تفاوت نگاه انسان باخدا و انسان بی‌خدا به دنیا

 

 

 ایمان مذهبی از آن جهت که تلقی انسان را نسبت به جهانْ شکل خاص می‌دهد، به این نحو که آفرینش را هدفدار و هدف را خیر و تکامل و سعادت معرفی می‌کند، طبعاً دید انسان را نسبت به نظام کلی هستی و قوانین حاکم بر آن خوشبینانه می‌سازد. حالت فرد با ایمان در کشور هستی، مانند حالت فردی است که در کشوری زندگی می‌کند که قوانین و تشکیلات و نظامات آن کشور را صحیح و عادلانه می‌داند، به حسن‏ نیت گردانندگان اصلی کشور نیز ایمان دارد و قهراً زمینه ترقی و تعالی را برای خودش و همه افراد دیگر فراهم می‌بیند و معتقد است که تنها چیزی که ممکن است موجب عقب‏‌ماندگی او بشود تنبلی و بی‏‌تجربگی خود او و انسان‌هایی مانند اوست که مانند او مکلّف و مسئولند.

از نظر چنین شخصی، مسئول عقب‌‏ماندگی او خودش است نه تشکیلات و نظامات کشور و هر نقصی وجود دارد از آنجاست که او و امثال او وظیفه و مسئولیت خویش را انجام نداده‌اند. این اندیشه طبعاً او را به غیرت می‌آورد و با خوشبینی و امیدواری به حرکت و جنبش وا می‌دارد.

اما یک فرد بی‏‌ایمان در کشور هستی، مانند فردی است که در کشوری زندگی می‌کند که قوانین و تشکیلات و تأسیسات کشور را فاسد و ظالمانه می‌داند و از قبول آنها هم چاره‏‌ای ندارد. درون چنین فردی همواره پر از عقده و کینه است. او هرگز به فکر اصلاح خودش نمی‏‌افتد، بلکه فکر می‌کند در جایی که زمین و آسمان بر ناهمواری است و سراسر هستی ظلم و جور و نادرستی است، درستی ذره‏‌ای مانند من چه اثری دارد؟! چنین کسی هرگز از جهان لذت نمی‌برد. جهان برای او همواره مانند یک زندان هولناک است. این است که قرآن کریم می‌فرماید:

«هرکس از توجه و یاد من رو  برگردانَد، زندگی‌ای تنگ و پر از فشار خواهد داشت.»(طه/۱۲۴)

آری، ایمان است که زندگی را در درون جان ما بر ما وسعت می‌‏بخشد و مانع فشار عوامل روحی می‌شود.

* استاد شهید مطهری، انسان و ایمان، ص۴۰