تعلیق بازرسی‌های آژانس پیامد مستقیم حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نشست مجمع عمومی تصریح کرد: گزارش‌های اخیر مدیرکل نیز تأیید می‌کند که تعلیق بازرسی‌ها پیامد مستقیم این حملات مسلحانه بوده است. مسئولیت این وضعیت به‌طور کامل برعهده متجاوزان است، نه قربانی. هیچ یک از مقررات پادمانی موجود، نحوه حفظ تعامل در شرایط تجاوز مسلحانه و تهدیدات مستمر را پوشش نمی‌دهد.
امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل شامگاه جمعه ۲۳ آبان‌ماه در نشست مجمع عمومی درباره گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی سخنانی گفت: از مدیرکل به‌دلیل ارائه گزارش سپاسگزاری می‌کنم. با این حال، چنین گزارش‌هایی باید همواره حرفه‌ای، مبتنی بر واقعیت و عاری از هرگونه تأثیرگذاری سیاسی باقی بمانند، چرا که اعتبار آژانس به‌طور کامل به بیطرفی آن‌ها وابسته است.
تضعیف مأموریت آژانس
وی افزود: انرژی هسته‌ای برای توسعه و امنیت انرژی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، امری ضروری و غیرقابل جایگزین است. انتقال دانش و فناوری هسته‌ای که به موجب ماده چهارم پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تضمین شده است، حقی ذاتی و غیرقابل سلب است، نه یک امتیاز. نظام پادمان می‌بایست تسهیل‌کننده استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای باشد، نه مانع آن.
این دیپلمات ارشد ایرانی گفت: هرگونه تلاش برای سوء‌استفاده از نگرانی‌ها پیرامون اشاعه [سلاح‌های هسته‌ای] به‌منظور سلب حقوق مشروع کشورهای در حال توسعه، نقضی جدی نسبت به متن و روح پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای محسوب می‌شود.
نماینده ایران بیان کرد: عمیقاً موجب نگرانی است که در حالی‌که برخی کشورها به‌طور نظام‌مند دسترسی کشورهای در حال توسعه به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را محدود می‌کنند، همزمان به رژیم صهیونیستی که عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیست و زرادخانه‌ای پنهان از سلاح‌های کشتارجمعی در اختیار دارد، تسلیحات و کمک‌های نظامی ارائه می‌کنند. چنین معیارهای دوگانه‌ای، همراه با اقدامات قهرآمیز و یکجانبه غیرقانونی، اعتبار رژیم عدم اشاعه و مأموریت همکاری فنی آژانس را به‌شدت تضعیف می‌کند.
تعرضی علیه اقتدار سازمان ملل و اعتبار آژانس
وی با اشاره به تهاجم نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران گفت: جهان شاهد اقدام عمیقاً جنایتکارانه و متجاوزانه‌ای در ژوئن ۲۰۲۵ بود. رژیم صهیونیستی، تنها چند ساعت پس از تصویب قطعنامه‌ای با انگیزه سیاسی در شورای حکام، حملات گسترده و سنگینی را علیه تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان ایران که تحت نظارت کامل آژانس قرار دارند، آغاز کرد. این حملات جنایتکارانه دانشمندان ایرانی و خانواده‌های آنان را هدف قرار داد، هزاران نفر را به قتل رساند یا مجروح کرد و خسارات مادی عظیمی بر جای گذاشت.
ایروانی بیان کرد: ایالات متحده که عضو دائم شورای امنیت و امین معاهده ان‌پی‌تی است، با پیوستن به این تجاوز در ۲۲ ژوئن، به‌طور مستقیم تأسیسات تحت نظارت آژانس را هدف قرار داد. این اقدامات، نقض آشکار حقوق بین‌الملل، منشور ملل متحد، اساسنامه آژانس و قطعنامه ۴۸۷ (۱۹۸۱) شورای امنیت بود. قطعنامه‌ای که صراحتاً هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان را ممنوع می‌کند. این حمله، صرفاً حمله‌ای علیه یک دولت عضو نبود، بلکه تعرضی علیه اقتدار سازمان ملل، اعتبار آژانس و تمامیت نظام پادمان‌ها بود.
