گروه گزارش

 هر كدام از اين مواد به تنهايي مملو از ضررهاي زيادي هستند كه در صورت اصلاح نشدن برنامه مصرف مي تواند به مشكلات و بيماري هاي جدي تبديل شود.در قسمت قبلي گزارش بطور اختصاصي به موضوع نمك اشاره شد.ميزان مصرف، تبعات و بيماري‌ها و اقدامات صورت گرفته براي كاهش اين ميزان مصرف.
در اين قسمت از گزارش هم نگاهي داريم به دومين سم سفيد خطرناك دنيا، يعني شكر.
تاثيرات مخرب،ميزان مصرف وپيگيري نظر كارشناسان و مسئولان در خصوص ميزان مصرف شكر را دنبال خواهيم كرد.
شكردان‌ها همچنان لبريز  
آمارها مي گويد ،مصرف سرانه شكر 3 كيلوگرم بالاتر از ميانگين جهاني است.واقعيتي كه نه اغراق است و نه بزرگ نمايي .البته پي بردن به اين موضوع چندان هم سخت نيست .فقط كافي است براي چند لحظه، به سرعت پر و خالي شدن شكر پاش‌ها و قندان هاي خانه و محل كار فكر كنيم.
اينكه گاهي به هفته هم نمي رسد و ظرف چشم به‌هم زدن چند صد گرم قند و شكر آن هم براي يك مصرف خانگي تمام مي شود.اين هم يكي ديگر ازمعايب ذائقه هاي نامناسب ما است.ذائقه‌هايي كه طي چند سال گذشته وضعيت بحراني‌تر گرفته است.جداي از مصرف چشمگير شيرينی و شكلات هاي مختلف استفاده از قند و شكر به صوت خالص هم در بسياري از غذاها و مصارف روزانه ما به وضوح  ديده مي شود كه اتفاقا جاي تعجب بيشتري دارد چرا كه مثلا در توجيح استفاده از نمك مي توان گفت يكي از طعم‌دهنده‌هاي اصلي غذا است و معمولا براي آن جايگزيني وجود ندارد اما مثلا براي صرف يك چايی روزانه مواد خوراكي شيرين اما بي خطر زيادي وجود دارد.موادي كه به خوبي مي تواند جايگزين مناسبي براي قند و شكر باشد.مثلا توت خشك ،انجير خشك، مويز و كشمش و انواع خرما و ..... .يا مثلا شيريني غذا را به جاي استفاده از شكر از موادي كه به خودي خود شيرين هستند، مثل چغندر و هويج و آلو و... تامين كرد.
شايد خيلي از ما به خصوص كارمندان هنوز هم به يادمان بيايد چند سال قبل هم دستورالعملي براي ممنوع شدن استفاده از قند و شكر و جايگزين شدن خرما به جاي آن در اداره‌ها سر زبان‌ها افتاد.اگر چه مدتي هم شاهد كاهش مصرف قند و شكر بوديم با اجرايي شدن اين طرح اما دوام چنداني نداشت و خيلي زود آن هم از يادها رفت و بار ديگر قندان‌ها پر شدند از اين ماده خطرناك و كشنده به نام قند!
طي صحبت هايي كه با برخي از شهروندان در خصوص اصلاح الگوي مصرف شكر صورت گرفت و پيشنهادهايي از اين دست به آنها شد كه به جاي مصرف قند و شكر، از خشكبار شيرين استفاده كنند اما بسياري از آنها دليل استفاده نكردن از اين مواد خوراكي را قيمت بالاي انواع خشكبار شيرين موجود در بازار عنوان كردند در حالي كه با يك حساب سر انگشتي به آساني مي توان به اين نتيجه رسيد كه با توجه به قيمت نه چندان ارزان قند و شكر، خريدن خشكبار و پر كردن قندان‌ها با استفاده از آنها چندان هم غير اقتصادي نيست.
