قضای دنیوی و اخروی

خداوند به عنوان حاکم وقتی حکم کرد، به شکل قضای الهی ظهور می یابد. حکم و قضای الهی به دو شکل خواهد بود: 1. قضای دنیوی؛ 2. قضای اخروی.
از آنجا که خداوند سریع الحساب است(بقره، آیه 202) همه چیز را به سرعت حساب می کند؛ با این همه به علت محدودیت های دنیوی حساب نهایی و داوری تمام و کمال در قیامت و آخرت خواهد بود؛ ولی این بدان معنا نیست که اصولا خداوند در دنیا حسابرسی ندارد، بلکه حسابرسی می کند و حتی پاداش و کیفر می دهد.
بر همین اساس وقتی کسانی در دنیا گناه و خطا می‌کنند خداوند آنان را به سرعت محاسبه و مجازات می‌کند تا تنبیه شده و به راه درست و راست بازگردند؛ از طرف دیگر برخی از کسانی را که در گناه و کفر به غایت می‌رسند و حاضر به تغییر و توبه و استغفار نیستند در همین دنیا مجازات کرده و سپس آنان را در آخرت نیز مجازات خواهد کرد. پس وقتی حجت بر انسان ها تمام شد و به سخن دیگر حجت بالغه الهی به اتمام رسید، در همین دنیا مجازات خواهند شد و تاخیری در مجازات آنان صورت نمی گیرد.(یونس، آیه 54)
در آیات قرآنی بیان شده که خداوند به عنوان سریع الحساب؛ حسابرسی کاملی از برخی از اقوام داشته و آنان را در همین دنیا مجازات کرده و در آخرت نیز مجازات خواهد کرد.(حاقه، ایه 7؛ قصص، ایات 40 و 81)
بر همین اساس کسانی که کار خوب و نیک انجام می‌دهند افزون بر محاسبه و پاداش اخروی در همین دنیا نیز از پاداش های الهی بهره مند می شوند.
پس قضا و حکم الهی دو شکل است: 1 . محدود و دنیوی(حاقه ، آیه 69؛ یونس، آیات 47 و 54) ؛ 2. غیر محدود و اخروی(زمر، آیات 69 و 75)