استقبال مردم از بازار داغ خوراکی های نوروزی(قسمت دوم)
عیدی به تاز گی میوه‌ها و عطر خوش شیرینی‌ها(گزارش روز)
باز کن پنجرها را ای دوست
که نسیم روز میلاد اقاقیها را جشن می‌گیرد
و بهار روی هر شاخه کنار هر برگ
گل به دامن کرده است
بوی بهار که می آید عطر و بوی گلهای سوسن و سنبل با عطر هل و گلاب شیر ینی‌ها در هر کوی و برزنی هوش از سر همه می‌برد. آن موقع که ما بچه بودیم پخت شیر ینی و قطاب و باقلوای شب عید و بو دادن تخمه و آجیل و پسته و بادام همه بر عهده مادرانمان بود. اصلا بد می‌دانستند که سر میز عید، شیرینی بازاری باشد. از هر انگشت مادر و مادر بزرگهای ما هزار هنر می‌بارید . مثل الان نبود که همه خوراکی‌های عید از بازار و قنادی تهیه شود. البته الان به قول امروزی‌ها شرایط فرق می‌کند. به هر حال اگر عطر و بوی شیرینی و آجیل شب عید از خانه‌ها به مشام برسد یا از قنادی‌ها و آجیل فروشی‌ها باز هم در استقبال از بهار فرقی نمی‌کند. بهار که از راه می‌رسد با خود زندگی عشق وشور و سرمستی می‌آورد . این شور و حال را با هر نوع شیرینی می‌توان شیرین‌تر کرد.
با نزديك شدن به ايام تعطيلات و شب‌هاي سال نو خيابان‌هاي شهر غرق در جمعيت مردم و شهرونداني مي‌شود كه براي خريد به مراكز اصلي خريد مي‌روند. اما در اين بين بخش عمده‌اي از خريدهاي شهروندان به خوراكي‌هاي مهم و مرسوم اين ايام اختصاص دارد. اين خوراكي‌ها مثل ماهي تازه، ميوه و شيريني و آجيل و خشكبار معمولا بورس‌هاي مشخصي دارند كه مردم ترجيح مي‌دهند خريدهايشان را از اين مكان‌ها انجام دهند.البته در اين بين نبايد از نقش مهم بازارچه‌ها و نمايشگاه‌هاي بهاره كه اين اقلام درآنها به صورت مستقيم عرضه مي‌شوند نيز غافل شد. در قسمت قبلي گزارش سري زديم به بورس‌هاي فروش ماهي تازه كه بيشتر مردم براي تهيه سبزي پلو با ماهي شب عيد به آنها مراجعه مي‌كنند. پاي صحبت شهروندان و فروشندگان نشستيم درباره چگونگي اين خريدها حرف زديم.در اين قسمت از گزارش هم به سراغ يكي ديگر از اقلام خوراكي كه در اين ايام طرفداران زيادي دارد رفته‌ايم. ميوه و شيريني شب عيد.
ميوه هاي شب عيد در راه تهران
هر چند خرید میوه در تمام طول سال جریان دارد و بسیاری از خانواده‌ها و شهروندان به صورت هفتگی و حتی روزانه میوه و سبزی‌های دلخواهشان را از تره بارهای محلی مناطق مختلف تهیه می کنند اما خرید میوه شب عید هم مثل همه خریدهای دیگر کمی متفاوت است.در این ایام معمولا بیشتر مردم ترجیح می‌دهند میوه‌هایی با ماندگاری بالاتر و البته در حجم بیشتر تهیه کنند تا در ایام تعطیلات دیگر نیازی به خرید میوه برای مهمانی‌ها و دید و بازدید ها نباشد. اما از آنجايي كه ايام عيد نوروز در پايان فصل زمستان قرار گرفته و در فصل چندان حاصل‌خیزی نیست میوه فصلی مناسبی برای این ایام وجود ندارد. در واقع ميوه‌هاي رايج در اين فصل همان پرتقال و سیب و نارنگی و کیوی هستند. ميوه‌هايي كه آخرین بازمانده‌های فصل زمستان اند و به زور سردخانه‌های بزرگ تا رسیدن عید و تعطیلات سالم می‌مانند و از چند شب مانده به عید به صورت گسترده در میوه فروشی‌ها و تره بارها توزیع می‌شوند.
