کیهان بررسی می‌کند
عرضه داروهای غیرمجاز و مخدر در برخی عطاری‌ها زیر سایه ضعف نظارت دستگاه‌های مختلف
سرویس اجتماعی- مهدی برازنده:
در حالی که عرضه هرگونه دارو، گیاه یا خوراکی دارویی در عطاری‌ها غیرمجاز است، همواره اخبار مربوط به این موضوع در رسانه‌ها شنیده می‌شود و به نظر نظارت مؤثری در این حوزه وجود ندارد.
به گزارش کیهان، روز دوشنبه سرپرست گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع‌رسانی فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو با اشاره به حساسیت بالا نسبت به فرآورده‌های تحت کنترل گفت: شربت تریاک با نام دارویی اپیوم صرفاً برای بیماران خاص و در مراکز مجاز درمان اعتیاد تجویز می‌شود و مشاهده آن در عطاری‌ها نه‌تنها غیرقانونی بلکه بسیار نگران‌کننده است.
راضیه کشاورز ملکی افزود: شربت اپیوم یکی از داروهای طبقه‌بندی‌شده در گروه مواد تحت کنترل است و هدف از تولید آن، کمک به ترک اعتیاد تحت نظر پزشک متخصص در مراکز معتبر درمانی است. هرگونه عرضه این دارو در خارج از زنجیره قانونی تهدیدی مستقیم برای سلامت جامعه محسوب می‌شود. گزارش‌هایی مبنی بر فروش غیرمجاز این دارو در برخی عطاری‌ها و تبدیل آن به شیره با هدف سودجویی دریافت شده که برخلاف اهداف درمانی دارو و قوانین دارویی کشور است.
دو هفته قبل نیز یکی از مخاطبان کیهان در تماس با روزنامه، از فروش ماده‌ای مخدر به نام «معجون بیرجندی» در یکی از عطاری‌های نزدیک محل سکونت‌شان خبر داد و اعلام کرد عطاری مذکور این ماده مخدر را ظاهری مثل کیک و شیرینی دارد به فرزندشان که 16 سال دارد، فروخته است و پسرشان بعد از مصرف این ماده که شبیه کیک است و از ترکیب برخی مواد غذایی همچون مغبا روغن ماری‌جوانا ساخته می‌شود، دچار توهم شده و آگاهی‌اش را برای مدتی از دست داده است. البته اثرات مصرف این شیرینی مانند استفاده از ماری‌جوانا یا همان علف و گُل است. این عوارض معمولاً به شکل رفتارهایی همچون از کارافتادگی حواس، عدم درک صداها، نداشتن درکی از زمان، متوجه مکان نبودن، خشکی دهان و افزایش اشتها بروز پیدا می‌کنند. این ماده مخدر با اسامی مثل کیک خنده، شیرینی خوسفی، معجون فریب و یا معجون بیرجندی نیز شناخته می‌شود.
اخبار مربوط به عرضه انواع موادمخدر در عطاری‌ها، طی سال‌های اخیر کم نبوده‌اند و گزارش‌های کشف و برخورد پلیس اماکن عمومی و پلیس مبارزه با موادمخدر در سال‌های گذشته حاکی از تداوم بروز تخلف‌های اینچنینی در قالب فروش موادمخدر، قرص‌های لاغری و امثالهم در قالب عرضه گیاهان دارویی و مواد طب سنتی در برخی عطاری‌هاست.
مردم صرفاً گیاهان خام را
از عطاری‌ها تهیه کنند
درباره سوءاستفاده برخی عطاری‌ها از اسم طب سنتی و فروش برخی محصولات در قالب «دارو» و مواد گیاهی، مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو به کیهان گفت: «فروش هرگونه دارو توسط عطاری‌ها ممنوع است؛ به این معنا که عطاری‌ها حتی مجاز به فروش داروهای گیاهی نیز نیستند، مشروط بر آن‌که این فرآورده‌ها به هر شکلی ماهیت دارویی پیدا کرده باشند. به بیان دقیق‌تر، عطاری‌ها تحت هیچ شرایطی حق فروش فرآورده‌هایی نظیر شربت گیاهی یا کپسول گیاهی را ندارند. فعالیت عطاری‌ها صرفاً محدود به عرضه گیاهان دارویی به صورت خام است و اجازه فروش گیاهان فرآوری‌شده یا هر نوع محصولی که به شکل دارو درآمده باشد، برای آنها وجود ندارد.»
