اجاره دادن حیاط مدارس در سایه کمبود بودجه!
در حالی‌که بسیاری از مدارس کشور با کمبود منابع مالی برای تعمیر و نگهداری فضاهای آموزشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اجاره دادن حیاط و فضاهای مدارس، بعضا به راهکار غیررسمی برخی مدارس تبدیل شده است.
به گزارش ایسنا، در سال‌های اخیر، فشار مالی بر مدارس دولتی و محدودیت بودجه‌های عمرانی و جاری، برخی مدیران را به سوی منابع درآمدی جایگزین سوق داده است؛ یکی از این منابع، اجاره فضاهای بلااستفاده یا نیمه‌فعال مدارس به دکه‌های اغذیه‌فروشی و پارکینگ‌های خودرو است.
این تصمیم، هرچند با نیت جبران بخشی از هزینه‌های مدارس اخذ می‌شود اما سؤالاتی را در ذهن متبادر می‌کند که آیا مدرسه فضائی تجاری است؟ اجاره مدارس در ساعات غیرآموزشی و روزهای تعطیل امری مجاز و مطلوب است؟ مرز میان تأمین منابع مالی و خدشه به فضای پرورشی و تربیتی کجاست؟ چه پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و حتی روانی بر دانش‌آموزان دارد؟ و...
بسیاری از مدیران مدارس می‌گویند اجاره‌دادن بخشی از فضای مدرسه نه از سر میل، بلکه از ناچاری اقتصادی است. کاهش بودجه‌های آموزشوپرورش، افزایش هزینه‌های نگهداری ساختمان‌ها و تأخیر در تخصیص اعتبارات و... دلیلی برای راهی شدن به این سمت و سوی و تامین منابع درآمدی جانبی هم عنوان می‌شود. به گفته یکی از مدیران مدارس، وقتی برای رنگ‌زدن دیوارها یا تعمیر سرویس بهداشتی مدرسه باید چند ماه منتظر اعتبار ماند، اجاره دادن بخشی از حیاط به عنوان پارکینگ ماشین در روزهای تعطیل، گاهی برون رفتی از این تنگناست.
این اقدام اگرچه در ظاهر، پاسخی موجه به کمبودهای بودجه‌ای است، اما در عمل می‌تواند زمینه‌ساز تجاری‌شدن فضاهای آموزشی و از میان رفتن مرز میان مدرسه و بازار درآمد باشد. این در حالی است که کارشناسان تعلیم و تربیت معتقدند مدرسه تنها محل آموزش درسی نیست، بلکه فضائی فرهنگی و تربیتی است که باید از هرگونه آلودگی تجاری یا تبلیغی دور بماند. از جنبه قانونی نیز اجاره‌دادن فضای آموزشی به اشخاص حقیقی، در مقررات آموزشوپرورش به‌صراحت مجاز نیست، با این حال، در نبود نظارت کافی، برخی مدارس به‌صورت غیردائم یا غیررسمی اقدام به واگذاری فضا می‌کنند.
اما واکنش خانواده‌ها به این موضوع متفاوت است؛ برخی معتقدند اگر حضور یک مغازه یا دکه سیار کوچک باعث بهبود وضعیت مالی مدرسه شود، اشکالی ندارد اما گروهی دیگر نگران اثرات تربیتی آن هستند چراکه مدرسه را به عنوان جای امن برای بچه‌ها انتخاب کرده‌اند و وقتی افراد غریبه در حیاط رفت‌وآمد می‌کنند یا بچه‌ها مدام در معرض خرید‌وفروش باشند، دیگر آن حس امنیت از بین می‌رود.
رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی وزارت آموزشوپرورش در خصوص اجاره حیاط مدارس به برخی اصناف و تبدیل شدن آن‌ها به پارکینگ خودرو و موتورسیکت به ایسنا گفت: تحت هیچ شرایطی امکان واگذاری املاک و فضاهای آموزشی، برای مصارف غیر از تعلیم و تربیت را نداریم. آنچه مسلم است، ماموریت اصلی آموزشوپرورش، تعلیم و تربیت دانش‌آموزان است و از فضاهای آموزشی و تربیتی، باید صرفاً برای اهداف آموزشی و پرورشی، استفاده شود.
حسین صادقی با تأکید بر ضرورت استفاده از فضاهای آموزشی، برای امور آموزشی و پرورشی، افزود: هیچ مدیر مدرسه‌ای حق واگذاری یا اجاره جزء یا کلی از فضاهای آموزشی به هیچ بخش یا حوزه‌ای با هدف کسب درآمد، حتی برای مدارس را ندارد و این یک اصل کلی و لازم‌الاجراست.
صادقی با بیان این که طبق قانون مولد‌سازی، می‌توان از املاک مازاد هر دستگاه مطابق قانون و با دریافت مجوز لازم برای سایر مصارف استفاده کرد، ادامه داد: در مواردی این امکان وجود دارد که می‌توان املاک با کاربری تجاری را از این اصل مستثنی دانست و تشخیص مازاد بودن این املاک و مسئولیت تصمیم آن بر‌عهده مدیرکل آموزشوپرورش هر استان یا مقام مجاز از سوی ایشان خواهد بود.
وی بیان داشت: در صورت مشاهده یا دریافت گزارشی مبنی بر اجاره حیاط یا بخشی از واحد آموزشی به غیر، کارشناسان حقوقی ادارات آموزشوپرورش باید ورود پیدا کرده و اقدامات قانونی در این خصوص را به انجام رسانند.
رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی وزارت آموزشوپرورش گفت: مدیران مدارس یا مناطق و یا هر فردی که اقدام به اجاره حیاط مدارس حتی در زمان تعطیلی مدارس و عدم حضور دانش‌آموزان کرده باشد، مرتکب تخلف شده و باید مطابق قوانین و مقررات مربوط، با وی برخورد قانونی شود.
صادقی در پاسخ به این سؤال که برخی مدیران مدارس علت اجاره حیاط مدارس را جبران هزینه‌های مدارس، اعلام می‌کنند، اظهار داشت: مدیران مدارس در صورت عدم کفایت سرانه مدرسه برای هزینه‌های جاری، می‌توانند زمینه‌های جذب مشارکت‌های مردمی، آن هم نه بالاجبار که به صورت داوطلبانه، را فراهم کنند.
وی در پاسخ به سؤال عدم کفایت سرانه مدارس برای تأمین هزینه‌های آب و برق و گاز و...، گفت: طبق قوانین موجود هزینه‌های آب و برق و گاز مدارس به شرط رعایت الگوی مصرف، رایگان است و مدیران مدارس می‌توانند با اصلاح الگوی مصرف، از تحمیل این‌گونه هزینه‌ها به مدرسه جلوگیری کنند و این دلیلی برای اجاره حیاط، کلاس یا بخشی از مدرسه نمی‌شود و اقداماتی از این دست، کاملاً غیرقانونی است و تبعات قانونی آن، متوجه مدیر مدرسه خواهد بود.