آثار شرح و ضیق صدر سالک(سلوک عارفانه)
(بدان ای سالک راه خدا!) از برای تواضع و تکبر، موجبات و اسباب بسیاری است که از جمله آنها شرح صدر و ضیق صدر است. انسانی که دارای شرح صدر باشد. هرچه از کمال و جمال و مال و منال و دولت و حشم در خود ببیند، به آن اهمیت ندهد، و در نظرش بزرگ و مهم نیاید. سعه وجودی چنین انسانی، به قدری است که بر تمام واردات قلبیه غلبه کند و از ظرف وجودش، هیچ چیزی لبریز نکند، و این سعه صدر از معرفت حق تعالی پیدا شود، در مواد مستعده لایقه انس با خدا، قلب را به مقام اطمینان و طمأنینه رساند.
یاد حق تعالی دل را از منازل و مناظر طبیعت منصرف کند، و تمام جهان و جهانیان را از نظر او بیندازد، و دلبستگی به احدی غیر از حق پیدا نکند و همتش به مرتبهای رسد که تمام عوالم وجود در نظرش نیاید، و این خود منشأ تواضع برای حق شود، و به تبع برای خلق، زیرا خلق را از حق ببیند، و همین منشأ عزت نفس و بزرگواری هم شود، زیرا روح تملق که از نفع طلبی و خودخواهی پیدا شود، در او نیست.
پس، خداخواهی سعهصدر آورد، و سعهصدر تواضع و عزت نفس آورد، و در مقابل خودخواهی و خودبینی هم از ضیق صدر است و هم ضیق صدر میآورد، و آن مبدأ تکبر است.(1)
__________________________________
1- شرح حدیث جنود عقل و جهل، امام خمینی، ص 202