اتحــاد در ارتفـاع

آرش فهیم
فیلم مستند سینمایی «موتورسواران» به کارگردانی مسعود دهنوی، محصول مرکز مستند سوره، یکی از آثار جذاب و در عین حال تأمل‌برانگیز در مستند حادثه‌محور است که از زاویه‌ای متفاوت به یکی از رویدادهای مهم تاریخ معاصر ایران پرداخته است. 30 اردیبهشت سال 1403 به طولانی‌ترین شب سال برای خیلی از مردم ایران تبدیل شد. شبی که بالگرد رئیس‌جمهور شهید، سید ابراهیم رئیسی در منطقه‌ای صعب‌العبور سقوط کرده بود. همه در تعلیق نتیجه این تراژدی بودند. آن شب بسیاری، در انتظار پایان خوش، چشم بر‌ هم نگذاشتند اما قسمت چیز دیگری بود. مستند «موتورسواران» سراغ گروهی رفته است که قبل از همه، با نتیجه فاجعه رو‌به‌رو شدند؛ گروهی از موتورسواران که توانستند محل سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور شهید و همراهانش را در ارتفاعات صعب‌العبور پیدا کنند. حسین فولادی، فرشید مصیبی، رضا زارعی، علی ذوالفقاری و امیرحسام نشانی، پنج موتورسواری هستند که در این ماجرا نقش‌آفرینی کردند و مقابل دوربین این مستند، از افکار و احساسات خودشان در آن شب می‌گویند؛ اینکه قبل از حادثه چه دیدگاهی داشتند و موقع شنیدن خبر سقوط بالگرد چه احساسی پیدا کردند و چه شد که مأموریت غیرممکن را پذیرفتند و موقع کشف پیکر شهدا چه درکی یافتند و پس از آن و... 
«موتورسواران» مستند مهمی است، به چند دلیل؛ اول اینکه یک حادثه تلخ اما حائز اهمیت در تاریخ کشورمان را از نگاه افرادی روایت کرده که خودشان از نزدیک با آن ماجرا درگیر شده و گره خورده بودند. تجربه نشان داده که ساخت فیلم مستند درباره هر موضوعی، از نگاه و زبان آدم‌هایی که خودشان آن موضوع خاص را به طور تنگاتنگ درک و لمس و حس کرده‌اند، برآیندی واقعی‌ و تأثیرگذارتر دارند. 
دوم هم اینکه مستند «موتورسواران» نه تنها یک روایت از یک حادثه تاریخی است، بلکه بررسی عمیقی است از چگونگی مواجهه هموطنانی از قشر پایین‌دست جامعه و افرادی که نه سیاستمدار هستند و نه نخبه و مسئول و کارشناس، بلکه معمولی‌ترین آدم‌ها هستند با ماجرای شهادت ابراهیم رئیسی! یک شرایط بحرانی که طی آن تفرق و جدایی به همگرایی و وفاق منجر می‌شود. این مستند به ما نشان می‌دهد که چگونه یک گروه از افراد، که تنها نقطه اشتراکشان موتورهایی شبیه به هم است، اما درنهایت به اتحاد و انسجام می‌رسند و یک مأموریت پرخطر را به انجام می‌رسانند. 
افرادی که خیلی از آنها چه‌بسا هیچ دلبستگی به نظام یا شخص شهید رئیسی نداشتند، اما ماجرای آن شب خاص باعث شد تا دگرگون شوند و در عمق فاجعه، به یک قهرمان ملی تبدیل گردند.
یکی از ویژگی‌های برجسته مستند «موتورسواران»، استفاده از روایت‌های شخصی افراد است که هر کدام از زاویه دید خود، داستان حادثه و چالش‌های پیش‌رو را شرح می‌دهند. این روایت‌ها گاهی لحظات تنش‌زا و گاهی پُر از امید هستند. هر یک از موتورسواران از احساسات و تجربیات خود در این مأموریت بحرانی می‌گویند؛ از لحظاتی که شاید هرگز نمی‌توانستند تصور کنند در آن شرایط قرار گیرند، تا شجاعت و ایثار در مواجهه با خطرات.
یکی از موتورسواران در مستند می‌گوید که «وقتی در دل کوه‌های ارسباران در حال حرکت بودیم، هیچ چیزی جز صدای موتور و آوای باد به گوش نمی‌رسید، اما در دل همین سکوت، دلهره‌ای عجیب وجود داشت که شاید این آخرین سفر ما باشد.» این جملات و بسیاری از داستان‌های مشابه که در مستند به آن پرداخته می‌شود، بیننده را به عمق تجربیات و احساسات این موتورسواران می‌برد.
یکی از ویژگی‌های برجسته این مستند، استفاده از سبک مستندسازی واقع‌گرایانه و نزدیک به طبیعت است. دوربین‌ها به شکلی بی‌واسطه و بی‌پرده با موتورسواران همراه می‌شوند و مخاطب را در جریان لحظات حساس قرار می‌دهند. این نوع از مستندسازی که بر جنبه‌های انسانی و طبیعی تمرکز دارد، مستند «موتورسواران» را به اثری قابل لمس و باورپذیر تبدیل کرده است.
همچنین، موسیقی و طراحی صدا در این مستند به ‌طور ماهرانه‌ای با تصاویر هماهنگ شده‌اند تا به‌شدت هیجان و اضطراب حاکم بر این سفر پرخطر را به نمایش بگذارند. در کنار این، انتخاب مکان‌های فیلمبرداری، از کوه‌های ارسباران گرفته تا مسیرهای پر ‌‌پیچ‌‌و‌‌خم، به‌خوبی فضای سرد و خطرناک حادثه را به تصویر می‌کشد. در نهایت، مستند «موتورسواران» نه‌تنها یک داستان از یک حادثه تاریخی است، بلکه پیامی عمیق از همکاری و همبستگی را به بینندگان می‌رساند. اگرچه این موتورسواران در ابتدا به نظر می‌رسید که تنها برای یک هدف شخصی یا محلی در حال حرکت هستند، اما در نهایت آن‌ها نشان می‌دهند که در شرایط بحرانی، انسانی که در کنار دیگران قرار می‌گیرد، می‌تواند به مهم‌ترین نقش‌ها دست یابد و حتی جان‌ها را نجات دهد.
این مستند، با تکیه بر روایت‌های شخصی و تجربیات اعضای تیم، به‌خوبی نشان می‌دهد که در چنین شرایطی، افراد چگونه می‌توانند با تمام سختی‌ها و چالش‌ها کنار بیایند و در نهایت موفق به انجام یک مأموریت دشوار شوند. در حقیقت، این مستند به نوعی به تجلیل از شجاعت، انسانیت و روحیه همکاری می‌پردازد که در پشت هر موفقیت بزرگ نهفته است.
درمجموع، «موتورسواران» مستندی است که با نگاهی واقع‌گرایانه و انسانی به یک حادثه مهم تاریخی پرداخته و ابعاد مختلف این حادثه را از زاویه دید افرادی که در دل خطر و بحران بوده‌اند، به نمایش می‌گذارد. روایت‌های صمیمانه و صادقانه موتورسواران از این حادثه، در کنار تصاویر زیبا و هیجان‌انگیز، باعث می‌شود که بیننده به‌ راحتی در جریان احساسات و تجربیات این افراد قرار بگیرد. در نهایت، این مستند بیش از هر چیزی به ما یادآوری می‌کند که در شرایط بحرانی، روحیه همکاری و همبستگی می‌تواند نقشی حیاتی در نجات انسان‌ها ایفا کند.