مکزیک هم ناآرام شد محاصره کاخ ریاست جمهوری
سرویس خارجی-
چندین هزار نفر در اعتراض به «جنایت، فساد و مصونیت از مجازات» در خیابانهای مکزیکوسیتی تظاهرات کردند. غالب مشارکتکنندگان در این تظاهرات این اعتراضات در مکزیک پس از نپال، ماداگاسکار، کنیا و...، آخرین خروش نسل زد است.
در سالهای اخیر، نسل «زِد» (13 تا 25 سال) به عنوان پیشگام موجی از شورشها و اعتراضات جهانی ظاهر شده است که عمدتاً ریشه در نارضایتی از فساد، نژادپرستی، محدودیتهای دیجیتال و... دارد. این جنبشها از سال ۲۰۲۰ با اعتراضات گسترده علیه نژادپرستی و خشونت پلیس در آمریکا، مانند جنبش Black Lives Matter، آغاز شد و در سالهای بعد به جنبشهای دانشجویی ضدجنگ غزه در ایتالیا و اندونزی گسترش یافت؛ جایی که هزاران جوان پرچم دزدان دریایی «وان پیس» را به عنوان نماد مقاومت برافراشتند.
در ۲۰۲۴، اعتراضات کنیا علیه لایحه مالیاتی جنجالی به نمادی از «جنبش نسل زد» تبدیل شد و در ۲۰۲۵ به اوج رسید: در نپال، ممنوعیت شبکههای اجتماعی جرقه اعتراضات ضدفساد زد که منجر به استعفای نخستوزیر و حداقل ۳۴ کشته شد؛ در ماداگاسکار، تظاهرات علیه کمبود آب و برق رئیسجمهور را سرنگون کرد؛ و در مراکش و پرو، جوانان علیه سیستم بهداشتی فروپاشیده و اولویتهای غلط دولتی قیام کردند.
برخی به این اعتراضاتِ دستپختِ این نسل بسیار خوشبین هستند و میگویند این جنبشها از شبکههای اجتماعی مانند تیکتاک و اینستاگرام برای بسیج سریع میلیونها نفر استفاده میکنند، که منجر به تأثیرگذاری بر سیاستها (مانند قوانین سبز در اروپا) و فرهنگ عمومی میشود. در آینده، با ورود نسل Z به بازار کار و سیاست، انتظار میرود جنبشها نهادینهتر شوند، شرکتها را مجبور به مسئولیت اجتماعی کنند و حتی دولتها را به سمت دموکراسی دیجیتال سوق دهند. اما باید توجه داشت که وابستگی شدید این جوانان به پلتفرمهای تجاری مانند تیکتاک، خطر تجاریسازی و کنترل جنبشها توسط الگوریتمها را افزایش میدهد. در نهایت، نسل زد گاهی متهم به «فیلتر حباب» است؛ یعنی فقط با دیدگاههای همسو تعامل میکند و تحمل اختلافنظر کمتری دارد، که میتواند به قطبیسازی بیشتر جامعه منجر شود.
حالا مکزیک
اخیراً در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵ (24 آبان 1404)، هزاران نفر در بیش از ۵۰ شهر مکزیک علیه قتل شهردار ضدجرم و جنایت و فساد گسترده تظاهرات کردند که به درگیریهای خشونتآمیز با پلیس و استفاده از گاز اشکآور انجامید و بیش از ۱۲۰ زخمی برجای گذاشت و هنوز ادامه دارد. این اعتراضات، که اغلب از طریق تیکتاک و دیسکورد سازماندهی میشوند، نهتنها دولتها را به چالش کشیده، بلکه نشاندهنده ایمانی عمیق به امکان تغییر از طریق اتحاد دیجیتال و خیابانی است، هرچند با هزینههای سنگین جانی و سرکوب همراه بوده است. جرقه مهم شروع اعتراضات در مکزیک، قتل کارلوس مانو، شهردار اورواپان در ایالت میچوآکان در اول نوامبر بوده است.
این قتل به سرعت به نمادی از «خشونت فزاینده» و «بیعدالتی» تبدیل شد. معترضان میگویند که این نشانه ناتوانی دولت در تأمین امنیت محلی است. مقامات مرتبط میگویند که این قتل با جرایم سازمانیافته در ارتباط است. یک مشاور تجاری ۲۹ساله اهل مکزیک که پرچمی با شکل «جمجمه دزد دریایی»، نماد جهانی اعتراضات نسل زد، در دست داشت و در این راهپیمایی شرکت کرده بود، گفت: «ما به امنیت بیشتری نیاز داریم.» همچنین، آنطور که «ایسنا» نوشته است، یک پزشک ۴۳ساله که به معترضان پیوسته بود، گفت که برای بودجه بیشتر برای سیستم بهداشت عمومی و امنیت بهتر راهپیمایی میکند، زیرا پزشکان همچنین در معرض ناامنیهایی هستند که کشور را فرا گرفته است، جایی که ممکن است به قتل برسید و هیچ اتفاقی نیفتد.
رسانههای محلی مکزیکوسیتی، دیروز نیز، گزارش کردند با اینکه این راهپیمایی اعتراضی با حضور اعضای نسل زد در این شهر برگزار شد، اما این تظاهرات با حمایت قوی حامیان مسنتر احزاب مخالف به پایان رسید. «آسوشیتدپرس» در گزارش خود آورده است: این تظاهرات عمدتاً مسالمتآمیز بود اما با درگیری برخی از جوانان با پلیس
به پایان رسید.
معترضان با سنگ، فشفشه، چوب و زنجیر به پلیس حمله کردند و سپرها و سایر تجهیزات پلیس را گرفتند. «پابلو وازکز» وزیر امنیت پایتخت گفت ۱۲۰ نفر در جریان این اعتراضات زخمی شدهاند که ۱۰۰ نفر از آنها افسر پلیس هستند. ۲۰ نفر دیگر نیز دستگیر شدهاند. امسال در چندین کشور، اعضای گروه جمعیتی متولدین اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰ اعتراضاتی را علیه نابرابری، پسرفت دموکراتیک و فساد سازماندهی کردهاند. دیروز حتی تصاویری از محاصره سنگین کاخ ریاستجمهوری مکزیک منتشر شد که خروشِ خشم معترضان را به خوبی نشان میدهد.
شعلهای که خواهد خوابید؟!
«کلودیا شینبائوم»، رئیسجمهور مکزیک، علیرغم موج اخیر قتلهای افراد مشهور از جمله ترور یک شهردار محبوب در ایالت غربی میچوآکان، همچنان از محبوبیت برخوردار است. در روزهای منتهی به اعتراضاتِ روز شنبه، شینباوم احزاب راستگرا را به تلاش برای نفوذ در جنبش نسل زد و استفاده از رباتها در رسانههای اجتماعی برای افزایش حضور معترضان متهم کرده بود. جالب اینجاست که اخیراً برخی از اینفلوئنسرهای رسانههای اجتماعی نسل زد اعلام کردند که دیگر از اعتراضات روز شنبه حمایت نمیکنند. در حالی که چهرههای مسنتری مانند «ویسنته فاکس»، رئیسجمهور سابق، و «ریکاردو سالیناس پلیگو»، میلیاردر مکزیکی، پیامهایی در حمایت از اعتراضات منتشر کردند.