گفت وگو با صادق صادق دقیقی کارگردان فیلم «تا آمدن احمد»
داستان شهری که 2840 بار بمباران شد
«تا آمدن احمد» را می توان تنها نماینده سینمای دفاع مقدس در بخش مسابقه سی و سومین جشنواره فیلم فجر دانست. فیلمی که به بخشی از ناگفته های آن دوران پرداخته و روایتی بدیع و متفاوت را نمایش داده است. «تا آمدن احمد» دومین فیلم سینمایی صادق صادق دقیقی است. او پیش از این هم فیلم «بزرگمرد کوچک» را در حوزه سینمای دفاع مقدس ساخته بود و به گفته خودش می خواهد فعالیتش را در همین حوزه ادامه دهد، هرچند که به ژانر پلیسی هم خیلی علاقه دارد.
تصویرروز
* شما از معدود کارگردان های نسل جدید سینمای ایران هستید که به طور متمرکز در حوزه دفاع مقدس فعالیت می کنید. سینمای دفاع مقدس چه اهمیتی برایتان دارد؟
وقتی داشتم فیلم اولم «بزرگمرد کوچک» که درباره شهید بهنام محمدی است را می ساختم، عده‌ای به کنایه می گفتند که هدفم از ساخت فیلم دفاع مقدسی این است که راه خودم را در سینما باز کنم و بتوانم فیلم های دیگری نیز بسازم. اما همان موقع به آن ها گفتم که بیش از 90 درصد فیلم‌های کوتاه و مستندی که ساخته ام، همه در زمینه جبهه و جنگ و شهادت بوده است، چون دغدغه ام است. حتی با وجود مشکلات زیادی که در این عرصه تجربه کردم، باز هم برای فیلم دوم خودم هم به سراغ دفاع مقدس آمدم. ساخت فیلم‌های اجتماعی یا طنز راحت تر است و دردسرهای کمتری دارد. نمی خواهم شعار بدهم که آدم آرمانگرایی هستم، اما به هر حال تلاش می کنم که دین خودم را به مردم این کشور ادا کنم. مثل همین فیلم «تا آمدن احمد» که بخشی از این سرزمین و اتفاقاتی که در دوران جنگ در آنجا رخ داد را در این فیلم نمایش داده ام.
*اما به نظر می رسد که حرف این فیلم، فراتر از وقایع جنگ هشت ساله در جزیره خارک است.
بله، این فیلم مضمون جهانی دارد. پیام فیلم، صلح طلبی و نوع دوستی ما ایرانی هاست. واقعیت این است که هر کس به کشور ما می آید و ما ایرانی ها را می شناسد، باورش نمی شود که یک عده ای ما را تروریست می نامند. اما جو رسانه ای جهان به گونه ای دیگر است. در این شرایط ما هنرمندان مسئولیت مضاعفی داریم. درست است که هنرمند باید آنچه از درونش تراوش می کند را بگوید، اما اول نسبت به مملکتش وظیفه دارد. چرا باید فیلم‌هایی ساخته شود که کشور ما را در دنیا بدنام کند و به همان جو دروغین رسانه ای کمک بشود؟ اگر ما در فیلم هایمان معضلات جامعه را نشان دهیم، برای آینده کشورمان خیلی خوب است. اما اگر به بهانه نمایش معضلات، سیاه نمایی شود، تأثیر معکوس می گذارد. برخی از فیلم ها تنها چیزی که نشان می دهند این است که همه مردم این کشور بد هستند و همه چیز خراب است و تنها راه نجات این است که از اینجا فرار کنیم! نباید برای شهرت و پولدار شدن خودمان، چهره کشورمان را در آن سوی مرزها تخریب کنیم.
* دوران دفاع مقدس دارای اتفاقات و ابعاد ناگفته و پنهانی فراوانی است. چرا از میان این همه، وقایع جزیره خارک را انتخاب کردید؟
تا به حال همه فیلم های دفاع مقدسی ما یا به جنوب غربی یا به غرب پرداخته اند. اما کمتر کسی می داند که در آن دوران، در 2800 روز جنگ تحمیلی، جزیره خارک 2840 بار بمباران شده است. به نظر من این فاجعه قرن است که ما در ایران زندگی می کنیم و خیلی هایمان نمی‌دانیم که چنین اتفاقی در آن بخش از کشورمان رخ داده است. مطمئن باشید که اگر این اتفاق در آمریکا افتاده بود، هالیوود چندین فیلم راجع به آن می ساخت و سیا و پنتاگون هم از آن فیلم ها حمایت می کردند تا به همه جهان نشان دهند که چقدر مظلوم هستند!
* حضور فیلم در جشنواره امسال چه بازتاب هایی داشته؟
از نظر مردم خبری ندارم، اما نقدهای خوبی درباره فیلم در رسانه ها منتشر شده است.
