اخراج فلسطینی‌ها و به رسمیت شناختن اسرائیل، دو شرط آمریکا برای لغو تحریم‌های سوریه
سرویس خارجی-
همزمان با بحث لغو تحریم‌ها، شروط «دونالد ترامپ» برای سوریه مطرح شد: سوریه توافق‌نامه «ابراهیم» با رژیم صهیونیستی را امضا کند، گروه‌های فلسطینی را اخراج کند و ... حالا نیز وزیر امور خارجه آمریکا پس از دیدار با «اسعد الشیبانی»، همتای سوری خود، گفته است: «رهبران جدید دمشق خواهان صلح با اسرائیل هستند.»
در دهه‌ای که جهان مسلمانان میان موج‌های متلاطم بیداری، جنگ و سازش سرگردان بوده، سوریه اکنون در نقطه‌ای ایستاده که گذشته‌اش به عنوان یکی از پُرتنش‌ترین جبهه‌های ضدصهیونیستی منطقه، به خاطره‌ای دور و مبهم تبدیل شده است! امروز، در حالی که دمشق هنوز بوی دود و خون می‌دهد، از آن‌سوی میزهای مذاکره، صدای دعوت به صلح با رژیم صهیونیستی شنیده می‌شود؛ صلحی که پیش‌شرط‌هایش، بیش از آنکه بوی امنیت دهد، بوی سلطه و تحمیل می‌دهد. «دونالد ترامپ» و دیپلماسی او در این منطقه که با امضای «توافق‌نامه‌های ابراهیم» آغاز شد، حالا با حرکتی وقیحانه‌تر به دنبال تحمیل آن بر سوریه‌ای است که از ویرانه‌های جنگ سر برآورده؛ اما این‌بار نه با یک دولت رسمی، بلکه با دولتی برخاسته از دل افراط‌گرایی، و نه در کاخ ریاست جمهوری دمشق، بلکه از اقامتگاه‌های تروریستی در ادلب و ریاض. دیدار میان رهبران آمریکا و چهره‌های شبه‌دیپلماتیکِ برخاسته از دل جبهه النصره، القاعده و تحریرالشام، رویدادی است که مرزهای واقع‌گرایی سیاسی را بار دیگر جابه‌جا کرده است. و حالا، آنچه به‌نام صلح به سوریه عرضه می‌شود، بیش از آنکه گزینه‌ای ملی باشد، یک «دستور ژئوپلیتیکی» است: اخراج فلسطینی‌ها، به‌رسمیت شناختن تل‌آویو، و بازگشایی بنادر برای بازارهای اسرائیلی.
کاخ سفید، چهارشنبه هفته پیش، از دیدار «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، و «ابومحمد الجولانی»، سرکرده تحریرالشام و رئیس‌جمهور موقتِ خودخوانده سوریه، در ریاض خبر داده بود. در پی این دیدار کوتاه، کاخ سفید خواسته‌های ترامپ از رئیس موقت سوریه را این‌طور اعلام کرده بود: سوریه توافق‌نامه «ابراهیم» با رژیم صهیونیستی را امضا کند، به همه عوامل خارجی بگوید سوریه را ترک کنند، گروه‌های فلسطینی را اخراج کند، به آمریکا کمک کند تا از ظهور مجدد داعش جلوگیری کند [!] و مسئولیت بازداشتگاه‌های داعش در شمال شرقی سوریه را بر‌عهده بگیرید...
تروریست‌ها پذیرای رژیم اسرائیل
وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه از دیدار «مارکو روبیو»، وزیر خارجه آمریکا، با «اسعد الشیبانی»، همتای سوری او، خبر داد. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که در این دیدار روبیو بر حمایت واشنگتن از لغو تحریم‌ها علیه سوریه تاکید داشته است. روبیو با الشیبانی در ترکیه دیدار کرد تا در مورد راه‌های پیشبرد عادی‌سازی روابط بین دولت آمریکا و «احمد الشرع» یا همان الجولانی گفت‌وگو کند. روبیو پس از مذاکرات به خبرنگاران گفت: «ما معتقدیم که یک سوریه صلح‌آمیز و باثبات یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در منطقه در مدت زمان طولانی خواهد بود و ما می‌خواهیم هر کاری که می‌توانیم برای کمک به تحقق این امر انجام دهیم.» او نیز مانند ترامپ اظهار داشت که «رهبری جدید سوریه پذیرای عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، که این اولویت اصلی ایالات متحده است.» روبیو که تلفنی نیز با «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، صحبت کرد، گفت: «آنها به صلح با همه همسایگان خود، از جمله اسرائیل، ابراز علاقه کردند.»
فرصت یا تهدید تاریخی!
روبیو همچنین گفت که رهبران سوریه به دنبال «یک جامعه کثرت‌گرا هستند که در آن همه عناصر جامعه سوریه بتوانند در کنار هم زندگی کنند». وی خاطرنشان کرد که «سوری‌ها همچنین علاقه خود را به اخراج جنگجویان خارجی، تروریست‌ها و دیگران که ممکن است کشور را بی‌ثبات کنند، ابراز کرده‌اند.» او با اذعان به اینکه «راه طولانی است... اما یک فرصت تاریخی وجود دارد»، افزود: «سوری‌ها از ما کمک خواستند، بنابراین ما سعی خواهیم کرد اکنون به آنها کمک کنیم.» اما باید پرسید که آیا دادن عنان کشوری کهن به تروریست‌های تکفیری که با حفظ همان مغزهای زنگ‌زده‌شان تنها لباس عوض کرده‌اند، فرصت است یا تهدید؟!