حمله‌ای که از سوی آژانس و شورای امنیت محکوم نشد
نماینده ایران در سازمان ملل عنوان کرد: با وجود آنکه قطعنامه‌های مربوطه کنفرانس عمومی به‌صراحت اعلام می‌کنند که هرگونه حمله مسلحانه علیه تأسیسات هسته‌ای مورد استفاده برای اهداف صلح‌آمیز یا تهدید آن‌ها، نقض اصول منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل و اساسنامه آژانس محسوب می‌شود و با وجود آنکه مدیرکل بارها تأکید کرده است که تأسیسات هسته‌ای به‌دلیل مخاطرات سنگین برای مردم، محیط زیست، ایمنی و امنیت هسته‌ای و همچنین صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی، تحت هیچ شرایطی نباید مورد حمله قرار گیرند، با نهایت تأسف باید گفت که حملات غیرقانونی علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران نه از سوی آژانس و نه از سوی شورای امنیت، بلکه حتی از جانب شخص مدیرکل نیز محکوم نشد.
وی یادآور شد: متأسفانه، هم رئیس مجمع عمومی و هم مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در بیانیه‌های خود ذیل دستور کار این نشست، بار دیگر از محکوم کردن این حملات غیرقانونی خودداری کرده‌اند.
تعلیق بازرسی‌ها پیامد مستقیم حملات
نماینده ایران افزود: جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۷۰ عضو مسئول و متعهد پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بوده است. با این حال، سه کشور اروپایی و ایالات متحده با تکرار ادعاهای ساختگی رژیم صهیونیستی، همچنان فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را تحریف و نادرست جلوه می‌دهند، در حالی که همین رژیم به‌عنوان تنها دارنده سلاح هسته‌ای در منطقه و اصلی‌ترین مانع ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای، با بی‌کیفرمانی کامل به اقدامات خود ادامه می‌دهد.
ایروانی افزود: ایران، علی‌رغم اقدامات خرابکارانه، ترورها، تحریم‌های غیرقانونی و اکنون حملات مستقیم به تأسیسات هسته‌ای تحت پادمانش، هرگز مرتکب نقض برجام، پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا تعهدات پادمانی خود نشده و همواره به دیپلماسی پایبند مانده است.
وی بیان کرد: گزارش‌های اخیر مدیرکل نیز تأیید می‌کند که تعلیق بازرسی‌ها پیامد مستقیم این حملات مسلحانه بوده است. مسئولیت این وضعیت به‌طور کامل برعهده متجاوزان است، نه قربانی. هیچ یک از مقررات پادمانی موجود، نحوه حفظ تعامل در شرایط تجاوز مسلحانه و تهدیدات مستمر را پوشش نمی‌دهد. بنابراین، ایجاد چارچوبی جدید برای تضمین امنیت کارکنان و تأسیسات هسته‌ای در چنین شرایط فوق‌العاده‌ای ضرورت دارد.
دیپلمات ارشد ایرانی خاطرنشان کرد: ایران و آژانس در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ در قاهره یادداشت تفاهمی را در فضائی سازنده با هدف رسیدگی به این چالش‌ها امضا کردند. متأسفانه این تحول مثبت بلافاصله با اقدامات خصمانه ایالات متحده و ۳ کشور اروپایی تضعیف شد. کشورهایی که همچنان هر ابتکار دیپلماتیک را از جمله پیشنهاد متوازن چین و روسیه در شورای امنیت، مسدود می‌کنند.
از حقوق مشروع خود چشم‌پوشی نمی‌کنیم
ایروانی گفت: اقدام سه کشور اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم موسوم به «ماشه»، اقدامی غیرقانونی، بی‌پروا و با هدف نابود کردن آخرین پل دیپلماسی بوده فلذا از درجه اعتبار ساقط است. آن‌ها که خود ناقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بوده‌اند، هیچ جایگاه حقوقی برای استناد به مفاد آن ندارند. قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به‌طور دائم منقضی شده و تمامی محدودیت‌های مرتبط با آن پایان یافته است. هرگونه تلاش برای احیا یا اجرای مجدد آن‌ها، سوء‌استفاده‌ای غیرقانونی از روندها بوده و باید از سوی این مجمع و دبیرکل قاطعانه رد شود.
وی افزود: ایران هرگز در برابر تهدید یا اجبار تسلیم نخواهد شد. پاسخ ما تنها به احترام، قانون‌مداری و برابری است. تجاوز نظامی و تروریسم اقتصادی هرگز ایران را وادار نخواهد کرد که از حقوق مشروع خود چشم‌پوشی کند.