به بهانه پخش مجموعه تلویزیونی «کیف انگلیسی» از شبکه آی فیلم
غارت دستاوردهای یک ملت
حسام آبنوس
«کیف انگلیسی» به کارگردانی سیدضیاالدین دری از زمره مجموعه های تلویزیونی موفق در دهه 70 است که اولین بار در سال 78 روی آنتن تلویزیون رفت و توانست مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. به بهانه نمایش مجدد این سریال از شبکه جهانی «آیفیلم» به نقش و تاثیر این سریال در مخاطبان عربی زبان این شبکه خواهیم پرداخت.
مضمون تاریخی، نقطه عطف این سریال است. داستان «کیف انگلیسی» به وقايع سياسي دهه 1320 ايران مي پردازد؛ يكي از مهم ترين و حساس ترين مقاطع تاريخي كشور كه نطفه بسياري از تحولات سياسي و حكومتي ايران در آن منعقد گرديد: پايان جنگ دوم جهاني، سقوط رضاشاه و جانشيني محمدرضا پهلوي، ظهور جريانهاي سياسي سه گانه ملي - مذهبي - ماركسيستي، نفوذ تدريجي آمريكا در كشور، مضاعف شدن اهميت اقتصادي نفت در معاملات و معادلات سياسي، غائله آذربايجان، آغاز دومين دوره طلايي احزاب و مطبوعات و...هرکدام از این رویدادها با توجه به جایگاهی که در جامعه و معادلات سیاسی و اجتماعی داشتند و در ذهن مخاطب تاثیری بر جای گذاشته قابلیت تبدیل شدن به یک اثر هنری و ادبی را داشت و با استفاده از هوشمندی یک هنرمند میتوانست از منظر دراماتیک مورد توجه ویژه قرار گیرد.«کیف انگلیسی» سریالی جذاب و خوش ساخت است که بر فرم و تکنیک درستی بنا شده است و همین مسئله زمینه ساز محبوبیت این مجموعه تلویزیونی شده است و در طول سالهای پس از نمایش آن از تلویزیون بارها به عنوان یک سریال تاریخی موفق از آن یاد شده است.
مجموعه تلویزیونی «کیف انگلیسی» تنها به عنوان یک روایت‌کننده برشی از تاریخ معاصر این کشور نیست بلکه سعی دارد تحلیلی از وقایع و رویدادهای یک دوره خاص زمانی را به مخاطب ارائه کند، البته تحلیلی بر مبنای منطق و نه براساس گمان و به نوعی پرده از یکی از لایه های سیاست در برابر دید مخاطبان بر میدارد.
وضعيت قهرمان سريال یعنی «منصور اديبان» با بازی علی مصفا، يك موقعيت نمونه اي است از ورود به عرصه حكومت و سياست وقت كه قوانين و قواعد بازي خاص خود را دارد. سريال «كيف انگليسي» به درستي وضعيت نيروهاي شبه روشنفکری را بازگو مي كند كه در دوران طاغوت، در پارلمان عليه دولت موضع مي گيرند، اما همين پارلمان به تدريج خاستگاهي مي شود براي اعمال سياستهاي ارعاب و تهديد و تطميع كه از مجراهاي مالي، حيثيتي و حتي عاطفي و جنسي ابراز مي‌شود و در نهايت نيروهاي شبه روشنفکر در عمل تبديل به كارگزاران تقويت سلطه همان حكومتي مي‌شدند كه روزگاري نان مبارزه عليه آن را مي خوردند. این اتفاق در صحنه‌هایی از قسمتهای پایانی این مجموعه به وضوح مشهود است که منصور ادیبان و جمعی از نمایندگان مجلس در حالی که هر کدام یک کیف انگلیسی (به نشان مزدوری) در دست دارند در حال ورود به مجلس شوراي ملي هستند.
پخش این سریال از 19 دی از شبکه جهانی آی فیلم از جمله تصمیمات صحیح مدیریت رسانه ملی در برهه کنونی منطقه به ویژه خاورمیانه بود. با آغاز بیداری اسلامی و تعابیری مانند آن در کشورهای عربی، پخش این سریال میتوانست حکم زنگ خطری برای ملتها و همچنین حکومتهای انقلابی که اکنون زمام امور را در دست گرفته اند باشد.در سریال «کیف انگلیسی» چهره استعماری و استحماری کشورهای غربی(به طور خاص انگلیس) به هنرمندی به نمایش در آمده و نشان داده که یک کشور استعمارگر چگونه ملتها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این سریال نشان می‌دهد که اگر ملتی در هر سطحی، از دشمن غافل شود، به سمت تباهی و انحراف کشیده می‌شود.حال این کشورهای منطقه می توانند با توجه به سرگذشت تاریخی ملت پیشرو و انقلابی ایران درس عبرت گرفته و نسبت به مواضع امروز و دلسوزیهای کشورهای غربی حساس شوند و آنهایی که در هیبت دایه مهربان تر از مادر ظاهر شده اند را رسوا کند. انقلابهایی که با خون دل و از خودگذشتگی ملت‌های عربی به دست آمده به خاطر اینکه از تاریخ عبرت نگرفته و به آن بی توجه بوده‌اند را از دست داده و دوباره شاهدیم که در کشورهایی چون مصر، دیکتاتور تاریخی آن که از مصدر امور به زیر کشیده شده بود در دادگاه انقلابی این کشور تبرئه شد.
این مسئله همان نکته‌ای است که به آن اشاره شده که اگر ملتها، کشورها و انقلابیون عربی نسبت به دستاوردهای انقلابهای خود در قالب بیداری اسلامی بی‌توجه باشند می‌تواند زمینه خارج شدن از مسیر اصلی را برای این کشورها فراهم کند.
