پیام نشست شانگهای به آمریکا: نگران باش! نظم نوین جهانی در راه است
نشست امسال سازمان شانگهای در چین، بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌های غربی داشت و رسانه‌ها نوشتند که پیام اصلی این نشست به آمریکا بود که نشان می‌داد نظم قدیم به رهبری آمریکا در حال مرگ و نظم جدیدی در حال ظهور است.
بیست‌وپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تاریخ ۳۱ اوت تا ۱ سپتامبر ۲۰۲۵ (۹ و ۱۰ شهریور ۱۴۰۴) در شهر «تیانجین» چین برگزار شد. این اجلاس که برای اولین‌بار با حضور بیش از ۲۰ رهبر از کشورهای عضو و ۱۰ مقام ارشد از سازمان‌های بین‌المللی برگزار گردید و بزرگ‌ترین نشست تاریخ این سازمان محسوب می‌شود، در شرایط بسیار ویژه‌ای برگزار شد. رهبران 20 کشور جهان در شرایطی در «تیانجین» چین گرد هم آمدند که به گفته بسیاری از کارشناسان نظم لیبرال شکل‌گرفته پس از جنگ جهانی با اقدامات یکجانبه‌گرایانه آمریکا در حال مرگ است و نظم جدیدی با مشارکت قدرت‌هایی مثل چین، روسیه، هند و برزیل در حال شکل‌گیری است. در همین راستا نیز نهادها و رژیم‌های لیبرال نظم قبلی مثل سازمان تجارت جهانی، رژیم‌های تحریم، رژیم‌های خلع سلاح در حال افول و نهادها و سازمان‌هایی مثل بریکس و شانگهای در حال قدرت‌گیری روزافزون هستند.
اقدامات ترامپ طی 8 ماه گذشته مثل جنگ تحریمی و تعرفه‌ای علیه بسیاری از کشورهای جهان و از جمله کشورهای عضو شانگهای مثل هند، چین، ایران و روسیه در برگزاری باشکوه اجلاس امسال که خشم و عصبانیت ترامپ را به دنبال داشت، بسیار مؤثر بود و بسیاری از سخنرانی‌ها در نشست‌های امسال حول مقابله با اقدامات یکجانبه‌گرایانه آمریکا و تلاش برای پایه‌ریزی نظم جدید و جهان چندقطبی بود.
لرزه بر اندام غرب
بسیاری از رسانه‌های غربی نیز اجلاس امسال شانگهای را از منظر افول نظم قدیم و ظهور نظم جدید پوشش دادند. چهار خبرنگار بی‌بی‌سی دیروز (چهارشنبه) در مقالات خود با اشاره به نشست سازمان همکاری شانگهای در چین و همچنین رژه نظامی بزرگ این کشور از «نظم نوین جهانی» و خداحافظی جهان با نظم آمریکایی سخن گفتند. خبرنگاران بی‌بی‌سی نوشته‌اند: «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین به دنبال نمایش قدرت پکن در صحنه بین‌المللی نه فقط به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، بلکه به عنوان وزنه مقابله‌کننده در برابر ایالات‌متحده است. به گزارش فارس «جیمز لندیل»، خبرنگار دیپلماتیک بی‌بی‌سی با مقاله‌ای تحت عنوان: «چین خلأ به‌جا مانده از آمریکا را پر می‌کند- و این برای غرب چه معنایی دارد» تاکید کرد که شی جین پینگ
از مدت‌ها پیش به دنبال «قرار دادن خود در مرکز یک نظم جهانی جدید نظمی که جایگزین سیستم‌های جهانی فروپاشیده پس از جنگ جهانی دوم شود، بوده است».
این نویسنده سرعتی که چین با آن خلأ به‌جا مانده از خروج آمریکا از هنجارها و نهادهای بین‌المللی را پر می‌کند را یکی از موضوعاتی می‌داند که لرزه بر اندام غرب خواهد انداخت. عامل نگران‌کننده دیگر از نظر «لندیل» نحوه سوق دادن سریع هند، بزرگ‌ترین دموکراسی جهان توسط تعرفه‌های سنگین ایالات‌متحده، به آغوش گرم چین ارزیابی شده است. در بخشی دیگر از ارزیابی این تحلیلگر بی‌بی‌سی آمده است: نکته اصلی این است که ملی‌گرایی اقتصادی و دیپلماسی مخرب آمریکای دونالد ترامپ، به چین فرصت دیپلماتیک بزرگی داد و این فرصتی است که «شی جین پینگ» با آغوش باز با اجلاس و رژه خود از آن استفاده کرده است. «استیو روزنبرگ»، سردبیر روسیه بی‌بی‌سی، سراسر این نشست و رژه مکمل آن را در چین «پیامی روشن به دولت ترامپ» دانسته و به کنایه از طرف چینی‌ها خطاب به ترامپ نوشت: پس، تو بودی که می‌خواستی آمریکا را دوباره بزرگ کنی، این‌طور نیست؟ شعارت اول آمریکا بود، نه؟ خب، پس ما هم جایگزینی برای نظم تحت رهبری آمریکا ارائه خواهیم داد.
