بازگشت فعالیت بندر شهید رجایی به روال عادی علی‌رغم آتش‌سوزی مهیب
سرویس اقتصادی -
مجتمع بندری شهید رجایی که بخشی از بار تجارت کشور را برعهده دارد، در کمتر
از ۲۴ ساعت و در حالی که آتش از گوشه و کنار
زبانه می‌کشید به مدار فعالیت بازگشت و انجام امور در آن ادامه دارد.
به گزارش خبرنگار ما، در سایه تلاش‌ها، اصلی‌ترین بندر ترانزیتی، کانتینری و بزرگ‌ترین مرکز تجارت کشور پس از یک وقفه کوتاه در فعالیت‌ها، از صبح دیروز بار دیگر شاهد از سرگیری صادرات و واردات کالا و حتی ترانزیت خارجی بود به طوری که فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی ساعت ۹ صبح روز یکشنبه اعلام کرد که هم‌اکنون فعالیت‌های مختلف بارگیری، تخلیه و... طبق روال گذشته در سایر ناحیه‌ها و بخش‌های بندر شهید رجایی بندرعباس در حال انجام است.
اجازه پهلوگیری کشتی‌ها پس از حادثه انفجار در بندر شهید رجایی صادر شده است. مسئولان گمرک نیز در محل مستقر هستند تا عملیات گمرکی در بندر شهید رجایی ادامه یابد. پیش از این نیز با هماهنگی سایر دستگاه‌ها اجازه خروج کامیون‌های بارگیری‌شده، صادر شده بود.
دلیل اهمیت بندر شهید رجایی
بندر شهید رجایی با ظرفیت پذیرش سالانه 100 میلیون تن کالا مهم‌ترین بندر ایران و دومین بندر بزرگ منطقه است که به‌عنوان دروازه صادرات و واردات و تنظیم‌کننده نبض اقتصاد کشور و محل تلاقی کریدور ترانزیتی شمال- جنوب شناخته می‌شود.
منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی به تنهائی فعالیت بیش از ۵۰ پایانه و محوطه نگهداری کالا با راهبری بخش خصوصی، ۷۰ درصد ترانزیت کالا، پشتیبانی بیش از ۵۸ درصد عملیات غیرنفتی،
۴۳ درصد عملیات نفتی و تخلیه و بارگیری حدود ۸۵ درصد از عملیات کانتینری در سطح کل بنادر کشور را داراست.
همچنین بیش از ۵۵ درصد صادرات و واردات را برعهده دارد و به همین دلیل در صورت توقف بخشی از فعالیت‌های بندری و گمرکی آن، می‌تواند به جریان تجارت و تولید کشور آسیب بزند؛ لذا دستگاه‌های متولی و امدادرسان از زمان آغاز حادثه در این بندر، همه تلاش خود را برای ازسرگیری جریان تجارت انجام دادند. این در حالی است که اگرچه آتش مهار شده اما تا لحظه تنظیم این گزارش، همچنان در بخش‌هایی از بندر، آتش زبانه می‌کشد.
بندر شهید رجایی دارای بزرگ‌ترین بندر کانتینری کشور و پیشرفته‌ترین پایانه‌های کانتینری با ظرفیت بیش‌از شش میلیون (TEU) در سال و هدف‌گذاری ارتقای ظرفیت کانتینری به ۲۰ میلیون (TEU) تا سال ۲۰۴۰ است. این بندر ظرفیت پذیرش چهار هزار کشتی در سال، در انواع فله‌بر، کانتینری و نفتکش را دارد.
رفع نگرانی درباره کالاهای اساسی
یکی از مسائلی که موجب نگرانی شد؛ وجود کالاهای اساسی وارداتی در این بندر بود اما معلوم شد سهم بندر شهید رجایی از تخلیه و بارگیری کالاهای اساسی تنها هشت درصد بوده و بخش عمده نیازهای اساسی کشور از طریق تخلیه کالا در بندر امام خمینی(ره) و بخشی هم از شمال کشور و بندر امیرآباد تأمین می‌شود. با این‌حال غلامرضا نوری؛ وزیر جهاد کشاورزی از انتقال کالاهای اساسی در بندر شهید رجایی به سایر سیلوها و نیز کشتی‌های در انتظار تخلیه بار در این بندر به اسکله‌های بندر امام خمینی(ره) خبر داده است تا مشکلی در تامین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم پیش نیاید.
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده بیش از
۵۸ درصد از واردات کالاهای اساسی به کشور از طریق گمرک بندر امام خمینی(ره) صورت می‌گیرد. همچنین نزدیک به ۱۳ درصد از واردات کالاهای اساسی نیز به بندر امیرآباد در استان مازندران اختصاص دارد. گمرکات نوشهر، چابهار و بندر انزلی نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
بنابراین گزارش در سال ۱۴۰۳ بیش از
۲۵ میلیون و ۳۵۴ هزار تن انواع کالاهای اساسی وارد کشور شد که تنها دو میلیون تن به گمرک شهید رجایی بندرعباس اختصاص داشت.
