ضرورت ایجاد یکپارچگی در بین مسلمانان و تاثیرات همگرایی در جهان اسلام (بخش دوم)
برادری اسلامی رمز اتحاد مسلمین (گزارش روز)
منظور از وحدت شيعه و سني تکيه بر مشترکات و مبنا قرار دادن آنها در تعامل با يکديگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بين المللي است. به گونهاي که مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهيز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم جهت حرکت کنند. به تعبير ديگر اختلافات مانع از اخوت اسلامي و وحدت صفوف مسلمين در برابر دشمنان نيست از اين رو معناي اتحاد شيعه و سني دست برداشتن و کوتاه آمدن از اصول و اعتقادات خويش ميان آنها وجود دارد به همين جهت مطابق اصل 11 قانون اساسي:«دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است سياست کلي خود را بر پايه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامي قرار دهد و کوشش پيگير به عمل آورد تا وحدت سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام را تحقق بخشد» مقام معظم رهبري میفرمایند: «معناي اتحاد بين ملت هاي اسلامي اين است که در مسائل مربوط به جهان اسلام همسو حرکت کنند و به يکديگر کمک کنند و در داخل اين ملتها سرمايه هاي خودشان را بر عليه يکديگر به کار نبرند/ حديث ولايت، ج 4، ص 262».
وحدت و انسجام اسلامي يکي از ضروري ترين مسائل مسلمانان در بعد داخلي و خارجي است و هيچ گونه منافاتي با رعايت اصول مذهبي ندارد. مسئله دوستى با دوستان اهل بيت(ع) و دشمنى با دشمنان آنان منافاتى با وحدت اسلامى بين شيعه و سنى ندارد؛ زيرا چنان نيست كه اهل تسنن از دشمنان اهل بيت(ع) باشند. بلكه بسيارى از آنان به حكم آيه شريفه «قل لااسئلكم عليه اجرا الا الموده فى القربى - شورى 23» دوستى و مودت اهل بيت(ع) را واجب مىشمارند. بنابراين دوری گزیدن و مبارزه کردن تنها شامل كسانى مىشود كه با اهل بيت(ع) از سرناسازگارى در آمده و با آنان به مقابله برخاستند؛ مانند حاكمان ستمگر و ياوران آنها و نیز کسانی که رویه شان عناد ورزیدن به مسلمانان اعم از شیعه و سنی و دوستداران اهل بیت (ع) است.مسئله وحدت اسلامی تا آنجا مهم بوده که همواره استکبار و دشمنان اسلام برای پیروزیهای فرضی خود خواستهاند از همین محل وارد عمل شده و به مسلمانان ضرباتی وارد کنند.تنها کافی است که به اخبار روز دنیا نگاهی بیندازید تا دریابید که چطور با علم کردن فرق ودار و دستههای تندرو و تروریست به اسم اسلام سعی دارند چهره اسلام را در دنیای امروزمخدوش کرده و نام مبارک اسلام و مسلمانان را با واژههایی کریه همچون تروریست در یک صف قرار دهند.
این در حالی است که بر همگان آشکار است هیچ دینی صلح پذیرتر از اسلام و هیچ مذهبی مهرآفرینتر از شیعه نیست.جای جای تاریخ اسلام و سنت نبوی مملو از حکایت و روایاتی است که گواه مهر پیامبر(ص)نسبت به همه ادیان و سلایق است.
تکفیریها ابزار جدید استکبار
برای ضربه زدن به اتحاد اسلامی
تأکيد بر مسائل اختلافي و تفرقه ميان صفوف مسلمانان منطقي نيست. در زماني که مسلمانان مي توانند با توجه به جمعيت بيش از يک ميليارد نفر و منابع و امکاناتي که در اختيار دارند به عنوان يک قدرت تأثيرگذار در صحنه بينالمللي مطرح باشند پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه انگيز نتيجه اي جز به هدر رفتن سرمايهها و استفاده دشمن از اين اختلافات، نخواهد داشت.