حذف شكر از برنامه غذايي
البته هر چند مصرف قند و شكر همچنان در كشور ركورد‌دار است و سه برابر ميانگين مصرف جهاني است اما اين به معناي عدم اجراي برنامه‌هاي بازدارنده و پيشگيرانه در حوزه سلامت نيست.
دکتر سیدحسن هاشمی وزير بهداشت اخيرا در مراسم بزرگداشت روز جهانی غذا ضمن اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی نظام سلامت از سوی مقام معظم رهبری گفته بود كه براساس سیاست‌های ابلاغی نظام سلامت، تولی‌گری امر سلامت با وزارت بهداشت است. بر این اساس تامین امنیت غذایی، اولویت پیشگیری بر درمان و همچنین اصلاح سبک زندگی و ... مورد تاکید قرار دارد.
وزارت بهداشت در جهت صیانت از سلامت ایرانیان و توجه به امر پیشگیری و بهداشت برنامه‌های متعددی در دستور کار دارد. 50 درصد جمعیت کشور اضافه وزن دارند، بنابراین باید تغییر الگوی مصرف در چربی‌ها ایجاد شود. حذف چربی ترانس از مواد خوراکی باید صورت گیرد. البته طی یک دهه گذشته اقدامات موثری در این زمینه انجام شده است، امیدواریم این پنج درصد باقی مانده نیز حذف شود. لازم است قندهای ساده و نمک در منابع غذایی محدود شود. بی‌تردید این امر کار اصلی صنایع غذایی است.طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت میزان دریافت روزانه شکر در افراد باید حداکثر 10 درصد کالری دریافتی باشد. این در حالی است که آمار مصرف شکر طی سال 87 تا 90 نشان داد که این میزان دریافتی از 21.1 به 23.9 کیلوگرم افزایش یافته است. مشخص است که چنین رقمی مطلوب نیست و در این زمینه ما بیش از 30 درصد اضافه مصرف داریم. بنابراین باید به سمت محدود کردن مصرف شکر حرکت شود.
وی آمار مرگ و میر ایرانیان را مورد اشاره قرار داده و گفته كه بیماری‌های قلبی - عروقی رتبه نخست را در شاخص تعداد سال‌های از دست رفته عمر دارند. تغذیه و ترکیب آن اعم از چربی، شکر، قند و نمک می‌تواند در افزایش یا کاهش مرگ و میر موثر باشد.
سرانه مصرف شكر در ايران حدود 30 كيلوگرم است و اين در حالي است كه اين ميزان در نواحي مختلف كشور متفاوت است .
آمارهاي جهاني نشان مي‌دهد كه سرانه مصرف قند و شكر در ايران در سال 1987 حدود 26.9 كيلوگرم بوده كه اين مقدار در سال 2006 به 28.97 و در سال 2007 به حدود 33.26 كيلوگرم افزايش يافته است به طوري كه به گفته بسياري از كارشناسان جهاني، مصرف سرانه شكر در ايران 3 كيلوگرم بالاتر از ميانگين مصرف جهاني است.
اين در حالي است كه ايران بعد از روسيه، دومين واردكننده بزرگ شكر در جهان محسوب مي‌شود و كشورهاي اندونزي، آمريكا و امارات در رده هاي بعدي قرار دارند. همچنين آمريكاي جنوبي با مصرف سرانه 48.2 كيلوگرم شكر در سال عمده‌ترين مصرف‌كننده شكر در جهان است و اقيانوسيه، اروپاي شرقي، آمريكاي شمالي و مركزي، آسيا و آفريقا ( 15.48) رتبه‌هاي بعدي را به خود اختصاص داده‌اند و در اين بين هندوستان، چين و برزيل عمده مصرف‌كنندگان شكر در جهان هستند.