گزارش‌های میدانی نیز حکایت از آن دارد که در محل دپوی کانتینرهای محل انفجار گزارشی مبنی بر وجود کانتینرهای حاوی کالاهای اساسی ارائه نشده است چرا که عمده کالاهای اساسی به صورت فله‌ای وارد کشور می‌شود و محوطه بندری سینا نیز عمدتاً به کالاهای کانتینری اختصاص داشته است.
ترخیص کالاهای اساسی
فرود عسگری؛ رئیس کل گمرک ایران گفت: از دیروز عملیات ترخیص را آغاز کردیم. هم در بخش ترانزیت داخلی و خارجی هم در بخش صادرات و هم ترخیص کالاهای اساسی تشریفات گمرکی در حال انجام است.
رئیس کل گمرک ادامه داد: هم اکنون سرویس و خدمات به مردم و فعالان اقتصادی ارائه می‌دهیم و به مردم عزیزمان و بازرگانان این اطمینان را می‌دهیم که شرایط مهیا است و مثل قبل در سامانه جامع امور گمرکی می‌توانند نسبت به انجام تشریفات گمرکی اقدام کنند. ما همکاران را در محل مستقر کردیم که مثل قبل سرویس‌دهی و خدمات را ارائه بدهند.
آمادگی بیمه برای جبران خسارات
سندیکای بیمه‌گران ایران هم در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که صنعت بیمه آمادگی دارد هرچه سریع‌تر خسارات وارده در بندرشهید رجایی را پس از ارزیابی به بیمه‌گذاران جبران کند. این سندیکا و شورای هماهنگی شرکت‌های بیمه در استان هرمزگان در جهت ارزیابی شرایط حادثه و برآورد خسارت‌ها، اقدامات و هماهنگی‌های لازم را به عمل آورده‌اند.
در ادامه این اطلاعیه آمده است: «خاطرنشان می‌شود که با توجه به وسعت جغرافیایی، تنوع ماهیت فعالیت‌های اقتصادی و فرآیندهای عملیاتی (بارگیری، تخلیه، دریافت حقوق و عوارض گمرکی، انبار داری، ترخیص و...) در بنادر و گمرکات، تنوع و کثرت پیمانکاران و فعالان اقتصادی مستقر در بنادر کشور، اموال، مسئولیت‌ها و اشخاص تحت پوشش بیمه‌ای شرکت‌های مختلف می‌باشند که پس از فراهم شدن امکان حضور ارزیابان خسارت و کارشناسان شرکت‌های بیمه، مطابق رویه‌های جاری در صنعت بیمه و انطباق شرایط حادثه با شرایط بیمه نامه‌های صادره، خسارت‌های مربوطه در اسرع وقت در وجه ذی‌نفعان قانونی بیمه نامه‌های مذکور پرداخت خواهد شد.»
یک نکته مهم
دلیل انفجار در بندر شهید رجایی، اعلام خواهد شد و ممکن است ربطی به سازمان بنادر و دریانوردی هم نداشته باشد اما اینکه این سازمان چهار ماه است که با سرپرست اداره می‌شود آن‌هم در شرایط جنگ اقتصادی، غیرقابل توجیه است.
از ابتدای بهمن سال پیش تاکنون، سازمان بنادر و دریانوردی ایران بدون رئیس و با سرپرستی سعید رسولی؛ معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی اداره می‌شود؛ یعنی یک نفر به طور همزمان دو شغله بوده و مسئول دو معاونت مهم وزیر راه و شهرسازی است.
او در حوزه مدیریت بنادر و دریانوردی سابقه اجرائی چندانی ندارد. با توجه به مأموریت‌های سنگین این دو (معاونت و سازمان) و نیز نبود اختیارات تام و محدودیت‌هایی که در دوره سرپرستی معاونان براساس قانون اعمال می‌شود؛ رخداد مشکلات بیشتر می‌شود.
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور روز ششم اردیبهشت در مصاحبه با ایسنا با یادآوری حادثه انفجار در بندر شهید رجایی گفت: «در گذشته هم مدیرکل مدیریت بحران استان هرمزگان طی بازدید‌هایی که از این مکان داشتند نسبت به خطر نگهداری مشابه این کانتینرها و ناایمن بودن آن محدوده تذکراتی را داده بود.»
به نظر می‌رسد به این اخطار‌ها آنچنان توجهی نشده که دلیل آن می‌تواند مشغله زیاد و فقدان تجربه و تخصص باشد چرا که سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی اگر هم تجربه‌ای در حوزه حمل‌ونقل و ایمنی آن داشته، در زمینه راه‌آهن بوده است. البته مدیریت نامناسب رسولی در مدیریت سیل سال ۱۳۹۸ و عدم هماهنگی این شرکت با دیگر سازمان‌های خدمت‌رسان، براساس مستنداتی که در پرونده روزنامه رسالت با عنوان «درس‌هایی که از سیل ۹۸ نیاموختیم» و در ۱۸ دی ۱۴۰۰ منتشر شده، آمده، مشهود است.