دیدار مقامات رژیم آپارتاید با نمایندگان رژیم سوریه
همزمان، روزنامه عبری «یدیعوت آحارانوت» با انتشار گزارشی از دیدار مقامات صهیونیستی و نمایندگان رژیم فعلی سوریه در باکو، پایتخت آذربایجان به تغییر رویکرد اسرائیل در قبال رژیم جدید سوریه اشاره کرد. روزنامه مذکور فاش کرد که «عودید باسیوک»، رئیس شعبه عملیات ارتش اشغالگر، و مقاماتی از شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با مقامات ارشد وابسته به نظام فعلی سوریه در باکو، پایتخت آذربایجان، دیدار کردند. این روزنامه توضیح داد که این دیدار به عنوان بخشی از مذاکراتی انجام شده است که توسط نهاد امنیتی رژیم اشغالگر با ترکیه در مورد وضعیت سوریه در حال برگزاری است. این روزنامه به تغییر رویکرد و لحن رژیم اشغالگر در قبال رژیم سوریه و احمد الشرع، معروف به الجولانی رئیس موقت این کشور و سرکرده تحریرالشام اشاره کرد.
همچنین کانال تلویزیونی «کان» رژیم صهیونیستی فاش کرد که منابع رسمی و اقتصادی در دمشق با هدف سرمایه‌گذاری در سوریه با بازرگانان اسرائیلی تماس گرفته‌اند. به گزارش «ایسنا»، یک منبع آگاه از تماس‌های بین دو طرف گزارش داد که این مذاکرات مقدماتی است و هدف آن ایجاد پایه‌های یک زیرساخت اقتصادی مشترک بین اسرائیل و سوریه است. از طرف دیگر، اداره کل بنادر زمینی و دریایی سوریه تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار با شرکت بنادر جهانی دبی برای توسعه بندر طرطوس و سایر تأسیسات لجستیکی این کشور امضا کرد.
این چرخش به سمت اسرائیل دیگر چیز پنهانی نیست. «نبیه بری»، رئیس پارلمان لبنان، در گفت‌وگو با پایگاه خبری «أساس» با اشاره به افزایش تنش‌ها در جنوب لبنان، این رخدادها را مرتبط با دگرگونی‌های عمده در سوریه دانست و اظهار کرد: «همه این تحولات در مدار مصالحه و عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌چرخد. سوریه جدید در مسیر عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی گام برمی‌دارد.»
ترکیه در آستانه عملیات نظامی جدید در سوریه
خبر دیگر از سوریه آشفته آنکه، همزمان با تشدید تنش‌ها در شمال شرق سوریه، منابع دیپلماتیک از آمادگی ترکیه برای آغاز یک عملیات نظامی جدید علیه نیروهای یگان‌های مدافع خلق کرد(YPG) خبر دادند؛ عملیاتی که احتمالاً با هماهنگی دولت دمشق و با اطلاع آمریکا انجام خواهد شد. «جلال‌الدین دوران»، رئیس مرکز بین‌المللی روابط و دیپلماسی(MID)، در گفت‌وگویی اختصاصی با وبگاه «عربی۲۱» اعلام کرد که ترکیه در حال آماده‌سازی برای اجرای یک عملیات نظامی در مناطق شمال شرق سوریه علیه یگان‌های مدافع خلق(YPG) است. به گفته دوران، در صورتی که یگان‌های مدافع خلق به توافق اخیر خود با دولت سوریه پایبند نباشند، این عملیات نظامی با هماهنگی دولت دمشق و با اطلاع ایالات متحده آمریکا اجرا خواهد شد.
در پایان گفتنی است، در تاریخ بحران‌های منطقه، آنچه بیشتر از خود جنگ‌ها، قربانی گرفته، «صلح‌های تحمیلی» بوده‌اند. تجربه مصر پس از کمپ دیوید، یا فسلطین پس از اسلو، به‌خوبی نشان می‌دهد که معامله با اشغالگر اگر با پشتوانه ملی و اراده مستقل انجام نشود، نه تنها راهی به سوی توسعه نمی‌گشاید، که به واگذاری آینده در ازای وعده‌های مبهم تبدیل می‌شود. اکنون اما مسئله سوریه از آن هم پیچیده‌تر شده است. آنچه ترامپ و تیم دیپلمات‌های او- که بیش از آنکه سیاستمدار باشند، تاجرند- در ریاض دنبال می‌کنند، چیزی فراتر از صرفاً یک توافق است؛ آنها در پی ایجاد نسخه‌ای جدید از «دولت‌های وابسته» در قالب ساختاری شبه‌دموکراتیک اما کاملاً کنترل شده‌اند. جولانی، مردی با پرونده‌ای سنگین از تروریسم و خشونت، حالا در هیأت یک «رهبر انتقالی» ظاهر می‌شود که بناست سوریه را به هم‌پیمان تازه اسرائیل بدل کند. آنچه آمریکا به دمشق امروز پیشنهاد می‌دهد، در ظاهر یک فرصت تاریخی است، اما در باطن می‌تواند آغاز نوعی استعمار مدرن از جنس انرژی، ژئوپلیتیک و ایدئولوژی باشد.