سازمان ميادين ميوه و تره بار امسال هم اعلام كرده كه براي تامين ميوه شب عيد هيچ كمبود و مشكلي وجود ندارد و ازهم اکنون بسته میوه شب عید شامل پرتقال، سیب، کیوی و نارنگی تامین است و در حال حمل این میوه‌ها به سردخانه‌های استان تهران است.
اخيرا نيز حسین صفایی رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی درباره قیمت‌گذاری میوه شب عید، گفته بود كه قیمت‌گذاری این محصولات توسط کارگروه تنظیم بازار انجام می‌شود که وزارت جهادکشاورزی نیز یکی از اعضای این کارگروه به شمار می‌رود. بیشترین میوه شب عید را سیب و پرتقال تشکیل می‌دهد. سیب و پرتقال ۸۵ درصد وزن سبد میوه مصرفی مردم در شب عید را به خود اختصاص می دهد و میوه‌هایی نظیر نارنگی و کیوی در سبد میوه مصرفی شب عید مردم قرار دارند که این نیز به میزان کافی تامین و توزیع خواهد شد. همين طور به گفته اوتهران با ۱۸ تا ۲۰ درصد مصرف میوه پرمصرف‌ترین شهر کشور است، به همین نسبت نیز سردخانه‌های مورد نظر برای نگهداری سیب و پرتقال شب عید تدارک دیده شده است.
تنوع پايين،كميت بالا
هرچند در اين فصل نمي‌شود انتظار زيادي از تنوع ميوه‌هاي موجود داشت اما با اين وجود تقريبا بسياري از شهروندان از ميزان فراواني ميوه‌ها رضايت بالايي دارند. براي خريد ميوه هم معمولا جاهاي مختلفي در سطح شهر وجود دارد اما عده‌اي ترجيح مي‌دهند ميوه شب عيد را از مكان‌هاي عمده‌فروشي ميوه تهيه كنند.این روزها هم میدان بزرگ تره بار، بازار تجریش، امام حسین،تره بارهای محله‌های مختلف و حتی میوه فروشی‌های کوچک هرمحله غرق در مشتریانی است که برای خرید آمده‌اند.هرچند براي تهيه اين ميوه‌ها كمبودي وجود ندارد و اكثر شهروندان ترجيح مي‌دهند ميوه اين ايام را به صورت صندوقي تهيه كنند اما با اين وجود عده زیادی از این جمعیت خریداران گلایه‌های زیادی از بی‌کیفیت بودن برخی اقلام میوه‌ها دارند.
مرد نسبتاً مسني که در بازارچه ميوه تجريش مشغول حساب کردن خرید خود در صندوق یکی از تره بارها است با گلایه از برخی بی هماهنگی‌ها به خبرنگار ما می‌گوید:«تقریبا همه می دانیم که میوه شب عید باید با کیفیت و مرغوب باشد اما نه تنها میوه‌های چندان با کیفیتی عرضه نمی‌شود که همه را با قیمت میوه مرغوب اما به صورت درهم دست مشتری می‌دهند در ضمن اصلا اجازه نمی‌دهند که بیشتر از یک مقدار مشخص و به صورت چند صندوق تهیه کنیم و می‌گویند اتحادیه سرانه مشخص کرده است و اگر بیشتر از این مقدار به هر کسی بدهیم برای بقیه مشتری ها کم می‌آید. »
خانم جوان دیگری هم به همراه دو دختر جوان براي خريد آمده اند او در حالی که مشغول جدا کردن سیب‌های خراب از کیسه خریدش است می‌گوید:«واقعا در این فصل نمی‌شود انتظار میوه با کیفیتی را داشت.همین چند قلم میوه هم سردخانه ای است و حتی اگر ظاهرسالمی هم داشته باشد طعم و مزه ارگانیک و طبيعي ندارد.هرچند الآن در خیلی از سوپر میوه‌هاي لوكس اقلام مختلف میوه‌های فصل های دیگر مثل توت فرنگی و انار و آناناس و انبه و گلابی هم پیدا می‌شود اما همان ها هم برای این فصل نیستند و طعم خیلی خوبی ندارند. الآن ما يعني همه مردم مجبور هستيم به همين چند قلم ميوه اكتفا كنيم اما همين ها هم در جاهاي مختلف و تره بارهاي مختلف با كيفيت‌هاي مختلفي عرضه مي‌شود اما در كل گله‌اي كه ما داريم اين است كه بهتر است براي اين ايام ميوه‌هاي يك دست و درشت عرضه شود و يا دست كم اجازه بدهند هركسي خودش ميوه‌ها را انتخاب كند.»
