای مسابقات والیبال به وجود آمد که امیدوار هستیم برای برگزاری مسابقات والیبال مشکل خاصی به وجود نیاید».
پرسش آن است که خانم مولاوردی طی کدام بررسی و نظر سنجی به این نتیجه رسیده است که مهم‌ترین مطالبه زنان نظام جمهوری اسلامی حضور زنان در ورزشگاه‌هاست! بد نیست ایشان مستندات و آمارهای خود را در این زمینه در اختیار رسانه‌ها قرار دهند و اگر چنین آمار و مستنداتی ندارند برای یک بار هم که شده پای درد دل زنان ایرانی بنشینند تا اظهاراتشان در بیان مطالبه اصلی زنان ایرانی تا این حد با واقعیات جامعه بیگانه نباشد؟!
به راستی مشکلات ریز و درشت اقتصادی و فرهنگی، مشکلات معیشتی چون مسکن و وام ازدواج، مشکلات فرهنگی چون ازدواج، امنیت زنان،مشکلات زنان سرپرست خانوار همچون فقر و ده‌ها آسیب دیگری که زنان و جوانان جامعه ما را درگیر خویش نموده است، چگونه از مقابل دیدگان معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری دور مانده‌اند که ایشان فقط و فقط پیگیر حضور زنان در ورزشگاهها هستند!
کاش این سعی مجدانه و پیگیری‌های دلسوزانه دولت و شخص خانم مولاوردی در برطرف نمودن مشکلات و دغدغه‌های اصلی زنان جامعه مشهود و ملموس بود نه در موضوعات حاشیه‌ای و کم‌اهمیت!
حضور زنان در ورزشگاه‌های منهای اخلاق، آری یا نه!
از سویی دیگر آیا خانم مولاوردی به عواقب و عوارض ورود زنان به چنین محیطی اندیشیده‌اند که این گونه سخن به میان می‌آورند؟ براستی پیگیری و اجرای این دستورالعمل در جهت برآورده ساختن کدام یک از مطالبات زنان جامعه ماست؟ مطالبات اصلی یا حاشیه‌ای؟!
سخنان عضو کابینه دولت یازدهم با موضع‌گیری‌ها و واکنش‌های متفاوتی روبرو شد که از استقبال «سپ‌بلاتر» رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) گرفته تا اظهارات سردار «سعید منتظرالمهدی» معاون اجتماعی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران را در برگرفت. واکنش معاون اجتماعی ناجا به طرح دوباره ورود زنان به ورزشگاهها شاید جزء آخرین موضع‌گیری‌ها باشد. موضعی که طی آن سردار منتظرالمهدی به صراحت ناجا را مخالف این طرح معرفی کرد و در عین حال افزود: «حضور بانوان و خانواده‌ها در استادیوم‌های ورزشی و ورزشگاهها، تابع یک سری شرایط است که آن را قانون تصویب می‌کند و ما نیز تابع مصوبات قانونی هستیم و آن را اجرا می‌کنیم، اما حضور بانوان در استادیوم‌ها را صلاح نمی‌دانیم. ما در این خصوص نظر خود را داریم، اما آنچه که قانون تصویب و ابلاغ کند را اجرا خواهیم کرد.»
اما از سویی دیگر در حالی دولت یازدهم قصد نهایی کردن حضور بانوان در ورزشگاهها را در سر دارد که حساسیت این موضوع موجب شده تا نخبگان و دلسوزان فرهنگی و اجتماعی، کارشناسان دینی و مذهبی، مراجع بزرگوار تقلید نکات قابل تأمل و موضع‌گیری‌هایی را در رابطه با آن داشته باشند.
مراجع تقلید در این زمینه چه می‌گویند؟
سوابق امر نشان می‌دهد که مراجع بزرگوار تقلید به صراحت کامل مخالفت خود را با این امر اعلام کرده‌اند.
