معیار انسان خوب و انسان بد
امامحسن(ع) فرمود: خیرالناس من اشرک الناس فی عیشه و شر الناس من لا یعیش فی عیشه احد. از امام(ع) پرسیدند: بهترین و نیکوترین انسان در زندگی کیست؟ فرمود: آن کسی که مردم را در زندگی خود شریک گرداند. دوباره پرسیدند: بدترین مردم چه کسی است؟ فرمود: آن کسی که در سایه زندگی او هیچ کس زندگی نمیکند. (فرهنگ سخنان امام حسن(ع) ص436)
محمدمهدی رشادتی
امام(ع) معیار انسان خوب و انسان بد را در میزان کمک به دیگران میدانند. اگر لطف خدا شامل حال ما شده و از نعمتهای او برخورداریم، لازم است دیگران را نیز از آن نعمتها بهرهمند سازیم، نه اینکه مانند بخیلان نعمتهای خدایی را منحصر در خودمان نمائیم.
شخصی از امام مجتبی(ع) پرسید: چرا به هیچ نیازمندی که درخواست کمک میکند جواب رد نمیدهی؟ فرمود: من گدای خدا هستم و چشم امید به او دوختهام. من شرم دارم که خود سائل و گدا باشم و گدایی را رد کنم. خدای بزرگ مرا به برنامهای عادت داده است که همواره نعمتهایش را بر من فرو میریزد و من هم او را چنان عادت دادهام که نعمتهایش را بر مردم فرو میریزم. میترسم اگر برنامهام را ترک کنم، او نیز برنامهاش را واگذارد. (همان، صص172-171)
روزی حضرت از کنار تعدادی کودک گذشت که مشغول بازی بودند و جلوی آنها نیز مقداری نان بود که از آن میخوردند. بچهها امام را به خوردن نان دعوت کردند و امام هم پذیرفت. پس از آن حضرت آنان را به منزل خود دعوت فرمود و از کودکان پذیرایی کرد و لباسهایی نیز به آنها داد، اما فرمود: با تمام کارهایی که من انجام دادم، باز هم کار آنها ارزش بیشتری دارد. چراکه آنها جز آنچه که به من خورانیدند، چیز دیگری در بساط نداشتند ولی ما بیش از آنچه که به آنان خوراندیم، داریم. (همان، ص481)
پیامبر(ص) فرمود: مخلوقات، عیال خدا هستند و محبوبترین آنها پیش خدا کسی است که به عیال خدا سود برساند و به خانوادهای شادی هدیه کند. (اصول کافی ج3 ص239)
اهل بهشت، عطا دارد
مرحوم مجتهدی تهرانی میگویند: از علامتهای اهل بهشت، دستی است که عطا و بخشش میکند. ثروتمندی که در تمام عمرش کمکی به فقیر نکرده، در عمرش خمس نداده، ماه رمضان یک کیلو گوشت نخریده است تا درب خانه مستحقی بدهد، این آدم اهل بهشت نیست. اهل بهشت کسی است که عطا دارد.
دانی که چرا خدا تو را داده دو دست
من معتقدم که اندر آن سری هست
با یک دست به کار خویشتن پردازی
با دست دگر ز دیگران گیری دست
اگر وضع مالیتان خوب است، دست بده داشته باشید. اگر وضع مالیتان هم خوب نیست، اما زبان چرب و نرمی دارید، از کسانی که وضع مالی خوبی دارند، برای مردمی که ناتوانند کمک بگیرید. (طریق وصل ص92)
مرحوم مقدس اردبیلی که ملاقات او با امام زمان(ع) در میان سیرهنویسان مسلم است، در سالهائی که مردم از لحاظ وضع مالی در مضیقه و تنگدستی بودند، اموال خود را با فقرا قسمت میکرد و برای خود نیز به اندازه سهم یکی از فقرا برمیداشت. (اسلام مجسم، ص519)