وی در پاسخ به این سؤال که مسئول اصلی نظارت بر عرضه محصولات مختلف در عطاری‌ها ازجمله موادی که خاصیت مخدر دارند، بر عهده کیست، اظهار داشت: «متأسفانه در حال حاضر نظارت بر عطاری‌ها در حیطه وظایف مستقیم سازمان غذا و دارو نیست. با این حال، اداره‌کل فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در حال انجام هماهنگی‌هایی با سایر نهادهای نظارتی ذی‌ربط است تا بتواند نقش نظارتی خود را در این حوزه افزایش دهد.»
پیرصالحی تاکید کرد: «در این میان، مردم باید از این مسئله آگاه باشند که خرید هر نوع کالای دارویی از عطاری‌ها، می‌تواند با خطراتی مانند تقلبی بودن یا آسیب‌زا بودن همراه باشد. توصیه مؤکد ما به مردم این است که صرفاً گیاهان دارویی خام را از عطاری‌ها تهیه کنند و به‌هیچ‌وجه دارو یا فرآورده‌های گیاهی دارای شکل دارویی را از این مراکز خریداری نکنند.»
لزوم وجود قوانین بازدارنده
برای جلوگیری از سوءاستفاده از نام طب سنتی
ناگفته نماند که بهره‌مندی از محصولات و مکمل‌های طب ایرانی یا سنتی به عنوان یکی از حوزه‌های پرکاربرد و معتبر در کشورمان مطرح است و جایگاه این حوزه در نظام سلامت کشورمان اثبات شده است، اما نظارت بر عرضه محصولاتی که با سوءاستفاده از تمایل مردم به طب سنتی عرضه می‌شود و بعضاً نه‌تنها خاصیت درمانی نداشته، بلکه مضر هم هستند، امری ضروری به نظر می‌رسد.
در این‌باره، نفیسه حسینی یکتا، مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، 25 اردیبهشت‌ماه سال گذشته در گفت‌وگو با کیهان و پاسخ به این سؤال که «مهم‌ترین چالش‌های طب ایرانی چه مواردی هستند»، گفته بود: «ناآگاهی مردم از حضور افراد مدعی طب سنتی که مدرک دانشگاهی یا معادل از وزارت بهداشت ندارند، یکی از مهم‌ترین چالش‌های طب ایرانی است. این افراد ادعاهایی دور از عقل و منطق در رابطه با درمان بیماری‌ها مطرح می‌کنند که منجر به انحراف اذهان عمومی و بدنام شدن طب سنتی ایرانی می‌شوند. متاسفانه افرادی که به دنبال این قبیل درمان‌ها هستند یا متوجه عوارض درمان نشده یا در صورت تشخیص عوارض، شکایت و پیگیری خاصی در این زمینه انجام نمی‌دهند. از طرفی در قانون جزائی کشور قوانین و مقررات بازدارنده برای دخالت در امر درمان و تبلیغات دروغین در حوزه سلامت وجود ندارد که این امر می‌تواند موجب جری‌شدن و اطمینان‌خاطر برای افراد خاطی و مدعیان دروغین در زمینه درمان با طب سنتی باشد.»
در نهایت به نظر می‌رسد علاوه‌بر فرهنگ‌سازی در مورد توجه به مصرف محصولات مختلف، تحت عناوین خوراکی و دارو از مراکز مختلف، نظارت جدی‌تر از سوی وزارت بهداشت و دستگاه‌های قضائی و انتظامی مثل فراجا لازم است تا سلامت مردم با ترفند مختلف سودجویان به خطر
نیفتد.
مواردی مثل فروش غیرمجاز داروهای لاغری حاوی مخدر شیشه یا انجام خطرناک تزریق بوتاکس و... در برخی آرایشگاه‌های زنانه و عرضه غیرمجاز دارو و مکمل در برخی باشگاه‌های ورزشی نیز از جمله تهدیدات نگران‌کننده‌ای است که هم در جای خود قابل پرداختن است و هم نیازمند ورود جدی‌تر سازمان‌های مسئول و نظارت دقیق بر عملکرد این اماکن می‌باشد.