محمدرضا کلهر
«لانه جاسوسی دیگری در خاورمیانه تسخیر شد تا تاریخ مجددا تکرار شود.» 35 سال پیش سفارت آمریکا در تهران در روز 13 آبان به دست دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شد. اما این واقعه برای تکرار شدن به 35 سال زمان نیاز داشت، 35 سالی که درخت تنومند انقلاب اسلامی ریشه‌هایش را در تمام عالم اسلامی دوانده باشد. داستان سفارت آمریکا این بار در صنعا تکرار شد و این کشور سفارت خود را در یمن تعطیل کرد. در همین ابتدای بحث، خواننده ریزبین و نکته‌سنج ظاهرا دست نویسنده را خوانده و به اصطلاح «گاف» وی را متوجه شده است که تعطیلی سفارت به معنای تسخیر نیست و خود را آماده می‌کند تا شمشیر بی‌رحم نقد را بر گردن نویسنده فرود آورد. اما شاید مخاطب در قضاوت عجله کرده و نویسنده منظور دیگری داشته باشد. پس اندکی صبر باید...
«محمد عبدالسلام» سخنگوی رسمی جنبش انصارالله یمن در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی المسیره درباره بسته شدن برخی سفارت‌های غربی و به ویژه آمریکا در یمن اعلام کرد: «نیروهای آمریکا که از یمن خارج شدند، ۱۲۸ نفر بودند که اکثر آنها تفنگداران دریایی بودند و دارایی‌ها و اموال و سلاح‌ها و اسناد خود را نابود کردند و این امر نشان می‌دهد که سفارت آمریکا در یمن، لانه‌ای جاسوسی بود.» همچنین کارمندان محلی در سفارت آمریکا، گزارش دادند که کارکنان سفارتخانه آمریکا قبل از ترک سفارت و خروج همه دیپلمات‌ها، سلاح‌ها، رایانه‌ها و اسناد را نابود کردند. از سوی دیگر نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد که عناصر وابسته به این نیرو، چهارشنبه قبل از ترک فرودگاه صنعا، سلاح‌های خود را تحویل کسی نداده‌اند و آنها را هم تخریب کرده‌اند.
تعطیل شدن سفارت آمریکا در یمن از دو جنبه قابل تامل است: از یک سو آمریکایی‌ها می‌خواستند با این اقدام موجی از بستن سفارتخانه‌ها را علیه انقلابیون یمن راه بیندازند که تاکنون تنها 14 کشور همسو با واشنگتن به این درخواست آمریکا پاسخ مثبت داده‌اند. در واقع آمریکا بزرگ‌ترین نگرانی خود را تسلط شیعیان الحوثی بر یمن می‌داند و از این رو به دنبال آن است تا از هر طریقی فشارها را بر آنها افزایش دهد.
اما این اقدام وجهی دیگر نیز دارد. آمریکا در سال‌های گذشته چه در زمان دیکتاتوری «علی عبدالله صالح» و چه در زمان «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور تحمیلی شورای همکاری خلیج فارس بر مردم یمن، نفوذ خود را در این کشور بسیار افزایش داد. در اهمیت یمن برای آمریکا همین بس که این کشور، همسایه جنوبی عربستان سعودی به عنوان متحد و دوست نفتی آمریکا به شمار می‌رود و در صورتی که انقلابیون به صورت کامل مراحل انقلاب خود را تکمیل کنند و یمن را پس از سال‌ها به عنوان کشوری مستقل معرفی کنند آنگاه تاثیرات این حرکت به داخل سرزمین‌های سعودی نیز سرایت خواهد کرد و این کشور را که پادشاهی آن بر پایه‌هایی لرزان استوار است لرزان‌تر خواهد کرد و امنیت انرژی برای آمریکا را به خطر خواهد انداخت. با توجه به این مسئله سازمان سیا در سال‌های گذشته با بسط جاسوسی خود در پوشش سفارت آمریکا، پتانسیل‌های هرگونه قیامی در یمن را شناسایی کردند. اسناد تمام این جاسوسی‌ها در سفارت آمریکا در صنعا وجود داشت تا آنکه هفته گذشته با رفتن نیروهای آمریکایی از صنعا تمام این اسناد نابود شد. مرکز ثقل این یادداشت دقیقا همین عبارات است.
در واقع پس از تسلط نیروهای انصارالله بر پایتخت یمن و کناره‌گیری رئیس جمهور این کشور و صدور بیانیه قانون اساسی و تشکیل شورای ریاست جمهوری توسط انقلابیون، سفارت آمریکا با جاسوسی‌های خود خطر را درک کرد و قبل از آنکه مردم یمن به سفارت حمله کنند خود پیش دستی کرد و با معدوم کردن اسناد، سفارت را تعطیل نمود. این همان تسخیر سفارت از سوی انقلابیون است. اما این‌بار جنس تسخیر از نوع نرم است.
در ادبیات سیاسی امروز قدرت نرم بسیار تاثیرگذارتر از نوع سخت آن است. این را می‌توان در واقعیت‌های ملموس زندگی فردی به خوبی مشاهده کرد. در تعریف قدرت نرم معمولا از عبارت کوتاه «توانایی واداشتن دیگران به انجام کارهای مطلوب بدون استفاده از اجبار و یا تطمیع» استفاده می‌شود. در اینجا نیز هرچند تحرکات انقلابیون یمن از نوع سخت است اما اثرات نرم آن  را نیز  نباید از نظر دور داشت. در واقع در اینجا قدرت سخت، قدرت نرمی نیز به وجود آورده است و شاید بهتر باشد از اصطلاح تهدید نرم برای این مورد یاد کرد. تهدید نرمی که آمریکا را به فرار از صنعا مجبور می‌کند.
پیروزی‌های بسیار سریع جنبش انصارالله که از شهریور امسال شروع شده است دافعه و جاذبه‌ای خاص برای این جنبش به وجود آورده است که نیروهای سیاسی آمریکا به خوبی آن را درک کردند و به سرعت خود را از مهلکه نجات دادند. کسی نمی‌داند اسناد نابود شده در سفارت آمریکا در صنعا حاوی چه خیانت‌هایی به مردم یمن بوده است اما تا حدودی بنابر آنچه که گفته شد قابل پیش بینی هستند. به ویژه اگر اسناد به دست آمده از سفارت آمریکا در تهران را که به اسناد لانه جاسوسی معروف شد از نظر بگذرانیم و خیانت‌های آمریکا را در مورد ملت ایران در زمان پهلوی در ذهن خود مرور کنیم بهتر می‌توان به واقعیت اسناد جاسوسی آمریکا در یمن پی برد.
در پایان باید تاکید کرد که تسخیر سفارت آمریکا در صنعا پایان کار نخواهد بود و هرچند بسیار زمان خواهد برد تا مردم جهان به صورت ملموس خیانت‌ها و جاسوسی‌های آمریکا در نقاط مختلف جهان را درک کنند اما این اتفاق خواهد افتاد، تنها اندکی صبر باید...