در كمين مرگ شيرين   
بيماري دردناك و غير قابل تحمل ديابت يا همان قند بر هيچ كس پوشيده نيست.آن هم براي ما كه متاسفانه به دليل همين روش هاي مصرف نامناسب حتما عده اي از دوستان و آشناياني در نزديكي خود مي شناسيم كه با اين بيماري دست به گريبان باشند.اما اين بيماري تنها معضل مصرف بالاي قند و شكر نيست و بهتر است بگوييم فقط يكي از صدها تبعات مصرف بيش از اندازه شكر است.
احمدرضا فروزان فر، كارشناس صنايع غذايي با اشاره به مصرف بالاي قند و شكر در برنامه غذايي روزانه به مشكلات ناشي از اين مصرف بالا اشاره مي كند و مي گويد :« شايد جالب باشد كه بدانيد يكي از عوامل اثبات شده، بيماري قرن جديد يعني آلزايمر، مصرف بيش از اندازه شكر است.شايد تا چند سال گذشته اين تصور براي خيلي‌ها وجود داشت كه مصرف قند و شكر نهايتا باعث افزايش قند خون و بيماري هاي قندي و افزايش وزن و ... مي شود اما در سالهاي اخير با پيشرفت هاي علمي و پژوهشي تاثيرات مخرب مصرف شكر بر سلامتي به روشني اثبات شده است.حتي ابتلا به افسردگي بر اثر مصرف بيش از اندازه شكر هم اخيرا بطور مطلق اثبات شده است.يعني در واقع قصد بر اين است كه چنين نتيجه اي بگيريم كه مصرف شكر حتي مي تواند بر عواملي كه اصلا هم قابل پيش بيني نيست بطور مستقيم و غير مستقيم تاثير بگذارد.»
او در ادامه با اشاره به ديگر بيماري‌ها و مشكلات ناشي از مصرف بيش از اندازه شكر مي‌گويد :« يكي ديگر از تاثيرات مخرب مصرف شكر اين است كه سيستم ايمني بدن را از كار مي اندازد.پس از هر بار مصرف محصولات شکردار، گلبولهای سفید بدن از کار می‌افتند و تا ۲ الی ۵ ساعت بدن کاملا آماده آلوده شدن به هر نوع ویروس یا باکتری خواهد بود. طبق تحقیقات پس از هر بار خوردن شیرینی سیستم ایمنی بدن تا۷۵درصد کارایی خود را از دست می‌دهد و این دقیقا بهترین زمان برای فعال شدن میکروبها و ویروسها است.»
وی تصریح می‌کند: «يكي ديگر از عوارض مصرف شكر همان طور كه اشاره شد ،احساس اضطراب بیش از اندازه، آشفتگی و بد خلقی است چرا كه شكر باعث بی‌حوصلگی است و کسانی که شکر مصرف می‌کند به هیچ عنوان میلی به ورزش کردن و فعالیت‌های بدنی ندارند. حتي به تازگي اثبات شده است كه برخلاف آنچه پزشکان می‌گویند خوردن چیزهای چرب، تری گلیسیرید را بالا نمی‌برد بلکه این خوردن شکر است که تری گلیسیرید را بالا می‌برد.شكر براي كودكان هم تاثيرات منفي زيادي دارد اما متاسفانه خيلي از والدين از خوراكي هاي شيرين و مملو از شكر به عنوان تشويق فرزندانشان استفاده مي كنند.»
این کارشناس صنایع غذایی در ادامه می‌گوید: «شکر در کودکان عامل اصلي  کاهش هوش و پایین آمدن نمره‌های درسی است.همين طور اين ماده شيرين در دراز مدت به کلیه‌ها آسیب می‌زند. عامل اصلی ایجاد سنگ کلیه مصرف شکر است همچنين يكي از عوامل اصلي سنگ مثانه نيز است.البته بيماري‌ها و عوارض مصرف بيش از اندازه شكر به قدري زياد است كه به راستي در يك فضاي محدود نمي توان به آن اشاره كرد و شايد به ساعت‌ها زمان نياز باشد.»