البته يكي از فروشندگان اين بازارچه ميوه درباره گلايه بعضي از مشتريان درباره ماندگاري پايين ميوه‌ها مي‌گويد:«بعضي‌ها مي‌آيند و از كيفيت ميوه‌ها گله مي‌كنند در حالي كه يكي از دلايل اينكه ميوه‌ها زود خراب مي‌شوند اين است كه خيلي از مردم عادت دارند اين ميوه ها را مي‌شویند و معمولا در جاهاي گرم نكه مي‌دارند در حالي که برای ماندگاری بیشتر میوه‌ها در این ایام بهتر است آنها را نشسته و در جای سرد و بدون رطوبت نگه دارند. »
شيرين كامي با شيريني سال نو
يكي ديگر از اقلام خوراكي‌هايي كه در اين ايام حسابي بازارشان داغ مي‌شود خريد شيريني و شكلات شب عيد است.چه عيد باشد و چه نباشد ما ايراني‌ها ذائقه‌مان به خوردن شيريني و شكلات خو گرفته است و با آمدن روزهاي پاياني سال ميزهاي پذيرايي‌مان را هم براي آمدن مهمانان پر از شيريني مي‌كنيم.
در كل بايد گفت ماجراي شيريني‌هاي خوشمزه عيد براي امسال و پارسال و همين چند سال نيست. بلكه سنت ديرينه‌اي است كه از سالها قبل سينه به سينه بين زنان ايراني گشته و به ما رسيده است. از آن سال‌هايي كه خانم‌هاي خانه انواع و اقسام شيريني هاي خوشمزه و متنوع عيد را روي اجاق‌هاي هيزمي و بدون اجاق فر و اين تجهيزات مدرن درست مي كردند و شايد اصلا به اين دليل بود كه آن موقع‌ها هر شهر و نقطه‌اي از ايران شيريني مخصوص عيد خود را داشتند. اما حالا به لطف اين هجوم سيل آساي انواع قنادي‌ها و شيريني فروشي‌هاي مدرن ديگر انگيزه زيادي براي درست كردن شيريني در خانه نمانده و درعوض شيريني فروشي‌هاي بزرگ شهر غرق در جمعيت مشتريان شده است.
تقريبا ديگر همه مي دانيم كه بهترين شيريني‌هاي عيد را از كجاها مي‌شود تهيه كرد. قنادي معروفي حوالي ميدان تجريش، قنادي نزديك تالار وحدت، قنادي معروف نزديك ميدان پاليزي واقع در خيابان سهروردي، قنادي بلوار اندرزگو كه شعبه‌هاي مختلفي دارد، قنادي‌هاي قديمي مثل قنادي معروف ميدان شهدا و چهارراه سرچشمه و قنادي نام آشناي خيابان يوسف‌آباد و ..... .نكته قابل توجه همه اين قنادي‌ها در اين روزها اين است كه حال و هواي خيلي از آنها شيبه يكديگر مي‌شود.
به يكي از اين قنادي‌هاي معروف حوالي پل حافظ آمده‌ايم .خانواده جواني به همراه دو فرزند خردسال مشغول انتخاب بسته‌هاي شيريني هستند. از آنها درباره حال و هواي خريد شيريني در اين روزها سوال مي‌كنيم و آنها در پاسخ مي‌گويند :«خب همان طور كه مي‌بينيد معمولا در اين ايام بيشتر اين قنادي‌هاي معروف و بزرگ، سيني‌ها و قفسه‌هاي شيريني‌های تر و شيريني‌هاي معمول هميشگي را جمع مي‌كنند و در عوض تمام فضاي قنادي‌شان را يكدفعه پر مي‌كنند از انواع و اقسام بسته‌بندي‌هاي متنوع و رنگارنگ شيريني‌هاي عيد كه عمدتا شيریني‌هايي كوچك و خشك هستند آن‌قدر كه به قول معروف براي هر مهمان با يك استكان چاي كفايت كند.خب بيشتر مردم هم ترجيح مي‌دهند از اين شيريني‌هاي كوچك تهيه كنند كه اسم خاصي ندارد و اكثرا به نام همين شيريني عيد مي‌شناسند.»