متن سؤال:
مرجع عالی قدر سلام علیکم
نظر جنابعالی درباره حضور بانوان در ورزشگاهها چیست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید:
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:
جو حاکم در ورزشگاهها برای حضور زنان مناسب نیست و شکی نیست که اختلاط جوانان و آزاد بودن آنها سرچشمه مشکلات زیادی از نظر اخلاقی و اجتماعی می‌شود؛ اضافه بر این در بعضی انواع ورزش، مردان پوشش مناسبی در برابر زنان ندارند؛ بنابراین لازم است از حضور در این برنامه‌ها خودداری کنند بخصوص اینکه این برنامه‌ها را از رسانه‌ها می‌توانند ببیند و حضور آنها ضرورتی ندارد.
حضرت آیت‌الله صافی:
اگر چه اینجانب مکرر خطر اختلاط زن و مرد بیگانه و برنامه‌های مضره‌ای را که مخالف عفاف و حجاب بانوان و موجب تغییر شخصیت اسلامی جامعه است تذکر داده و به همگان در مورد آثار و عواقب سوء گرایش به آداب غیر اسلامی غربی هشدار داده‌ام اکنون که مؤمنین در مورد حضور بانوان در ورزشگاه‌های کشور، سؤال و ابراز نگرانی می‌نمایند حسب الوظیفه حرمت نظر زن و مرد اجنبی را به بدن یکدیگر از نظر جمیع فقهای عظام اعلام می‌نمایم؛ علی هذا حضور بانوان در این گونه برنامه‌ها خلاف شرع و تنازل ظاهر از مواضع اسلامی است.
انتظار از مسئولین محترم جمهوری اسلامی این است که با اعلام لغو این عنوان، نگرانی‌ها را رفع و موجبات خشنودی قلب مقدس حضرت بقیهًْ‌الله الاعظم ارواحنا فداه را فراهم نمایند.
حضرت آیت‌الله علوی گرگانی:
به نظر ما حضور بانوان با توجه به برهنه بودن بخشی از بدن مردان حرام است ضمن اینکه این موضوع موجب بروز برخی مشکلات اخلاقی نیز خواهد شد و به دولت نیز تذکر داده شده است.
حضرت آیت‌الله نوری همدانی:
جائز نیست.
حضرت آیت‌الله گرامی:
حضور بانوان در ورزشگاهها با توجه به اختلاط در جایگاه‌ها و رفت و آمد با مردها و اینکه نگاه‌ها احیاناً به بدن‌های نیمه عریان ورزشکاران می‌افتد و عواقب خوب اخلاقی ندارد، جایز نمی‌باشد.
اشکالات علما و مراجع برای مخالفت با ورود بانوان به ورزشگاهها عمدتاً بر دلایل زیر استوار بوده است:
- مسئله حرمت نگاه زن به بدن مرد مسلمان
- موضوع اختلاط زنان و مردان که مفاسد فراوانی را به دنبال دارد.
- از بین رفتن ارزش‌های اسلامی، اخلاقی و انسانی
- شکسته شدن حیا و از بین رفتن قبح به کارگیری الفاظ و اشعار رکیک
- ایجاد هیجانات غیرقابل کنترل که موجب فرو ریختن نظم جامعه می‌شود.
- سوء استفاده افراد فرصت‌طلب و معاند برای از بین بردن امنیت جامعه
و بسیاری دیگر از مفاسد مترتب بر آن که کارشناسان مربوط بر آنها اذعان دارند.
آیا محیط فرهنگی ورزشگاهها برای حضور زنان مناسب است؟
در کنار این، کارشناسان فرهنگی نیز نکات و دیدگاه‌های قابل توجهی دارند که توجه به آن هم خالی از لطف نیست.
واضح است که محیط فرهنگی ورزشگاه‌های ورزشی به هیچ عنوان برای حضور زنان مطلوب و قابل تحمل نیست. به راستی استادیوم‌ها و یا سالن‌های ورزشی که فضای توهین و فحاشی بر آن حاکم است و تعداد پرونده‌های مربوط به این موضوع طی فصل‌های اخیر حجم بالایی را به خود اختصاص داده است چگونه می‌تواند محیط مناسبی برای حضور بانوان باشد؟!
از سوی دیگر در برخی از ورزش‌ها (مانند شنا، بوکس) اساساً امکان ورود زنان به ورزشگاه اصلاً وجود ندارد.
