شرق: دولت به جای امید به خارج باید راهبرد اقتصادی درونزا داشته باشد
روزنامه شرق می‌گوید دولت و وزیر اقتصاد، باید به جای کلی‌گویی، راهبرد اقتصادی خود را روشن کنند و برنامه درونزا داشته باشند.
این روزنامه با طرح سؤالی از وزیر اقتصاد مبنی بر اینکه راهبرد اقتصادی شما چیست، می‌نویسد: وزیر اقتصاد در نشست هم‌اندیشی با مدیران مناطق آزاد کشور گفته است: «عمیقا باور دارم توسعه ایران از مناطق آزاد می‌گذرد و راه دیگری نمی‌بینم». سخنان اهل علم باید تا جای ممکن منطبق بر امر واقع باشد. آیا واقعا توسعه، حتی نوع اقتصادی، نه نوع جامع که شامل توسعه اجتماعی، علمی و سیاسی می‌شود، از مناطق آزاد می‌گذرد؟!
حقیقتا این گزاره فوق‌العاده عجیب است! مناطق آزاد که تاکنون نتوانسته‌اند دسترسی به چند هدف تشکیل و ایجاد خود را به اثبات برسانند که از جمله آن اهداف: جذب دانش فنی یا فناوری (تکنولوژی) از یکسو و توسعه صادرات از سوی دیگر بوده است؛ بلکه بیشتر موجب توسعه واردات شده‌اند، چگونه می‌خواهند گذرگاه توسعه اقتصاد باشند؟! حتی اگر مناطق آزاد در دو هدف ذکر شده، کمک‌کننده می‌بودند، نمی‌توانند منبع و منشأ یا گذرگاه توسعه اقتصاد تلقی شوند، بلکه شهرک‌های علم و فناوری به مراتب بهتر عمل کرده‌اند! چرا آنها محور نباشند؟!
توسعه همواره پدیده‌ای درون‌گراست. اگر برای این منظور به این مناطق نگاه کنیم، از منظر فلسفه علم، دیدگاه برون‌گرایی داریم و امید به عوامل برون‌زا بسته‌ایم. در‌حالی‌که هرگز توسعه از عوامل خارجی برنمی‌خیزد، بلکه این نهادهای داخلی است که باید بار توسعه را بردارند تا توسعه پایدار و ماندگار باشد. عوامل خارجی عارضی و حداکثر کمک‌کننده هستند. زنجیره عوامل ایجاد انواع ارزش افزوده در اقتصاد داخل ایران باید به‌گونه‌ای طراحی شود و به فعل درآید که بتواند نیروی محرک توسعه باشد.
شرق می‌افزاید: پیشنهاد می‌شود به جای امید بستن به خارج و دل‌خوش‌کردن به نقش مناطق آزاد، سراغ رسیدگی به امور قشر معلم در مدارس و استادان دانشگاه بروند. علاوه‌بر اینکه به امور رفاهی آنها توجه مؤثر شود، به اسباب و مؤلفه‌های مورد نیاز آنها در تربیت منابع انسانی خلاق نیز توجه شود. این دو‌شغله بودن‌ها و مهاجرت‌ها و فقر نسبی در این قشر اجتماعی نشان‌دهنده وجود ضعف شدید در جایی است که قرار است منشأ پیشرفت باشد. کم‌توجهی به فضای کسب‌وکار بالنده و بحران در صنایع و خط تولید در اقتصاد ایران که حداقل دو دهه گریبان‌گیر اقتصاد ماست، گویای این است که باید توسعه را از داخل آغاز کرد.
این روزنامه همچنین نوشت: پیشنهاد می‌شود سازمان برنامه به‌عنوان بانی تدوین برنامه راهبردی و وزارت صمت به‌عنوان متصدی، راهبرد توسعه صنعتی را طراحی کند و وزارت کشاورزی راهبرد توسعه کشاورزی و دستگاه‌هایی مانند وزارت نیرو برای تهیه راهبرد امور زیربنایی اقدام لازم را سریع انجام دهند و از فعالیت بدون برنامه مدون خارج شوند. شورای عالی اقتصاد باید بداند که چگونه می‌خواهد اقتصاد را از عقب‌ماندگی‌ها برهاند. باید مسیر روشن باشد و مشخص شود که چگونه می‌خواهد بیماری ناترازی در بازار پول (تورم) را حل کند و چگونه قصد دارد تعادل را به بازار کالا و خدمات، همچنین سرمایه (حذف بیکاری) برگرداند؛ به‌علاوه با چه روشی تصمیم دارد که حساب منفی سرمایه جاری غیر‌نفتی را درمان کند؟ آیا از مسیر مناطق آزاد؟! سیاست‌های اصلی و راهبردهای (استراتژی‌ها) سازنده چه هستند؟!
قطعا برنامه توسعه اقتصاد باید در یک دنیای واقعی، یعنی مبتنی بر واقعیت تنظیم و تدوین شود. در شرایط فعلی سازمان برنامه عمدتا خود را تنظیم‌کننده بودجه و تعریف‌کننده منابع و مصارف می‌داند تا بخواهد بانی برنامه راهبردی باشد. دستگاه‌های مهمی مانند مسکن و شهر‌سازی، نیرو، آموزش متوسطه و عالی یا حتی بهداشت و درمان، به‌عنوان بخش‌های زیربنایی و بالاسری اجتماعی از یکسو و دستگاه‌هایی مانند وزارت رفاه و کار، صمت و کشاورزی، متأسفانه راهبرد تعریف شده مشخصی ندارند که بازیگران آن، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، بتوانند طبق قواعد آن بازی یا فعالیت هوشمندانه کنند.