* ممنون که در این مصاحبه شرکت کردید. چه ناگفته ای باقی مانده؟
خواستم از آقای مهدی فقیه تشکر کنم. این بازیگر خوب و پیشکسوت در این فیلم خیلی زحمت کشید و در برخی لحظات مثل افتادن در دریا خیلی اذیتش کردم. همچنین از همه عوامل تولید این فیلم که خیلی زحمت کشیدند ممنون هستم.
تصویرروز
* شما از معدود کارگردان های نسل جدید سینمای ایران هستید که به طور متمرکز در حوزه دفاع مقدس فعالیت می کنید. سینمای دفاع مقدس چه اهمیتی برایتان دارد؟
وقتی داشتم فیلم اولم «بزرگمرد کوچک» که درباره شهید بهنام محمدی است را می ساختم، عده‌ای به کنایه می گفتند که هدفم از ساخت فیلم دفاع مقدسی این است که راه خودم را در سینما باز کنم و بتوانم فیلم های دیگری نیز بسازم. اما همان موقع به آن ها گفتم که بیش از 90 درصد فیلم‌های کوتاه و مستندی که ساخته ام، همه در زمینه جبهه و جنگ و شهادت بوده است، چون دغدغه ام است. حتی با وجود مشکلات زیادی که در این عرصه تجربه کردم، باز هم برای فیلم دوم خودم هم به سراغ دفاع مقدس آمدم. ساخت فیلم‌های اجتماعی یا طنز راحت تر است و دردسرهای کمتری دارد. نمی خواهم شعار بدهم که آدم آرمانگرایی هستم، اما به هر حال تلاش می کنم که دین خودم را به مردم این کشور ادا کنم. مثل همین فیلم «تا آمدن احمد» که بخشی از این سرزمین و اتفاقاتی که در دوران جنگ در آنجا رخ داد را در این فیلم نمایش داده ام.
*اما به نظر می رسد که حرف این فیلم، فراتر از وقایع جنگ هشت ساله در جزیره خارک است.
بله، این فیلم مضمون جهانی دارد. پیام فیلم، صلح طلبی و نوع دوستی ما ایرانی هاست. واقعیت این است که هر کس به کشور ما می آید و ما ایرانی ها را می شناسد، باورش نمی شود که یک عده ای ما را تروریست می نامند. اما جو رسانه ای جهان به گونه ای دیگر است. در این شرایط ما هنرمندان مسئولیت مضاعفی داریم. درست است که هنرمند باید آنچه از درونش تراوش می کند را بگوید، اما اول نسبت به مملکتش وظیفه دارد. چرا باید فیلم‌هایی ساخته شود که کشور ما را در دنیا بدنام کند و به همان جو دروغین رسانه ای کمک بشود؟ اگر ما در فیلم هایمان معضلات جامعه را نشان دهیم، برای آینده کشورمان خیلی خوب است. اما اگر به بهانه نمایش معضلات، سیاه نمایی شود، تأثیر معکوس می گذارد. برخی از فیلم ها تنها چیزی که نشان می دهند این است که همه مردم این کشور بد هستند و همه چیز خراب است و تنها راه نجات این است که از اینجا فرار کنیم! نباید برای شهرت و پولدار شدن خودمان، چهره کشورمان را در آن سوی مرزها تخریب کنیم.
* دوران دفاع مقدس دارای اتفاقات و ابعاد ناگفته و پنهانی فراوانی است. چرا از میان این همه، وقایع جزیره خارک را انتخاب کردید؟
تا به حال همه فیلم های دفاع مقدسی ما یا به جنوب غربی یا به غرب پرداخته اند. اما کمتر کسی می داند که در آن دوران، در 2800 روز جنگ تحمیلی، جزیره خارک 2840 بار بمباران شده است. به نظر من این فاجعه قرن است که ما در ایران زندگی می کنیم و خیلی هایمان نمی‌دانیم که چنین اتفاقی در آن بخش از کشورمان رخ داده است. مطمئن باشید که اگر این اتفاق در آمریکا افتاده بود، هالیوود چندین فیلم راجع به آن می ساخت و سیا و پنتاگون هم از آن فیلم ها حمایت می کردند تا به همه جهان نشان دهند که چقدر مظلوم هستند!
* حضور فیلم در جشنواره امسال چه بازتاب هایی داشته؟
از نظر مردم خبری ندارم، اما نقدهای خوبی درباره فیلم در رسانه ها منتشر شده است.
* ممنون که در این مصاحبه شرکت کردید. چه ناگفته ای باقی مانده؟
خواستم از آقای مهدی فقیه تشکر کنم. این بازیگر خوب و پیشکسوت در این فیلم خیلی زحمت کشید و در برخی لحظات مثل افتادن در دریا خیلی اذیتش کردم. همچنین از همه عوامل تولید این فیلم که خیلی زحمت کشیدند ممنون هستم.