«کیف انگلیسی» به کارگردانی سیدضیاالدین دری از زمره مجموعه های تلویزیونی موفق در دهه 70 است که اولین بار در سال 78 روی آنتن تلویزیون رفت و توانست مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. به بهانه نمایش مجدد این سریال از شبکه جهانی «آیفیلم» به نقش و تاثیر این سریال در مخاطبان عربی زبان این شبکه خواهیم پرداخت.
مضمون تاریخی، نقطه عطف این سریال است. داستان «کیف انگلیسی» به وقايع سياسي دهه 1320 ايران مي پردازد؛ يكي از مهم ترين و حساس ترين مقاطع تاريخي كشور كه نطفه بسياري از تحولات سياسي و حكومتي ايران در آن منعقد گرديد: پايان جنگ دوم جهاني، سقوط رضاشاه و جانشيني محمدرضا پهلوي، ظهور جريانهاي سياسي سه گانه ملي - مذهبي - ماركسيستي، نفوذ تدريجي آمريكا در كشور، مضاعف شدن اهميت اقتصادي نفت در معاملات و معادلات سياسي، غائله آذربايجان، آغاز دومين دوره طلايي احزاب و مطبوعات و...هرکدام از این رویدادها با توجه به جایگاهی که در جامعه و معادلات سیاسی و اجتماعی داشتند و در ذهن مخاطب تاثیری بر جای گذاشته قابلیت تبدیل شدن به یک اثر هنری و ادبی را داشت و با استفاده از هوشمندی یک هنرمند میتوانست از منظر دراماتیک مورد توجه ویژه قرار گیرد.«کیف انگلیسی» سریالی جذاب و خوش ساخت است که بر فرم و تکنیک درستی بنا شده است و همین مسئله زمینه ساز محبوبیت این مجموعه تلویزیونی شده است و در طول سالهای پس از نمایش آن از تلویزیون بارها به عنوان یک سریال تاریخی موفق از آن یاد شده است.
مجموعه تلویزیونی «کیف انگلیسی» تنها به عنوان یک روایت‌کننده برشی از تاریخ معاصر این کشور نیست بلکه سعی دارد تحلیلی از وقایع و رویدادهای یک دوره خاص زمانی را به مخاطب ارائه کند، البته تحلیلی بر مبنای منطق و نه براساس گمان و به نوعی پرده از یکی از لایه های سیاست در برابر دید مخاطبان بر میدارد.
وضعيت قهرمان سريال یعنی «منصور اديبان» با بازی علی مصفا، يك موقعيت نمونه اي است از ورود به عرصه حكومت و سياست وقت كه قوانين و قواعد بازي خاص خود را دارد. سريال «كيف انگليسي» به درستي وضعيت نيروهاي شبه روشنفکری را بازگو مي كند كه در دوران طاغوت، در پارلمان عليه دولت موضع مي گيرند، اما همين پارلمان به تدريج خاستگاهي مي شود براي اعمال سياستهاي ارعاب و تهديد و تطميع كه از مجراهاي مالي، حيثيتي و حتي عاطفي و جنسي ابراز مي‌شود و در نهايت نيروهاي شبه روشنفکر در عمل تبديل به كارگزاران تقويت سلطه همان حكومتي مي‌شدند كه روزگاري نان مبارزه عليه آن را مي خوردند. این اتفاق در صحنه‌هایی از قسمتهای پایانی این مجموعه به وضوح مشهود است که منصور ادیبان و جمعی از نمایندگان مجلس در حالی که هر کدام یک کیف انگلیسی (به نشان مزدوری) در دست دارند در حال ورود به مجلس شوراي ملي هستند.
پخش این سریال از 19 دی از شبکه جهانی آی فیلم از جمله تصمیمات صحیح مدیریت رسانه ملی در برهه کنونی منطقه به ویژه خاورمیانه بود. با آغاز بیداری اسلامی و تعابیری مانند آن در کشورهای عربی، پخش این سریال میتوانست حکم زنگ خطری برای ملتها و همچنین حکومتهای انقلابی که اکنون زمام امور را در دست گرفته اند باشد.در سریال «کیف انگلیسی» چهره استعماری و استحماری کشورهای غربی(به طور خاص انگلیس) به هنرمندی به نمایش در آمده و نشان داده که یک کشور استعمارگر چگونه ملتها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این سریال نشان می‌دهد که اگر ملتی در هر سطحی، از دشمن غافل شود، به سمت تباهی و انحراف کشیده می‌شود.حال این کشورهای منطقه می توانند با توجه به سرگذشت تاریخی ملت پیشرو و انقلابی ایران درس عبرت گرفته و نسبت به مواضع امروز و دلسوزیهای کشورهای غربی حساس شوند و آنهایی که در هیبت دایه مهربان تر از مادر ظاهر شده اند را رسوا کند. انقلابهایی که با خون دل و از خودگذشتگی ملت‌های عربی به دست آمده به خاطر اینکه از تاریخ عبرت نگرفته و به آن بی توجه بوده‌اند را از دست داده و دوباره شاهدیم که در کشورهایی چون مصر، دیکتاتور تاریخی آن که از مصدر امور به زیر کشیده شده بود در دادگاه انقلابی این کشور تبرئه شد.
این مسئله همان نکته‌ای است که به آن اشاره شده که اگر ملتها، کشورها و انقلابیون عربی نسبت به دستاوردهای انقلابهای خود در قالب بیداری اسلامی بی‌توجه باشند می‌تواند زمینه خارج شدن از مسیر اصلی را برای این کشورها فراهم کند.