جنگ سرد فرهنگی؛ سازمان سیا در عرصه فرهنگ و هنر- ۱۲۲
همایش بینالمللی موسیقی قرن بیستم و ترویج آهنگسازی آوانگارد
فرانسیس استونر ساندرس
ترجمه حسین باکند
نابوکف، اگرچه خود آهنگساز متوسطی بود و قطعاً روشنفکر هم محسوب نمیگردید، اما یکی از بزرگترین تهیه کنندگان سالهای پس از جنگ بود که استعدادها را تشخیص میداد و نبوغ خلاقانه را تشویق میکرد. در زمستان ۱۹۵۳-۵۴، او به طور موقت به عنوان مدیر بخش موسیقی آکادمی آمریکایی در رم مستقر شد. این بدان معنا بود که او در موقعیت خوبی برای سازماندهی اولین تلاش بزرگ کنگره در صحنه موسیقی پس از فستیوال شاهکارهای ۱۹۵۲ قرار داشت.
در واقع، از بسیاری جهات، فستیوالی که ناباکف در حال سازماندهی آن بود، پاسخ رسمی به انتقاد هربرت رید از ماهیت گذشتهنگر فستیوال پاریس در سال ۱۹۵۲ به نظر میرسید.
رید گفته بود: «بگذارید نمایشگاه بعدی ما نه نگاهی خودخواهانه به گذشته، بلکه نگاهی مطمئن به آینده باشد.»
اکنون، پس از پرواز به نیویورک و برگزاری یک همایش مطبوعاتی در فوریه ۱۹۵۳، ناباکف این چالش را پذیرفته بود.
او گفت: «با آن فستیوال، ما درِ گذشته را بستیم. به طور ضمنی گفتیم که اینها آثار بزرگی هستند. آنها دیگر «مدرن» نیستند، حتی اگر در قرن بیستم خلق شده باشند. اکنون آنها بخشی از تاریخ هستند.
حالا، من یک برنامه جدید دارم... ما قصد داریم یک مسابقه آهنگسازی برگزار کنیم که متفاوت از هر مسابقه دیگری است که تا به حال برگزار شده است.
دوازده آهنگساز جوان و مستعد اما ناشناخته بینالمللی به رم دعوت خواهند شد و تمام هزینههایشان پرداخت میشود. هر کدام یک قطعه موسیقی خواهند آورد و این قطعات اجرا خواهند شد... در نهایت، یک هیئت داوران ویژه که با رأیگیری توسط تمام شرکتکنندگان در همایش انتخاب شدهاند، از میان این دوازده نفر یک اثر برنده را برخواهند گزید. و خود جایزه هم بسیار چشمگیر است: اول، یک جایزه نقدی؛ دوم، وعده اجرای قطعه موسیقی برگزیده توسط سه ارکستر بزرگ در اروپا و سه ارکستر در آمریکا؛ سوم، اثر منتشر و چهارم، توسط یک شرکت معروف ضبط خواهد شد.
علاوه بر این، حتی یازده نفر بازنده هم در واقع بازنده نخواهند بود.»
ناباکف در ادامه بیشتر شبیه به یک تبلیغکننده شیکاگویی صحبت میکرد: «آنها علاوه بر یک سفر رایگان به رم، تضمینی از سوی همایش دریافت خواهند کرد که آثارشان نیز منتشر خواهد شد و هزینه کپیبرداری از قطعات هم پرداخت میشود.
سپس او پرسید«خُب حالا این یک جایزه هست یا نه؟»
همایش بینالمللی موسیقی قرن بیستم، که قرار بود به مدت دو هفته در اواسط آوریل ۱۹۵۴ در رم برگزار شود، تعهد کنگره به ترویج آهنگسازی آوانگارد را اعلام کرد. این همایش قرار بود در نقشه فرهنگی جهان جایگاه محکمی به کنگره به عنوان یکی از پیشگامان تجربههای موسیقایی آوانگارد بدهد و به جهان، نمونهای غنی از آن نوع موسیقی را ارائه میداد که به صراحت توسط استالین ممنوع شده بود.
دولت ایتالیا قرار بود ۲.۵ میلیون لیره به حساب آمریکن اکسپرس ناباکف در رم واریز کند تا به عنوان کمک هزینه برای این رویداد استفاده شود، اما این پول هرگز نرسید (این قضیه ترس ناباکف را تشدید کرد که مبادا پول «جایی در ویرانههای فوروم (Forum) گم شود»).
البته مهم نبود، چون پول کافی از بنیاد فارفیلد به دست او میرسید که بخشی از آن برای تأمین جوایز مسابقه به مبلغ ۲۵,۰۰۰ فرانک سوئیس (۶,۰۰۰ دلار) برای بهترین کنسرتو ویولن و ارکستر سمفونی کوتاه و موسیقی مجلسی برای صدای تک و سازها، استفاده شد.
بیانیه مطبوعاتی اعلام کرداین فستیوال که «برای اثبات رشد هنر در فضای آزادی طراحی شده»، از کمک سخاوتمندانه «ژولیوس فلیشمن، وارث شرکت مشروب و مخمر آمریکایی (U.S. gin and yeast)» بهرهمند شده است.
جانکی (Junkie) نیز دوباره برای مذاکره با ارکستر سمفونیک بوستن وارد شد که موافقت کرد اولین اجرای آمریکایی اثر برنده را در بخش تابستانی خود در تانگلوود جای دهد (تا سال ۱۹۵۳، هشت نفر از یازده عضو هیئت مشاوره موسیقی بینالمللی کنگره با مدرسه موسیقی تانگلوود در ارتباط بودند).