مقام معظم رهبري فرمودند:«يک ميليارد مسلمان در دنيا هستند که درباره خدا و پيامبر(ص) و نماز و حج و کعبه و قرآن و بسياري از احکام ديني با هم يک عقيده دارند،يک چند مورد اختلاف هم دارند،اينها بيايند همان چند اختلاف را بگيرند با هم بجنگند تا آن کسي که با اصل خدا و پيامبر(ص) و دين و همه چيز مخالف است کار خودش را انجام بدهد؛آيا اين عاقلانه است؟ اگر مسلمين دست در دست هم بگذارند و با هم صميمي باشند ولو عقايدشان مخالف با يکديگر باشد اما آلت دست دشمن نشوند دنياي اسلام سربلند خواهد شد/حديث ولايت، ج 5، ص 230».
منصور حقیقت پور نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی با وابسته دانستن جریان داعش به استکبار و اشاره به اقدامات ضد انسانی این گروه تنها راه مقابله با جریان تکفیری را اتحاد و ثبات سیاسی میداند.
وی میگوید:«تحولات تروریستی عراق و سوریه نتیجه برنامهریزیهای غرب است. آنها داعش و القاعده را به عنوان بازوی مهندسی شده سیستمهای امنیتی غرب برای ضربه زدن به اسلام در خاورمیانه و جهان ایجاد کردند.داعش هزینه را از جیب مسلمانان پرداخت میکند به این صورت که عدهای مسلمان جاهل با تفاسیر غلط و خشن از اسلام گروه دیگری از مسلمانان بیگناه را سلاخی میکنند.هردوطرف مسلمان هستند اما منفعت آن را استکبار جهانی و صهیونیست میبرد.»
نماینده مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی درباره چرایی تشکیل گروههای تروریستی نظیر القاعده و داعش میگوید:«تمایلات اسلام خواهانه که منجر به موج بیداری اسلامی و سقوط دیکتاتورهای عرب شد به هیچ وجه مطلوب غرب نیست. نهادهای اطلاعاتی انگلیس همراه با سیا برای انحراف و کنترل بیداری اسلامی جریان تکفیری را ایجاد کردند.حکومتهای مردم نهاد عراق و سوریه به عنوان الگو مطرح بودند، حکومتهای برخاسته از اراده برای مردم؛لذا آمریکاییها که دارای منافع استعماری هستند حضور حکومتهای مردمی برایشان قابل تحمل نیست. از سوی دیگر غربیها در این دوکشور دارای منافع استراتژیک هستند؛بنابراین داعش برای پیگیری اهداف شوم آنها ایجاد شد اما در ادامه آتش جنگ دامن خود آنها را گرفت.از زمانی که آمریکا مدعی آغاز جنگ با داعش شد، تحرکات تروریستهای تکفیری به شدت تشدید شد و عملا حملات آمریکا به جای ضربه زدن به تروریستها، زیرساختهای سوریه و حتی عراق را نابود کرده است.»
وی با تاکید بر مقاومت مردمی، ثبات سیاسی و اتحاد ملی میگوید:«تنها مردم منطقه هستند که میتوانند معضل شوم تروریسم ایجاد شده توسط غرب را با عبور از اختلافسازی میان شیعیان و سنیها حل کنند.»
سیستان و بلوچستان پارادیم وحدت در عین کثرت
آيا مسلمانان نبايد با توجه به مشترکات و کنار گذاردن اختلافات با يکديگر با مسالمت و عدل رفتار کنند؟
روشن است که وحدت ميان مسلمانان و اتحاد بين فرق اسلامي امري لازم و ضرروي است هر چند ممکن است اهميت اين امر در شهرهاي مرکزي ايران و مناطق شيعه نشين محسوس نباشد،اما در مناطق مرزي ايران و نقاطي که شيعيان و اهل تسنن در کنار يکديگر زندگي مي کنند همچنين در صحنه بين المللي و مناسبات کشورهاي اسلامي با يکديگر وحدت و اتحاد بين مسلمين و پرهيز از اختلافات ضرورت و اهميت اين امر به خوبي قابل درک است.
