مأموریت «مرد سایه ترکیه» در سوریه

سرویس خارجی-
ترکیه معاون وزیر خارجه خود را به عنوان سفیر جدید خود در سوریه برگزیده است، انتخابی که حساسیت دمشق برای آنکارا را عیان می‌کند. او کسی است که از نزدیک با چهره‌های تأثیرگذار در پرونده سوریه و تکفیری‌هایی که این کشور را اشغال کرده‌اند آشناست. این یعنی ترکیه تمام وزن سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و امنیتی خود را در آن بحران گذاشت، حالا می‌خواهد بهره‌برداری کند.
ترکیه و رژیم آپارتاید اسرائیل، دو قدرت بیگانه با سابقه‌ای مستند در حمایت از گروه‌های «تکفیری- جهادی»، با هماهنگی‌ای پنهان اما مؤثر، دولت دمشق را سرنگون کردند تا سوریه را به حیاط‌خلوتِ تمام‌عیار خود بدل سازند. البته اینها تنها دو نمونه از بیگانگانی هستند که وارد ماجرای سقوط دمشق شدند، البته بیگانگانی که اسناد دخالت‌هایشان در سوریه عیان‌تر از بقیه است. آنکارا از ۲۰۱۱ با میزبانی، آموزش و تسلیح «ارتش آزاد سوریه» و سپس «هیئت تحریرالشام» (النصره سابق) در خاک خود، میلیاردها دلار هزینه کرد و مرزهایش را به گذرگاه امنِ به اصطلاح «جهادی‎ها» تبدیل نمود. همچنین تل‌آویو با بیش از ۳۰۰ حمله هوایی علیه مواضع ارتش سوریه (طبق گزارش‌های سازمان ملل و دیده‌بان حقوق بشر)، درمان مجروحان النصره در بیمارستان‌هایش و چه‌‌بسا تأمین تسلیحاتی پنهان، نقش مکمل را ایفا کرد. همه اینها برای آن‌ بود که سوریه نه یک دولت مستقل، که یک «منطقه نفوذ مشترک» شود. البته این دو تنها در سقوط دمشق همگرایی داشتند و سوریه پس از «اسد» واگرایی آنها را عیان کرده است.
مرد سایه در دمشق
ترکیه معاون وزیر خارجه خود، «نوح ییلماز»، را به عنوان سفیر جدید خود در سوریه برگزیده است، انتخابی که حساسیت دمشق برای آنکارا را عیان می‌کند. او کسی است که از نزدیک با چهره‌های تأثیرگذار در پرونده سوریه و تکفیری‌هایی که این کشور را اشغال کرده‌اند، آشناست. این یعنی ترکیه تمام وزن سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و امنیتی خود را در آن بحران گذاشت، حالا می‌خواهد بهره‌برداری کند. ییلماز جایگزین «برهان کوراوغلو» شده که بلافاصله پس از سقوط نظام دمشق به عنوان کاردار منصوب شد، و این انتصاب نه‌تنها یک تغییر اداری ساده در وزارت خارجه ترکیه است، بلکه نشان‌دهنده عزم آنکارا برای کنترل کامل پرونده سوریه از طریق فردی است که جزئیات صحنه را همچون کف دست می‌شناسد و روابط عمیقی با رهبران گروه‌های به اصطلاح «انقلابی» پیشین- که اکنون در دمشق قدرت را در دست دارند- برقرار کرده است. این انتخاب، دفاع از حوزه نفوذ ترکیه در برابر فشارهای خارجی برای محدود کردن آن به شمال سوریه را برجسته می‌سازد، جایی که کشورهای رقیب و نیروهایی مانند رژیم صهیونیستی و برخی بازیگران منطقه‌ای، تمایل به تقسیم سهم سوریه بدون حضور پررنگ آنکارا دارند.«خالد الفطیم»، تحلیلگر سیاسی سوری، تأکید می‌کند: نظارت دقیق ییلماز بر روند شکل‌گیری روابط ترکیه با «انقلاب» سوریه در سال‌های جنگ با اسد، همراه با سابقه امنیتی برجسته‌اش که او را در شمار طراحان اصلی سرنگونی دمشق قرار داد، موجب شد آنکارا بدون رعایت سلسله‌مراتب اداری، او را از معاونت وزارت به سفیری بفرستد. این اقدام با هدف تثبیت نفوذ پررنگ ترکیه و جلوگیری از تلاش‌های رژیم صهیونیستی و کشورهای منطقه‌ای برای محدود کردن شراکت دائم آنکارا با دمشق- که با پشتیبانی واشنگتن همراه است- انجام شده است. همچنین «سعید جوده»، تحلیلگر دیگر سوری، مأموریت ترکیه از سوی آمریکا برای مدیریت پرونده سوریه را همچنان ادامه‌دار می‌داند، جایی که واشنگتن از طریق «توماس باراک»، نماینده ویژه آمریکا، به‌دنبال ایجاد توازن است. وظایف ییلماز فراتر از یک سفیر معمولی بوده و به فرستاده ویژه‌ای شباهت دارد که با تمام درهم‌تنیدگی‌های امنیتی و نظامی صحنه سوریه آشناست؛ او روابط ترکیه با گروه‌های مسلح وابسته را پایه‌گذاری کرد که بعدها ستون فقرات ساختار نظامی کنونی سوریه، از جمله ارتش ملی، را تشکیل دادند.نقش ییلماز محدود به حوزه‌های امنیتی و نظامی نخواهد ماند و عرصه اقتصادی را نیز دربر خواهد گرفت؛ آنکارا با تکیه بر شرکت‌های ترکیه‌ای، سهم عمده‌ای از بازسازی سوریه را هدف قرار داده، و ییلماز با سابقه ریاست دفتر پژوهش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه در واشنگتن (۲۰۰۸-۲۰۱۱) و مشارکت در پروژه‌های آموزشی ناتو، تخصص لازم در مدیریت و اقتصاد را داراست. این سفیر ۴۹ساله با دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه «ییلدریم بایزید» و تسلط به عربی و انگلیسی، شرایط جدید سوریه را به خوبی درک می‌کند: گروه‌های شورشی سابق اکنون در قدرت‌اند و ناچار به روابط منطقه‌ای با اهدافی بالقوه متعارض با ترکیه. مأموریت او مستلزم نگرشی تازه است که از مرحله شورش به حاکمیت گذار کند و از فضای دستوردهی مستقیم آنکارا به معارضان سابق فاصله گیرد، تا بهره‌برداری پایدار از بحران سوریه تضمین شود!
اعدام مردم سوریه توسط رژیم اسرائیل!
خبر دیگر از سوریه آن‌که از زمان پیشروی نظامیان اسرائیلی در جنوب سوریه پس از سقوط دمشق، این منطقه به صحنه جنایات اشغالگران اسرائیلی تبدیل شده است. در این میان ربایش‌های شبانه شهروندان سوری، اعدام‌های بی‌محاکمه و بی‌خبری خانواده‌ها از سرنوشت عزیزان‌شان همچنان ادامه دارد. مرکز «الخیام» برای توان‌بخشی قربانیان شکنجه با صدور بیانیه‌ای فاش کرد که نیروهای اشغالگر اسرائیلی در روستاهای تازه اشغال‌شده جنوب سوریه، دست به قتل، ارعاب و ربایش شهروندان زده‌اند؛ آن‌هم در شرایطی که هیچ پوشش رسانه‌ای و هیچ مداخله انسانی برای روشن‌شدن آنچه در این مناطق می‌گذرد، وجود ندارد.