تداوم گفتمان جمعیـت در قاب تلویزیون
سریال «آلا» به کارگردانی شکیل مظفری و تهیه‌کنندگی مصطفی علمی‌فرد که از پنجم تیر ۱۴۰۴ از شبکه سه سیما در حال پخش است، نمونه‌ای از تلاش رسانه ملی برای پرداختن به یکی از معضلات پیچیده و کمتر مورد توجه قرارگرفته جامعه ایرانی در حوزه خانواده است؛ موضوع ناباروری و بحران فرزندآوری؛ موضوعی که بارها و بارها مقام معظم رهبری به ضرورت توجه به مقوله «جمعیت و فرزندآوری» و نقش رسانه در ترویج و تبلیغ این مسئله تأکید کرده‌اند.
شاید بتوان «آلا» را دومین تجربه نسبتاً موفق رسانه ملی طی سال‌های اخیر درخصوص موضوع باروری و فرزندآوری بعد از سریال پُرمخاطب «جانان» دانست؛ سریالی که توانست بدون بهره‌گیری از چهره‌های سرشناس یا جلوه‌‌های بصری پُرزرق‌وبرق، مخاطب خود را با قصه‌هایی ملموس، انسانی و کمتر روایت‌شده همراه کند؛ روایتی متفاوت از خانواده‌هایی که به دلایل مختلف تصمیم به سقط فرزندان خود گرفته‌اند، اما در لحظه آخر از این اقدام منصرف می‌شوند و مسیری تازه در زندگی خود می‌یابند.
سریال آلا اما از دریچه‌ای دیگر به موضوع فرزندآوری نگاه کرده است و در قالب ملودرام اجتماعی با محوریت پرونده‌های مختلف پزشکی و خانوادگی می‌کوشد ابعاد گوناگون بحران فرزندآوری را از زاویه‌ای انسانی و اجتماعی واکاوی کند.
نویسندگان مجموعه با انتخاب ساختار اپیزودیک و بهره‌گیری از داستان‌های متنوع و ملموس از زندگی زوج‌هایی با چالش‌های باروری، فضائی فراهم کرده‌اند که مخاطب ضمن مواجهه با روایت‌های شخصی و متأثرکننده، امکان همذات‌پنداری واقعی با شخصیت‌ها را پیدا کند. از سوی دیگر، پرداخت به وجوه روانی و فرهنگی ناباروری در جامعه، به‌ویژه برخورد سنتی یا قضاوت‌آمیز برخی خانواده‌ها، بعدی انتقادی به روایت سریال بخشیده است.
ترکیب بازیگران در این مجموعه نیز قابل‌توجه است. چهره‌هایی چون داریوش فرهنگ، سام قریبیان، در کنار حضور بازیگران باتجربه‌ای چون جعفر دهقان، مهوش وقاری، شهین تسلیمی و حمیرا ریاضی تنوع مناسبی از نسل‌های مختلف بازیگری را ایجاد کرده‌اند که به باورپذیری فضای داستان کمک می‌کند. همچنین حضور بازیگران جوان از جمله کاوه خداشناس، ویدا جوان، مریم مؤمن، بیتا سحرخیز و... ترکیبی از چند نسل را گرد هم آورده تا مخاطبان با هر سلیقه‌ای را پای تماشای سریال بکشاند.
از نقاط قوت قابل ذکر دیگر سریال، استفاده از تیتراژ ابتدائی با صدای سالار عقیلی است که با فضاسازی موسیقایی‌اش به القای حس معناگرایانه اثر کمک شایانی کرده. همچنین انتخاب لوکیشن‌ها، طراحی صحنه‌های درمانی و مشاوره‌ای و تلاش برای رعایت اصول علمی در ارائه اطلاعات پزشکی، به اعتبار واقع‌نمایی سریال افزوده است.
در عین حال، سریال آلا موفق شده با بهره‌گیری از ساختار اپیزودیک، از ورطه تکرار و کش دادن داستان اصلی بگریزد؛ اتفاقی که در بسیاری از سریال‌ها در سال‌های اخیر کمتر دیده شده است. توجه به جزئیات زندگی شهری، مناسبات درون‌خانوادگی و نوع مواجهه طبقات مختلف اجتماعی با مفهوم «تولید مثل» از منظر فرهنگی، آلا را به اثری قابل اعتنا تبدیل کرده است.
هرچند در مواردی نظیر برخی تدوین‌ها یا انسجام روایی بین اپیزودها می‌توان انتقاداتی وارد کرد، اما درمجموع، آلا نشان می‌دهد که تلویزیون ایران همچنان ظرفیت تولید آثار درگیرکننده با موضوعات اجتماعی مهم و متلابه جامعه را داراست.
با گذشت حدود نیمی از زمان پخش سریال، به نظر می‌رسد که بازخوردهای عمومی و نقدهای رسانه‌ای نیز بر تأثیرگذاری آن صحه گذاشته‌اند. آمار 543 هزار بازدید تنها از 9 قسمت این سریال در تلوبیون نشان از اقبال مخاطب به این اثر دارد. چنانچه آلا بتواند در ادامه همین مسیر را با کیفیت حفظ کند، می‌توان آن را نقطه عطفی در بازگشت تلویزیون به روایت‌های جدی اجتماعی دانست؛ روایاتی که مخاطب امروز بیش از هر زمان دیگری باید به آن توجه کند.