متأسفانه اساساً طرح موضوع ورود و حضور زنان در ورزشگاهها، اظهارنظرهایی خارج از چارچوب مصالح عمومی و عرف مذهبی و همچنین به دور از فرهنگ مردم مسلمان ایران است که جز حاشیه‌سازی و درگیر نمودن دولت در موضوعات کم اهمیت و البته بی‌سرانجام نتیجه دیگری در پی ندارد.
و پرسش پایانی...
در پایان طرح یک سؤال از دولتمردان و مسئولانی که قصد دارند مطالبات حقیقی زنان جامعه ما را به حاشیه ببرند ضروری به نظر می‌رسد و پاسخ به این سؤال ضروری‌تر از طرح آن به نظر می‌رسد. البته نه پاسخ به ما بلکه پاسخ به وجدان خویش و با در نظر گرفتن انصاف کامل.
در سؤال این است که: «شما که برای ورود بانوان به ورزشگاهها تلاش می‌کنید، اگر از شما خواسته شود خودتان یا زنان‌تان و دختران‌تان با آگاهی از جو ورزشگاهها و آلودگی‌های آنها وارد چنین فضایی بشوید و در کنار مردان و نامحرمان قرار گیرید و مسابقات فوتبال، والیبال یا هر مسابقه‌ای را تماشا کنید، انصافاً و وجداناً چنین کاری را خواهید کرد»؟
این روزها، دور جدیدی از تلاش‌ها برای آزادسازی ورود بانوان به ورزشگاهها آغاز شده است. شاید مهم‌ترین دلیل در صدر قرار گرفتن این موضوع در رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها برگزاری مسابقات جهانی والیبال در ایران باشد.
موضوع دولت تدبیر و امید هم کاملاً واضح و آشکار است، با پیگیری‌های مجدانه خود سعی دارند هر چه سریع‌تر موانع و مشکلات بر سر راه را هموار سازند! برای نمونه شهیندخت مولاوردی در گفت‌وگویی که با خبرنگار یکی از شبکه‌های اطلاع‌رسانی انجام می‌دهد چنین می‌گوید: «حضور زنان در ورزشگاهها در صدر مطالبات زنان قرار دارد!! و اگر این امر صورت گیرد برای تشویق نیز برنامه‌هایی در صورت نیاز خواهیم داشت.»
مولاوردی در عین حال مدعی می‌شود: «طی سال‌های گذشته هیچ محدودیت و ممنوعیتی برای بانوان وجود نداشت و طی یکی دو سال گذشته این ممنوعیت برای مسابقات والیبال به وجود آمد که امیدوار هستیم برای برگزاری مسابقات والیبال مشکل خاصی به وجود نیاید».
پرسش آن است که خانم مولاوردی طی کدام بررسی و نظر سنجی به این نتیجه رسیده است که مهم‌ترین مطالبه زنان نظام جمهوری اسلامی حضور زنان در ورزشگاه‌هاست! بد نیست ایشان مستندات و آمارهای خود را در این زمینه در اختیار رسانه‌ها قرار دهند و اگر چنین آمار و مستنداتی ندارند برای یک بار هم که شده پای درد دل زنان ایرانی بنشینند تا اظهاراتشان در بیان مطالبه اصلی زنان ایرانی تا این حد با واقعیات جامعه بیگانه نباشد؟!
به راستی مشکلات ریز و درشت اقتصادی و فرهنگی، مشکلات معیشتی چون مسکن و وام ازدواج، مشکلات فرهنگی چون ازدواج، امنیت زنان،مشکلات زنان سرپرست خانوار همچون فقر و ده‌ها آسیب دیگری که زنان و جوانان جامعه ما را درگیر خویش نموده است، چگونه از مقابل دیدگان معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری دور مانده‌اند که ایشان فقط و فقط پیگیر حضور زنان در ورزشگاهها هستند!
