راهکارهای سنتی و مدرن برای مصون ماندن از حمله ویروس‌ها
تارا وحیدی-بخش پایانی
گرچه با شروع فصل سرد، ویروس‌های سرماخوردگی و آنفلوانزا، سیستم ایمنی بدن را ضعیف و آسیب‌پذیر می‌کنند، اما در پیش‌گرفتن برخی عادات سالم در زندگی، نسبت به ابتلا به این بیماری‌ها افزایش ایمنی ایجاد خواهد کرد.
در این‌جا به برخی راهکارهای افرادی که معمولاً از بیماری‌ها در امان هستند، بیشتر اشاره شده است:
شکر مانع توانایی سلول‌های سفید خون برای از بین‌بردن ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌شود؛ بنابراین پیشگیری از مصرف زیاد قند خود راهی برای جلوگیری از بیمار شدن است.
بسیاری از مردم تصور می‌کنند با قرارگیری در معرض هوای سرد بیرون از خانه دچار بیماری می‌شوند و این در حالی است که انجام ورزش‌های کوتاه و حتی پیاده‌روی ۱۵ دقیقه‌ای در طول روز خود راهی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از بیمار شدن است.
ورزش‌کردن به ذهن آرامش می‌دهد و استرس را کم می‌کند و سیستم قلبی عروقی و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. در واقع زمانی که گردش خون بدن افزایش پیدا می‌کند، تعداد گلبول‌های سفید بدن شما افزایش می‌یابد و این گلبول‌ها به کار پاک‌سازی بدن از میکروب‌ها می‌پردازند و شما را از بیماری‌ها در امان نگه می‌دارند.
راهکارهایی برای در امان ماندن از بیماری
این‌طور ثابت شده که کمبود خواب منجر به افزایش وزن، ضعف سیستم ایمنی بدن و افزایش تولید کورتیزول، یعنی هورمون مرتبط با استرس می‌شود. این در حالی است که داشتن چرت‌های کوتاه در طول روز سیستم ایمنی بدن را ترمیم می‌کند. زیرا به هنگام خواب سطح ملاتونین خون افزایش می‌یابد که در بازسازی و بهبود عملکرد سیستم ایمنی نقش مهمی دارد.
ثابت شده افرادی که پروتئین کمتری از رژیم غذایی دریافت می‌کنند، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند. ضمناً ویتامین‌های گروه بی یکی از ضروری‌ترین ویتامین‌ها هستند که شما هر روز به کسب آن احتیاج دارید. خانواده این ویتامین را تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ب ۶، اسیدفولیک و بیوتین شامل می‌شوند.
در صورت کمبود این ویتامین، بدن ما قادر به سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها نخواهد بود. علاوه‌بر این، خانواده ویتامین بی برای سلامت موها، پوست، اعصاب، سلول‌های خونی و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند.
شما می‌توانید این ویتامین را از طریق جگر، غلات، گوشت، سبزی‌های تازه، سبوس غلات، لبنیات و غیره دریافت کنید.
شست‌وشوی مرتب و صحیح دست‌ها یک راه مناسب برای مبارزه با میکروب‌ها است. بسیاری از میکروب‌ها بر روی اشیای اطراف پراکنده‌اند و همیشه از طریق دست‌زدن به اشیای اطراف، این میکروب‌ها وارد بدن ما می‌شوند.
تغذیه مناسب در فصل پاییز
فصل پاییز به واسطه طبعِ سرد و خشکی که دارد، باید از غذاهایی با مزاج گرم مصرف کرد تا خدایی نکرده با ناپرهیزی یا زیاده‌روی در مصرف غذاهای سرد در این فصل کام‌مان تلخ نشود.
از دیدگاه طب اسلامی هر فصل سال تعاریف، اقتضائات و مزاج خاص خود را دارد که آن را از سایر فصول متمایز می‌کند و بر همین اساس توصیه‌ها و تدابیر خاصی را باید در نظر بگیریم تا ضامن حفظ صحت و پیشگیری از بروز بیماری و یا به‌حداقل‌رساندن عوارض و پیامدهای آن باشیم. پاییز هم از نظر طب سنتی طبیعتی سرد و خشک دارد.
در گزارش‌های پیشین در مورد طبع میوه‌های گرم و دم‌نوش‌هایی که لذت این فصل را برایمان دوچندان می‌کند، صحبت کردیم، اما این بار آمده‌ایم تا از غذاهایی با مزاج گرم با هم صحبت کنیم تا خدایی نکرده با ناپرهیزی یا زیاده‌روی در مصرف غذاهای سرد در این فصل کام‌مان تلخ نشود و درگیر بیماری نشویم.
همان‌طور که گفتیم فصل پاییز طبیعتی سرد و خشک دارد پس باید از زیاده‌روی در مصرف میوه‌های سرد و تَر تابستانی، لبنیات، قهوه، نسکافه، کاکائو، سیر و پیاز پرهیز کرد.
همچنین مصرف فست‌فودها، ادویه تندوتیز، ترشی‌ها، بادمجان، عدس، کلم، قارچ، گوجه‌فرنگی، میوه‌های ترش و آب یخ، پنیر شور، رب و سس‌ها، چای پررنگ و شوری‌ها مناسب این فصل نیست.
در این فصل از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر کنسروها و کمپوت‌ها، سوسیس، کالباس، ماست و دوغ ترش دوری کنید. مصرف لبنیات نیز باید در پاییز و زمستان نسبت به سایر فصول کمتر شود.
