160 هزار میلیارد تومان جریمه ترک‌فعل بانک‌ها در قانون جهش مسکن بخشیده شد!
بعد از اعتراض بانک‌ها به مالیات ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی قانون جهش مسکن، با رأی عجیب دیوان عدالت اداری معادل ۸۰ درصد مالیات تعیین شده به نفع بانک‌ها رأی داده شد.
به گزارش اقتصاد معاصر؛ براساس ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل
20 درصد از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند؛ به صورتی که در سال اول اجرای قانون از حداقل
۳۶۰ هزار میلیارد تومان برای واحد‌های موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.
همچنین طبق تبصره یک این ماده بانک‌های تخصصی به تشخیص بانک مرکزی، به غیر از بانک مسکن از شمول احکام این ماده مستثنی هستند. براساس تبصره ۵ این ماده، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است در صورت عدم رعایت موضوع این ماده، در قالب بودجه سنواتی، مالیاتی برابر با 20 درصد تعهد انجام نشده را از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مستنکف، اخذ و به خزانه‌داری کل کشور واریز کند. این مبلغ صددرصد تخصیص یافته تلقی و به حساب صندوق ملی مسکن واریز می‌شود.
بانک مرکزی در سال گذشته تا مدتی اطلاعات میزان تسهیلات پرداختی بانک‌ها در قالب نهضت ملی مسکن را به تفکیک بانک‌ها به روزرسانی و منتشر می‌کرد اما به یک‌باره این انتشار متوقف و اطلاعات قبلی از سایت بانک مرکزی حذف شد.
وصول فقط 1/5 درصد مالیات ترک فعل بانک‌ها
در همین راستا «سید محمدهادی سبحانیان»؛ رئیس سازمان امور مالیاتی در پاسخ به سؤال ما مبنی بر میزان اخذ مالیات از بانک‌ها به دلیل عدم رعایت حدود تعیین شده در قانون جهش تولید مسکن برای پرداخت تسهیلات گفت: «در حوزه قانون جهش تولید مسکن هر آنچه که قانون برای سازمان امور مالیاتی تکلیف ایجاد کرده، به آن عمل شده است. تاکنون بیش از
۲۰۰ هزار میلیارد تومان بابت عدم عملکرد سال اول و دوم قانون جهش تولید مسکن مالیات از بانک‌ها مطالبه شده که همه این مالیات مورد اعتراض بانک‌ها قرار گرفته است.»
وی افزود: «در جریان اعتراض بانک‌ها، دیوان عدالت اداری متناسب با ۸۰ درصد مالیات تعیین شده به نفع بانک‌ها رای داده است(!) تاکنون حدود سه هزار میلیارد تومان مالیات از بانک‌ها بابت عدم اجرای تکالیف قانونی جهش تولید مسکن اخذ شده است.»
دیوان عدالت اداری پاسخگو باشد
گفتنی است، مشخص نیست چه استدلال‌هایی از سوی بانک‌ها برای دیوان عدالت اداری مطرح شده که این نهاد به لغو مطالبات سازمان امور مالیاتی رای داده است. رای دیوان عدالت اداری به لغو پرداخت ۸۰ درصد از کل مالیات تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی، بسیار مبهم و محل سؤال است اما متاسفانه دیوان عدالت اداری بابت آرای خود در عمده موارد توضیحی ارائه نمی‌دهد و خود را ملزم به پاسخگویی بابت ابهامات نمی‌داند. بهتر است دیوان عدالت اداری همچون قوه قضائیه، با ترتیب دادن نشست‌های خبری منظم به‌صورت هفتگی یا ماهانه، پاسخگوی سؤالات و ابهامات باشد.
یکی از استدلال‌هایی که معمولا از سوی بانک‌ها مطرح می‌شود، نبود منابع کافی برای پرداخت این تعهدات است، در حالی که آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد اغلب بانک‌ها رشد‌های قابل توجهی در مانده تسهیلات اعطایی خود داشته‌اند اما سهم نهضت ملی مسکن از این رشد تسهیلات بسیار پایین بوده است.
بانک‌های ضد مسکن‌سازی
به عنوان مثال بانک اقتصاد نوین ۸۰ هزار و ۱۷۴ میلیارد تومان رشد مانده تسهیلات اعطایی داشته اما در این مدت فقط ۲۶۴ میلیارد تومان تسهیلات ساخت و ۳۲۸ میلیارد تومان تسهیلات ودیعه مسکن پرداخت کرده و سهم تسهیلات ساخت و ودیعه مسکن از کل رشد مانده تسهیلات این بانک فقط هفت دهم درصد است.
همچنین بانک ایران زمین 4528 میلیارد تومان رشد در مانده تسهیلات داشته اما فقط ۱۳ میلیارد تومان تسهیلات ساخت و ۱۷۷ میلیارد تومان تسهیلات ودیعه مسکن پرداخت کرده که در مجموع فقط چهار و دو دهم درصد از کل مانده تسهیلات این بانک است.
کمترین نسبت تسهیلات ساخت مسکن با نسبت صفر، مربوط به بانک پاسارگاد می‌شود. درواقع این بانک برای ساخت مسکن چه به شیوه خودمالکی و چه در قالب نهضت ملی مسکن و حوادث غیرمترقبه، یک ریال تسهیلات هم پرداخت نکرده است. این در حالی است که بانک پاسارگاد (بدون احتساب تسهیلات ارزی) ۲۹۰ هزار و ۱۰۶ میلیارد تومان رشد در مانده تسهیلات اعطایی داشته است.
بانک‌های سرمایه و دی هم هیچ تسهیلاتی برای ساخت مسکن پرداخت نکرده اما رشد مانده تسهیلات اعطایی این بانک‌ها منفی بود.
۱۹ بانک در مجموع (بدون احتساب تسهیلات ارزی) از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا تیرماه ۱۴۰۳ بالغ بر 1790 هزار و ۱۵۶ میلیارد تومان رشد در مانده تسهیلات اعطایی داشته‌اند و از این رقم فقط 30 و چهار دهم درصد را به بخش ساخت مسکن اختصاص داده‌اند. البته ۹۸ درصد از این تسهیلات را چهار بانک صادرات، ملت، تجارت و رفاه پرداخت کردند.
اگر تسهیلات این چهار بانک را در نظر نگیریم ۱۵ بانک باقی مانده، ۸۲۵ هزار و ۵۲۷ میلیارد تومان رشد در مانده تسهیلات اعطایی داشته‌اند اما فقط 1045 میلیارد تومان تسهیلات به بخش ساخت مسکن اختصاص داده که معادل یک دهم درصد از رشد مانده تسهیلات اعطایی این بانک‌هاست.