کاش این سعی مجدانه و پیگیری‌های دلسوزانه دولت و شخص خانم مولاوردی در برطرف نمودن مشکلات و دغدغه‌های اصلی زنان جامعه مشهود و ملموس بود نه در موضوعات حاشیه‌ای و کم‌اهمیت!
حضور زنان در ورزشگاه‌های منهای اخلاق، آری یا نه!
از سویی دیگر آیا خانم مولاوردی به عواقب و عوارض ورود زنان به چنین محیطی اندیشیده‌اند که این گونه سخن به میان می‌آورند؟ براستی پیگیری و اجرای این دستورالعمل در جهت برآورده ساختن کدام یک از مطالبات زنان جامعه ماست؟ مطالبات اصلی یا حاشیه‌ای؟!
سخنان عضو کابینه دولت یازدهم با موضع‌گیری‌ها و واکنش‌های متفاوتی روبرو شد که از استقبال «سپ‌بلاتر» رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) گرفته تا اظهارات سردار «سعید منتظرالمهدی» معاون اجتماعی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران را در برگرفت. واکنش معاون اجتماعی ناجا به طرح دوباره ورود زنان به ورزشگاهها شاید جزء آخرین موضع‌گیری‌ها باشد. موضعی که طی آن سردار منتظرالمهدی به صراحت ناجا را مخالف این طرح معرفی کرد و در عین حال افزود: «حضور بانوان و خانواده‌ها در استادیوم‌های ورزشی و ورزشگاهها، تابع یک سری شرایط است که آن را قانون تصویب می‌کند و ما نیز تابع مصوبات قانونی هستیم و آن را اجرا می‌کنیم، اما حضور بانوان در استادیوم‌ها را صلاح نمی‌دانیم. ما در این خصوص نظر خود را داریم، اما آنچه که قانون تصویب و ابلاغ کند را اجرا خواهیم کرد.»
اما از سویی دیگر در حالی دولت یازدهم قصد نهایی کردن حضور بانوان در ورزشگاهها را در سر دارد که حساسیت این موضوع موجب شده تا نخبگان و دلسوزان فرهنگی و اجتماعی، کارشناسان دینی و مذهبی، مراجع بزرگوار تقلید نکات قابل تأمل و موضع‌گیری‌هایی را در رابطه با آن داشته باشند.
مراجع تقلید در این زمینه چه می‌گویند؟
سوابق امر نشان می‌دهد که مراجع بزرگوار تقلید به صراحت کامل مخالفت خود را با این امر اعلام کرده‌اند.
متن سؤال:
مرجع عالی قدر سلام علیکم
نظر جنابعالی درباره حضور بانوان در ورزشگاهها چیست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید:
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:
جو حاکم در ورزشگاهها برای حضور زنان مناسب نیست و شکی نیست که اختلاط جوانان و آزاد بودن آنها سرچشمه مشکلات زیادی از نظر اخلاقی و اجتماعی می‌شود؛ اضافه بر این در بعضی انواع ورزش، مردان پوشش مناسبی در برابر زنان ندارند؛ بنابراین لازم است از حضور در این برنامه‌ها خودداری کنند بخصوص اینکه این برنامه‌ها را از رسانه‌ها می‌توانند ببیند و حضور آنها ضرورتی ندارد.
حضرت آیت‌الله صافی:
اگر چه اینجانب مکرر خطر اختلاط زن و مرد بیگانه و برنامه‌های مضره‌ای را که مخالف عفاف و حجاب بانوان و موجب تغییر شخصیت اسلامی جامعه است تذکر داده و به همگان در مورد آثار و عواقب سوء گرایش به آداب غیر اسلامی غربی هشدار داده‌ام اکنون که مؤمنین در مورد حضور بانوان در ورزشگاه‌های کشور، سؤال و ابراز نگرانی می‌نمایند حسب الوظیفه حرمت نظر زن و مرد اجنبی را به بدن یکدیگر از نظر جمیع فقهای عظام اعلام می‌نمایم؛ علی هذا حضور بانوان در این گونه برنامه‌ها خلاف شرع و تنازل ظاهر از مواضع اسلامی است.