در این فصلِ خشک بهتر است برای کمک به افزایش تَری و رطوبت بدن، غذاهای آب‌پز و رقیق مثل انواع سوپ‌ها و آش‌ها را جایگزین مواد سرخ‌کردنی و تا حدی کبابی کنید.
مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های مایل به گرمی و تَری مانند گوشت گوسفند، مویز، هویج، زیتون، خرما، عسل، شیرینی‌های طبیعی، حلوای طبیعی، مرباهای طبیعی، شربت گل، شربت عسل، مغز خشکبار به‌ویژه بادام درختی و آش‌های ساده در این فصل توصیه می‌شود.
غذای سنگین و تَر بخورید. بهتر است با سرد شدن هوا، از غذاهای سنگین و تَر مانند حلیم، آش‌ها، آبگوشت‌ها و کله‌پاچه استفاده شود، غذاهای سنگین و سنتی مانند حلیم، بهترین غذا برای روزهای سرد سال هستند.
توصیه‌های طب سنتی
علیرضا کریمی کارشناس طب سنتی می‌گوید: «در این فصل نباید از مصرف حبوبات به‌ویژه نخود و انواع لوبیا غافل شد. مصرف خیار و خربزه کاهش یابد، مصرف مغز بادام و پسته به‌صورت حریره از مقوی‌ترین و بهترین میان‌وعده‌ها در این فصل برای
کودکان است. برای وعده صبحانه یا میان‌وعده‌ها استفاده از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب مفید مانند کنجد و مشتقات آن مانند ارده نیز توصیه می‌شود.»
کریمی همچنین می‌گوید: «غذاهایی مانند آبگوشت، و بخش زرده تخم‌مرغ نیز در فصل پاییز و زمستان توصیه می‌شود. برعکس تابستان، از غذاهایی که مزاج گرم دارند و خون‌ساز هستند، استفاده کنید. در فصل پاییز و زمستان افراد باید از خوردن مواد غذایی سودا زا مانند انواع ترشیجات و سرکه خودداری کنند، البته خوردن ترشیجات برای افراد گرم‌مزاج مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر افرادی که دارای مزاج سرد هستند، ترشی مصرف کنند، سردی و به‌ویژه سودای بدن آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.»
کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند در فصول پاییز و زمستان و در وعده ناهار از یک غذای سبک استفاده کنند، اما وعده صبحانه به‌صورت کامل مصرف شود و وعده شام را هم حذف نکنید.
گیاهانی همچون اسطوخودوس، بادرنجبویه، مرزنجوش و ادویه‌جات گرم و خشک سودا را از مغز و بدن انسان دفع می‌کنند و موجب گرم‌شدن بدن می‌شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود، افراد در این فصول از آن‌ها استفاده کنند. همچنین کارشناسان طب سنتی توصیه می‌کنند، افرادی که مشکلاتی همچون پادرد، کمردرد و زانودرد دارند می‌توانند پیش از خواب و یا در ساعات صبح بدن خود را با استفاده از روغن‌های گرم ماساژ دهند.
استفاده از تشک پشمی در هنگام خواب یکی دیگر از نکاتی است که افراد باید در فصول پاییز و زمستان رعایت کنند. همچنین استفاده از نمد در تشک خواب و یا لباس‌های نمدی موجب می‌شود بدن افراد از هوای سرد و خشک محفوظ بماند.
معجون معجزه برای سرماخوردگی
وقت و بی‌وقتِ پاییزی
خودتان بهتر می‌دانید در این فصل بیماری سرماخوردگی و آنفلوانزا در کمین است، اما می‌توانید برای مصون‌ماندن از بیماری از یک قاشق عسل و یک برش لیموترش درون آب ولرم استفاده کنید و بدن خودتان را ایمن کنید، البته هنگام استفاده از این معجون از چوب دارچین هم برای افزایش عطر و خاصیت ضدویروسی آن بهره ببریدکه باعث بهبود زودتر علائم سرماخوردگی، افزایش آرامش و نشاط و کاهش علائم آلرژی نیز خواهد شد.
دم‌نوش گل‌گاوزبان همراه یک قاشق غذاخوری عسل، چای بنفشه همراه یک قاشق غذاخوری عسل، دم‌نوش نعنا، پونه، آویشن و مرزنجوش به همراه یک قاشق غذاخوری عسل برای درمان زکام و سرماخوردگی و دم‌نوش پنیرک و خطمی به همراه عسل برای درمان سرفه‌های خشک در این فصل بسیار مناسب است.
محققان طب سنتی خاکشیر را هم دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتری مناسب فصل پاییز می‌دانند که از خواص آن می‌توان به درمان یبوست، اسهال، جوش و لک صورت، دفع سنگ کلیه، رفع بوی بددهان، کاهش تب و کمک به افزایش و کاهش وزن اشاره کرد.
علاوه بر اینها مصرف ترب‌سیاه در روزهای سرد و خشک بسیار مفید است، چرا که مصرف این گیاه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود وضعیت پوست می‌شود، ترب‌سیاه می‌تواند در حمایت از سلامت کبد، منبع ویتامین، تقویت سیستم ایمنی، حفظ سطح کلسترول، کاهش وزن، بهبود هضم، درمان کم‌کاری تیروئید، بهبود سلامتِ روان، سم‌زدایی بدن، افزایش رشد مو و درمان سرفه مؤثر و مفید باشد.
اینها را گفتیم تا در این روزهای جذاب پاییزی حواستان را بیشتر جمع کنید و هر غذایی را بدون دانستن طبع آن مصرف نکنید، اگر هم خوردید، زیاده‌روی نکنید و خودتان را گرفتار دل‌درد و سردی و بیماری نکنید.