امام خمینی(ره) فرمودند: «امروز اختلاف بين ما تنها به نفع آنهايي است که نه به مذهب شيعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفي و يا ساير فرق؛ آنها مي خواهند نه اين باشد نه آن .راه را اين طور مي دانند که بين شما و ما اختلاف بيندازند/ صحيفه نور، ج 12، ص 259»
قرآن و اسلام همه مسلمانان را یک امت واحده خوانده است در حالی که امروزه برخی رویدادها موجب تفرقه مسلمانان گشته است و روابط مسلمانان با یکدیگر بر طبق همان الگویی که دولتهای غربی و استعماری به نفع خود بیان کردهاند، یعنی تفرقه بینداز و حکومت کن، رقم خورده است. مخالفان اسلام با حربههایی مانند بنیادگرایی، افراط گرایی و تروریسم و نسبتدادن آنها به اسلام، سعی در نابودی اسلام دارند.
مجتبی شجاعی، بخشدار مرکزی شهرستان خاش درآستانه هفته وحدت، برای تقویت وحدت شیعه و سنی راهکارهایی بیان کرده و میگوید:«همان گونه که شناخت عوامل و زمینههای تقویت این وحدت ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینههای اختلاف نیز ضروری است. بر این اساس برای ایجاد وحدت اسلامی، باید عوامل اختلاف همانند تنگ نظریها ،احساسات آنی، تحریک پذیری، تعصبات قومی و پیروی از هواهای نفسانی، شناسایی و با آنها مبارزه گردد تا زمینه فرصت طلبی دشمنان خارجی نیز که نقش بنیادی در ایجاد اختلاف داشته و دارند از بین رفته و در عین وحدت و یکپارچگی به تنوع در جامعه به عنوان فرصتی گرانبها نگریسته شود و لازم است همه آحاد جامعه به منطق هم احترام گذاشته و عواطف و احساسات یکدیگر را در راستای خواست دشمن مشترک مسلمانان بیهوده مجروح نسازند که در این راستا رسانه، نخبگان و دلسوزان و ریش سفیدان نقش مهمی در فرهنگسازی دارند.»
وی تعبیر روشنی از وحدت شیعه و سنی که بارها و بارها بیان گردیده،ارائه داده و میگوید:«هر یک از مذاهب اسلامی در عین حال که عقاید و سنن خاص آن مذهب را برای خود حفظ کرده و پای بند به آن هستند، در روابط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و نظامی خود نیز با مسلمانان دیگر همسو و تابع منافع و مصالح دینی و ملی باشند.تفرقه باعث میشود دشمنان اسلام و آنهایی که از تفرقه میان شیعه و سنی سود میبرند موارد اختلاف برانگیز را پررنگتر کرده و موارد اصلی را که موجب اتحاد بین مسلمانان میشود، نادیده گیرند و اشتباهات و تندرویهای عدهای اندک به ظاهر منتسب به یک مذهب را به پای کل پیروان آن مذهب گذاشته و مرتبا به اختلافات دامن بزنند لذا روشنگری بزرگان و روحانیون شیعه و سنی که البته در سالهای اخیر و همگام با فتاوا و توصیههای مقام معظم رهبری پررنگتر نیز بوده است،جلوی هر گونه اختلاف و تفرقه را میگیرد.»
بخشدار مرکزی شهرستان خاش ادامه میدهد:«در استان وسیع و دو و نیم میلیون نفری سیستان و بلوچستان، به عنوان استانی پلی ژنتیک با وجود تنوع قومی و مذهبی و دارا بودن مرز طولانی و حضور نیروهای فرامنطقهای در همسایگی استان و تلاش برای ایجاد اختلاف مذهبی و قومی توسط دشمن، فهم اجتماعی و دینی و اخلاقی و توجه به منافع ملی و دینی میتواند مانع اتلاف بخش اعظمی از انرژی مردم و نخبگان صرف حاشیهها و اختلافات و تحریکات دشمنان شود .بدخواهان مسلمانان با عمق بخشیدن به اختلافات جزیی موجود بین مسلمانان و دامن زدن به تعصبهای قومی و مذهبی؛ و حمله به باورهای یک گروه به بهانه حمایت از عقاید گروه دیگر، اتحاد و یکپارچگی مسلمانان درهم شکسته و آنان را سرگرم این گونه درگیریها کرده و افکار آنان را از مسائل اصلی منحرف سازند و از پیشرفت و توسعه و آبادانی کشورهای اسلامی در راستای منافع خودشان جلوگیری کنند.»