پیامی روشن به آمریکا
سی‌ان‌ان هم در گزارشی نشست امسال اجلاس شانگهای را پیامی روشن به آمریکا دانسته و نوشته است: پیامی که از این نشست منتقل شد، خیلی مستقیم به آمریکا بود و به گفته رهبر چین، شی جین‌پینگ، داشت به ذهنیت جنگ سرد و قلدری اشاره می‌کرد. اینها کلمات رمزی هستند که پوتین، برای انتقاد از روابط بین‌الملل استفاده می‌کنند؛ روابطی که به نظر آنها مدت زیادی تحت سلطه آمریکا بوده و از زمان فروپاشی شوروی ادامه داشته است.» به نوشته سی‌ان‌ان حضور رهبران چین و روسیه در کنار هم در اجلاس شانگهای نشان‌دهنده این است که آنها به دنبال یک نظم جهانی چندقطبی هستند. سی‌ان‌ان در گزارش دیگری از نشست سران سازمان همکاری شانگهای نوشت: در حالی که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا جنگ تعرفه‌ای جهانی را به راه انداخته و کمک‌های خارجی را در چارچوب سیاست «اول آمریکا» به‌شدت کاهش داده، «شی جین پینگ» کشورش را به‌عنوان نیرویی برای ثبات اقتصادی جهانی معرفی کرده و وعده اعطای صدها میلیون دلار به شرکای خود را داده است. بر اساس این گزارش در حالی که سیاست‌های ترامپ با جنگ تجاری جهانی و عقب‌نشینی از سازمان‌ها و کمک‌های بین‌المللی، بسیاری از کشورها را نگران کرده است، پکن، آمریکا را عامل تضعیف نظمی می‌داند که خود در ساختنش نقش داشته است و این شرایط را فرصتی برای ارائه الگوی جایگزین قلمداد می‌کند. این شبکه خبری آمریکایی تاکید کرد، اجلاس دو روزه سازمان همکاری شانگهای در بندر تیانجین چین با هدف نمایش نقش رهبری جهانی چین و شراکت نزدیک و پایدار این کشور با روسیه برگزار شد. چین و روسیه تلاش دارند توازن قدرت جهانی را به نفع خود و به زیان آمریکا و متحدانش تغییر دهند.
شکست ترامپ در شکستن اتحاد روسیه، هند و چین
همزمان پایگاه خبری آکسیوس هم در گزارشی با اشاره به حضور نخست‌وزیر هند و رئیس‌جمهور روسیه در اجلاس شانگهای نوشته است: تلاش ترامپ برای ایجاد شکاف میان روسیه، چین و هند شکست خورده است. به گزارش مهر، آکسیوس در این گزارش نوشت: «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر هند، که در گذشته با تعرفه‌های گمرکی و اهانت‌های ترامپ روبه‌رو شده بود، در نخستین سفر خود به چین طی هفت سال گذشته، روابطی دوستانه با رهبران روسیه و چین برقرار کرد. به گزارش این رسانه، ترامپ در تلاش بود تا از یک‌سو بین هند و روسیه شکاف بیندازد و از سوی دیگر، روسیه را از چین دور کند. با این حال، تصاویر دیدار سران سه کشور در نشست سازمان شانگهای دست‌کم یک «ضربه نمادین» به سیاست‌های واشنگتن قلمداد می‌شود.
ضربه مهلک به ترامپ و هشداری به نتانیاهو
یک رسانه عبری‌زبان نیز با توصیف نشست شانگهای در تیانجین چین به عنوان ضربه مهلک اقتصادی و سیاسی به ترامپ اعلام کرد، این نشست می‌تواند هشدار شدیدی به نتانیاهو محسوب شود. به گزارش تسنیم، پایگاه خبری «نیوز اسرائیل» در گزارشی تحلیلی اعلام کرد: دونالد ترامپ این روزها در سطوح سیاسی، اقتصادی، امنیتی و ژئوپولیتیکی از سوی شرکت‌کنندگان در کنفرانس بزرگ جهانی که به میزبانی رئیس‌جمهور چین برگزار شد، سیلی‌های سنگینی دریافت می‌کند. این کنفرانس موفقیتی چشمگیر داشت و شوکی بزرگ در سراسر جهان غرب ایجاد کرد.
در بخش دیگری از این گزارش که به قلم رامی یتزهار تحلیلگر این رسانه منتشر شد، تاکید شده است: سیلی سنگین را در این نشست پوتین به گونه ترامپ نواخته است. او در این رابطه نوشت: شدیدترین ضربه را ولادیمیر پوتین به ترامپ وارد کرد. او وزیر خارجه‌اش را فرستاد تا به جهان و به‌ویژه ترامپ اعلام کند: «کنفرانس صلح با ترامپ و زلنسکی را فراموش کنید، جنگ در اوکراین ادامه خواهد داشت تا زمانی که اوکراین واقعیت موجود- یعنی شکست خود- را بپذیرد، و تا آن زمان جنگ فقط شدت خواهد گرفت»، پوتین در حالی در صورت ترامپ «آب دهان» انداخت که از موفقیت عظیم کنفرانس چین لذت می‌برد؛ کنفرانسی که به بلوک چین-روسیه گامی بزرگ به سوی تغییر بنیادی نظام جهانی بخشید.
این گزارش می‌افزاید: باید گفت، ترامپی که با شعار «بازگرداندن عظمت به آمریکا» انتخاب شد، امروز امپراتوری را با اندوهی عاریه‌ای فرو می‌ریزد؛ درست همان‌گونه که نتانیاهو اسرائیل را از درون ویران می‌کند و یهودیان پراکنده را به دست دشمنان واگذار می‌کند.