انتظار از مسئولین محترم جمهوری اسلامی این است که با اعلام لغو این عنوان، نگرانی‌ها را رفع و موجبات خشنودی قلب مقدس حضرت بقیهًْ‌الله الاعظم ارواحنا فداه را فراهم نمایند.
حضرت آیت‌الله علوی گرگانی:
به نظر ما حضور بانوان با توجه به برهنه بودن بخشی از بدن مردان حرام است ضمن اینکه این موضوع موجب بروز برخی مشکلات اخلاقی نیز خواهد شد و به دولت نیز تذکر داده شده است.
حضرت آیت‌الله نوری همدانی:
جائز نیست.
حضرت آیت‌الله گرامی:
حضور بانوان در ورزشگاهها با توجه به اختلاط در جایگاه‌ها و رفت و آمد با مردها و اینکه نگاه‌ها احیاناً به بدن‌های نیمه عریان ورزشکاران می‌افتد و عواقب خوب اخلاقی ندارد، جایز نمی‌باشد.
اشکالات علما و مراجع برای مخالفت با ورود بانوان به ورزشگاهها عمدتاً بر دلایل زیر استوار بوده است:
- مسئله حرمت نگاه زن به بدن مرد مسلمان
- موضوع اختلاط زنان و مردان که مفاسد فراوانی را به دنبال دارد.
- از بین رفتن ارزش‌های اسلامی، اخلاقی و انسانی
- شکسته شدن حیا و از بین رفتن قبح به کارگیری الفاظ و اشعار رکیک
- ایجاد هیجانات غیرقابل کنترل که موجب فرو ریختن نظم جامعه می‌شود.
- سوء استفاده افراد فرصت‌طلب و معاند برای از بین بردن امنیت جامعه
و بسیاری دیگر از مفاسد مترتب بر آن که کارشناسان مربوط بر آنها اذعان دارند.
آیا محیط فرهنگی ورزشگاهها برای حضور زنان مناسب است؟
در کنار این، کارشناسان فرهنگی نیز نکات و دیدگاه‌های قابل توجهی دارند که توجه به آن هم خالی از لطف نیست.
واضح است که محیط فرهنگی ورزشگاه‌های ورزشی به هیچ عنوان برای حضور زنان مطلوب و قابل تحمل نیست. به راستی استادیوم‌ها و یا سالن‌های ورزشی که فضای توهین و فحاشی بر آن حاکم است و تعداد پرونده‌های مربوط به این موضوع طی فصل‌های اخیر حجم بالایی را به خود اختصاص داده است چگونه می‌تواند محیط مناسبی برای حضور بانوان باشد؟!
از سوی دیگر در برخی از ورزش‌ها (مانند شنا، بوکس) اساساً امکان ورود زنان به ورزشگاه اصلاً وجود ندارد.
متأسفانه اساساً طرح موضوع ورود و حضور زنان در ورزشگاهها، اظهارنظرهایی خارج از چارچوب مصالح عمومی و عرف مذهبی و همچنین به دور از فرهنگ مردم مسلمان ایران است که جز حاشیه‌سازی و درگیر نمودن دولت در موضوعات کم اهمیت و البته بی‌سرانجام نتیجه دیگری در پی ندارد.
و پرسش پایانی...
در پایان طرح یک سؤال از دولتمردان و مسئولانی که قصد دارند مطالبات حقیقی زنان جامعه ما را به حاشیه ببرند ضروری به نظر می‌رسد و پاسخ به این سؤال ضروری‌تر از طرح آن به نظر می‌رسد. البته نه پاسخ به ما بلکه پاسخ به وجدان خویش و با در نظر گرفتن انصاف کامل.
در سؤال این است که: «شما که برای ورود بانوان به ورزشگاهها تلاش می‌کنید، اگر از شما خواسته شود خودتان یا زنان‌تان و دختران‌تان با آگاهی از جو ورزشگاهها و آلودگی‌های آنها وارد چنین فضایی بشوید و در کنار مردان و نامحرمان قرار گیرید و مسابقات فوتبال، والیبال یا هر مسابقه‌ای را تماشا کنید، انصافاً و وجداناً چنین کاری را خواهید کرد»؟