مجتبی شجاعی توسعه استان پرپتانسیل سیستان و بلوچستان در راستای توسعه و رشد ملی از مسیر وحدت، توجه به دانش و فرهنگ و اقتصاد، نگاه مومنانه و از دریچه حرمت گذاری، تقویت خرده فرهنگهای پسندیده، تعامل و هم افزایی قومی و مذهبی را از ضروریات دانسته و میگوید:«همچنین باید دقت نمود که وحدت در حوزههای گوناگون تأمینکننده آرامش امنیت پایدار در حوزههای معنوی، فردی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی است. بنابراین میتوان گفت وحدت از طریق تقویت الفت و همگرایی در کشور به افزایش قدرت کشور اسلامیمان منجر گردیده و به ارتقای امنیت ملی کمک میکند و اما اقدامهای وحدت شکنانه در هر سطحی با هر هدفی که صورت پذیرد قابل توجیه نیست.جمهوری اسلامی ایران، کشورهای اسلامی و همه مسلمانان باید مراقب آوا و نغمههایی باشند که به دنبال جدا کردن حساب مذهب یا فرقه خود و یا جدا دانستن حساب یک یا چند نحله اسلامی از خود است و باید به چنین اندیشهای به دیده تردید بنگرند. به جای مرزبندی شیعی و سنی باید مرزبندی اصیل و انحرافی یا هشیار و منفعل[از بیگانه] پررنگ شود و حول مشترکات گرد هم بیاییم تا توطئه دشمنان امت والای پیامبر(ص) ناکام بماند.»
چطور وحدت بین شیعه و سنی را تقویت کنیم؟
شیعه و سنّی، هر دو معتقد به «إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ» هستند، یعنی به یک مبدأ و معاد معتقد میباشند؛ یعنی جهانبینی توحیدیِ واحدی دارند - هر دو به «اشهد ان لاإله الاّ الله» و «اشهد انّ محمّد رسول الله» اعتقاد و ایمان کامل دارند؛ هر دو معتقدند که رسول الله صلوات الله علیه وآله «خاتم النبیین و المرسلین» میباشد و کتاب آسمانی او «قرآن کریم» است که بین شیعه و سنی یکی است. هر دو کعبه معظمه را قبله میدانند و هر دو در آیینهای عبادی و خطوط اصلی زندگی یک روش دارند و بایدها و نبایدهای (احکام) آنان در بسیاری از کلیات و حتی جزئیات یکی است. آیا این همه، برای برادری کافی نیست؟ممکن است بگویند که خیر، بلکه ما در مسئله «ولایت و امامت»، با یکدیگر اختلاف داریم. خُب داشته باشیم، مگر همه شیعیان از ولایت و امامت درک و شناخت واحدی دارند و مگر در عمل همه در یک حدّ «ولایی» هستند؟ یا مگر اهل سنّت همه عالم و مجتهد و فقیه و حکیم هستند و مگر همه آنها در مسئله «ولایت و امامت» یک نظر دارند؟
حجت الاسلام صادقی نیا یک کارشناس مذهبی و فرهنگی توضیح میدهد:«مشکل اساسی این است که نه ما (منظور عموم است و نه خواص و نوادر) تشیع را درست شناختهایم و نه آنها تسنن را درست شناختهاند. عوام (یا عموم) شیعه گمان میکنند که هر کس نامش سنّی شد، لابد با امیرالمؤمنین علی(ع)، سیدة نساء العالمین فاطمه زهرا (ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)و سایر ائمه اطهار(ع) مخالفت و دشمنی دارد! در حالی که نه در منابع و کتب معتبرشان چنین است و نه در اذهان عمومی مردمشان، و البته خواص دشمن در میان شیعه و سنّی همیشه و همه جا بوده،هستند و خواهند بود. بالاخره آنان نیز چون ما حضرت امیرالمؤمنین(ع) را اولین مسلمان و آخرین خلیفة مسلمین میدانند. پس اگر هر دو فکر کنیم، متوجه میشویم که بالاخره پس از تفرقی، مجدداً در یک نقطه با هم متحد شدیم.»