خانم مسني هم در حالي كه منتظر بسته‌بندي كردن جعبه‌هاي شيريني‌هايش است درباره تنوع شيريني‌هاي عيد در اين ايام به خبرنگار كيهان مي‌گويد :«راستش به نظر من اين روزها شيريني‌ها آن‌قدر متنوع است كه واقعا نمي‌شود از بين آنها ا نتخاب كرد. اما من خيلي خوشحالم وقتي مي‌بينم در كنار اين همه شيريني متنوع، شيريني‌هاي خوشمزه استان‌هاي مختلف هم وجود دارد و هر سال حتما چند بسته از اينها هم خريداري مي‌كنيم. مثل پشمك یزد،گز اصفهان، سوهان قم، باسلق و قرابيه تبريز، نقل بيدمشكي اروميه، شيريني پا درازي قزوين،كلمپه كرمان و شيرين نخودچي و كاك كرمانشاه و .... خلاصه كه من مي‌ديدم خيلي از مشتري‌هايي كه به اين قنادي‌ها مي‌آيند به دنبال اين شيريني‌هاي محلي هستند ونه شيريني‌هاي مدرن امروزي يعني در اين ايام خيلي‌ها ترجيح مي دهند به جاي شيريني هاي معمول و يا جديد و متنوع با شيريني‌هاي سنتي مثل گز و سوهان عسلي و پشمك از مهمانانشان پذيرايي كنند .»
البته اين شهروند به نكته جالبي اشاره كرد شايد اصلا به همين دليل باشد كه به گفته فروشنده‌هاي اين قنادي‌ها در اين ايام سال ميانگين فروش اين شيريني‌هاي سنتي هم افزايش مي‌يابد. البته آنها درباره اين تنوع شيريني هم مي‌گويند كه بيشتر مشتريان دوست دارند شيريني‌ها ريز كه شيريني كمتري داشته باشد و در عوض ماندگارتر باشند استفاده كنند. و از طرف ديگر در اين ايام ميانگين بعضي از شيريني‌ها مثل دسرها و شيريني‌هاي تر و كيك كمتر از قبل مي‌شود.
در اين ايام در خيلي از اين قنادي‌ها جاي سوزن انداختن نيست و گاهي براي خريد يك بسته شيريني عيد بايد تا يك ساعت هم در صف نوبت به انتظار ماند اما با اين وجود خيلي‌ها اين شلوغي‌ها را به جان مي‌خرند و ساعت‌ها در اين صف‌ها مي‌مانند. البته در اين بين نبايد از سيل بي‌پايان انواع و اقسام شكلات هم بي‌تفاوت گذشت چرا كه در اين سالها آن‌قدر تنوع زياد شده كه به راستي بر خلاف گذشته و آبنبات قيچي‌هاي قديمي پاي انواع شكلات‌هاي خارجي و ايراني به ميزهاي پذيرايي مردم باز شده است.انواع و اقسام اين شكلات‌ها را هم در همين قنادي‌ها و مغازه‌هاي شكلات فروشي مي‌توان با قيمت‌هايي از كيلويي 6000 تا 70000هزار تومان هم بسته به مارك و كيفيت پيدا كرد.
با نگاهي گذرا به اتيكت‌هاي قيمت قنادي‌ها هم به طور تقريبي مي‌توان قيمت برخي از شيريني‌هاي معمول اين ايام را محاسبه كرد . انواع شيريني‌هاي خشك فانتزي عيد ويژه پذيرايي بسته به طرح، وزن و نوع بسته‌بندي از كيلويي 8000 تا 25000 هزار تومان ،شيريني زبان و پاپيون كيلويي 10500، شيريني گل محمدي ( دانماركي) 9300 وشيريني برنجي كيلويي 10500 مي‌باشد.