سیاست تشویقی چین برای فرزندآوری 1500 دلار برای هر فرزند
سرویس خارجی-
چین، در ادامه سیاستهای تشویقی خود برای فرزندآوری، اعلام کرد که از اول سال آتی میلادی به والدین یارانه سالانه ۳۶۰۰ یوان (۵۰۰ دلار) برای هر کودک تا سه سالگی ارائه میدهد.
تجربه بسیاری از کشورهایی که سیاستهای محدودکننده فرزندآوری را در دهههای گذشته اجرا کردهاند، نشان داده است که پس از پایان این سیاستها، بازگرداندن نرخ باروری به سطح جایگزینی (حدود ۲.۱ کودک به ازای هر زن) یا بالاتر بسیار دشوار بوده است. نمونه بارز این وضعیت کشورهایی مانند کرهجنوبی و سنگاپور هستند. سنگاپور در دهه ۱۹۷۰ با اجرای سیاست «Stop at Two» (به دو فرزند بسنده کنید)، بهشدت زاد و ولد را محدود کرد و حتی مشوقهایی برای کسانی که فرزندان کمتری داشتند، در نظر گرفت. با وجود لغو این سیاست در دهه ۱۹۸۰ و تلاشهای گسترده برای افزایش نرخ باروری از طریق مشوقهای مالی، مرخصی زایمان، مسکن یارانهای و حمایتهای دیگر، نرخ باروری این کشور هنوز در حدود ۰.۹ تا ۱.۱ باقی مانده و بهشدت پایین است. در کرهجنوبی نیز سیاستهای مشابهی برای کاهش رشد جمعیت در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ اجرا شد. با این که از اوایل دهه ۲۰۰۰ دولت کره برنامههایی جدی برای تشویق فرزندآوری در پیش گرفت، نرخ باروری این کشور در سال ۲۰۲4 به ۰.۷۲ سقوط کرد که پایینترین نرخ باروری در جهان است. پژوهشها نشان میدهند که عوامل فرهنگی، اقتصادی، تغییر سبک زندگی، و افزایش سن ازدواج باعث شدهاند بازگرداندن نرخ فرزندآوری به دوران پیش از سیاستهای کنترل جمعیت بسیار دشوار یا حتی غیرممکن باشد. این شواهد نشان میدهد که تأثیرات بلندمدت سیاستهای ضد زاد و ولد ممکن است غیرقابل بازگشت باشد.
مورد چین
مورد چین هم مشابه با موارد بالاست. به گزارش «شفقنا» به نقل از «سیانان» نوشت که طبق سیاست سختگیرانه تک فرزندی چین در گذشته، والدین به دلیل داشتن فرزند دوم ۱۰۰۰۰۰ یوان (حدود ۱۳۹۰۰ دلار) جریمه میشدند که تقریباً سه برابر درآمد سالانه آنها بود که از فروش ماهی در بازار محلی به دست میآمد. اما اکنون با پیر شدن جمعیت و کاهش شدید تولدها، اوضاع برعکس شده است. هفته گذشته، در آخرین تلاش برای افزایش نرخ زاد و ولد رو به کاهش، چین اعلام کرد که از اول ژانویه به والدین یارانه سالانه ۳۶۰۰ یوان (۵۰۰ دلار) برای هر کودک تا سه سالگی ارائه میدهد. با این حال خانوادهها میگویند هزینه بزرگ کردن یک فرزند بسیار زیاد است و ۳۶۰۰ یوان در سال، قطرهای در دریاست. بزرگ کردن یک کودک تا سن ۱۸ سالگی در چین به طور متوسط ۵۳۸۰۰۰ یوان (۷۵۰۰۰ دلار) هزینه دارد که بیش از شش برابر تولید ناخالص داخلی سرانه آن است و براساس مطالعه اخیر مؤسسه تحقیقات جمعیتی «یووا» مستقر در پکن، این کشور را به یکی از گرانترین مکانهای جهان برای بچهدار شدن تبدیل میکند. در شانگهای این هزینه از
یک میلیون یوان فراتر میرود و پکن با ۹۳۶۰۰۰ یوان در رتبه بعدی قرار دارد.
تبعات کاهش جمعیت
گفتنی است، کاهش جمعیت، بهویژه کاهش پایدار نرخ باروری، در بلندمدت آثار منفی گستردهای بر اقتصاد، ساختار اجتماعی و توان استراتژیک یک کشور دارد. یکی از مهمترین پیامدهای آن پیری جمعیت است که منجر به کاهش نیروی کار فعال و افزایش بار مالی بر نظامهای بازنشستگی و سلامت میشود، بهگونهای که تعداد افراد شاغل برای تأمین هزینههای بازنشستگان کافی نخواهد بود. این مسئله رشد اقتصادی را کُند کرده و بهرهوری کشور را کاهش میدهد. همچنین، با کاهش تعداد کودکان و جوانان، نوآوری، پویایی فرهنگی، و سرمایه انسانی تضعیف میشود. در سطح اجتماعی، ساختار خانوادهها کوچکتر شده و پشتیبانی سنتی از سالمندان دشوارتر میشود. از منظر ژئوپلیتیکی نیز کشورهایی که جمعیتشان بهشدت کاهش مییابد، ممکن است با کاهش وزن سیاسی و نظامی در سطح بینالمللی روبهرو شوند، زیرا جمعیت جوان و فعال یکی از ارکان اصلی قدرت ملی بهشمار میرود. در مجموع، کاهش جمعیت میتواند چرخهای از رکود و بحرانهای اجتماعی و اقتصادی را در پی داشته باشد که خروج از آن بسیار دشوار است.