این کارشناس مذهبی و فرهنگی با تاکید بر این به جای زوم کردن بر موارد اختلاف شیعه و سنی باید مراقب توطئه وهابیت باشیم،می گوید:« وهابیّت اساساً نه شیعه است و نه سنّی، بلکه یک سازمان تأسیس شده توسط انگلیس و فراماسونری است که اکنون نیز در خدمت آنها به مرکزیت صهیونیسم بینالملل و آمریکاست و بازوی اجرایی کفر ابلیسی در تشدید اختلاف و شکاف بین همه مسلمانان و از جمله شیعه و سنّی شده است. وهابیت، به رغم آن که از بدو پیدایش تا کنون تعداد بیشتری از مسلمانان اهل سنّت را نسبت به اهل تشیع، قتل عام، نسلکشی و ترور کرده است، خود را از اهل سنّت و آنان را از خود میخواندومتأسفانه بسیاری از اذهان عمومی اهل سنّت نیز دانسته و نادانسته این معنا را قبول کردهاند. اهل سنّت و اهل شیعه، اگر میخواهند مؤمن، متقی، بصیر و عاقبت به خیر باشند، نه تنها باید مؤمن و عامل به اصیلترین منابع اسلامی که همان "قرآن کریم”و "سیره نبوی” است باشند، بلکه باید دقت کنند که هیچ گاه از امامان مذاهب یا در واقع مراجع خود سبقت نگیرند.»
چطور میتوان وحدت بین شیعه و سنی
را تقویت کرد؟
برای ایجاد وحدت اسلامی راهکارهای متعددی وجود دارد که به بعضی اشاره میشود: گفت و گو و دیالوگ، توجه به نقاط مشترک و دشمن مشترک، تدوین آثار وبرگزاری همایشهای علمی، صدور فتواهای همگرایی، آشنایی با معارف اسلامی، شناسایی عوامل اختلاف، اتخاذ سیاستهای مشترک و...
سجاد واعظی یک کارشناس مذهبی و فرهنگی از استان بوشهر میگوید:« گروهي در پوشش احترام و ارادت به اهل بیت (ع)، به خلفا و مقدسات اهل سنت توهین و سب ميكنند، غافل از آنكه هر گونه توهین و عمل نادرست، پیامدهای ناگواری در دیگر کشورهای اسلامی خواهد داشت و جان صدها بي گناه شيعه را از سوي جريانات تكفيري خواهد گرفت و خواسته و ناخواسته در گناه خون هم كيشان خود شريك خواهيم شد. ضمن آن كه اين عمل با سيره قطعي ائمه اطهار (ع) در تعارض و تضاد است و خلاف فتاوي مراجع معظم تقليد درباب احترام به فرد مسلمان و عدم جواز توهين به مقدسات آنان است. اهل بيت نماد و اسوه و الگوي صفا و صلح و محبت و برادري بودهاند. نكته ديگر آن كه تنها و تنها مسلمانان شيعه و سني بازنده جنگ مذهبي داخلي بين خودشان خواهند بود و دشمنان دين و مخالفان جهان اسلام از اين موضوع بيشترين سوء استفاده را خواهند کرد.»
وی در تکمیل صحبت هایش میگوید:«استان بوشهر نيز يكي از نقاط حساس در اين زمينه است كه با داشتن جمعيت شيعه و سني مي تواند الگوي خوب و زيبايي از زندگاني برادروار امت اسلامي براي ديگر مناطق باشد، هم چنان كه در گذشته نيز مردم شريف استان بوشهر با اتحاد و وحدت و دوري از اختلافات بي اهميت، سبك زيبايي از تحمل مذهبي و آرامش و شادي و معنوي زيستن را تجربه نمودند. اينجانب به عنوان يك كارشناس كوچك مذهبي و فرهنگي تاكيد مي كنم و از عموم اقشار جامعه فرهيخته ميخواهم همچون گذشته در حفظ وحدت ميان خود بويژه در مناطقي كه برادران اهلسنت حضور و سكونت دارند بكوشند و به مضمون و مفاد آيات كريمه قرآني (آیات 103 و 103 سوره آل عمران) در احترام به همكيشان و همنوعان خود پايبند باشند.»