اخبار ویژه
روزنامه آمریکایی: محال است ترامپ در جنگ تجاری پیروز شود
روزنامه آمریکایی ضمن هشدار درباره پیامدهای خطرناک سیاست‌های ترامپ نوشت: شروع جنگ تجاری، آسان است اما متوقف کردن و پایان دادن به آن دشوار، و پیروزی در آن تقریباً محال است.
روزنامه کریستین ساینس مانیتور با اشاره به تعرفه 10 تا 50درصدی ترامپ علیه کشورهای مختلف نوشت: در اثر این دستور، بازارهای سهام سقوط کردند و شاخص S&P500 آمریکا نزدیک به ۵درصد کاهش یافت و نسبت به اوج ۶۱۴۴ واحدی خود در ۱۹ فوریه، ۱۲درصد سقوط کرد. البته مرحله بعدی یعنی پاسخ کشورها، به ویژه شرکای تجاری بزرگ مانند چین و اتحادیه اروپا خطرناک‌تر است. چراکه برخی از جنگ‌های تجاری گذشته با اقدامات متقابل تشدید شده‌اند. این همان چیزی است که در دهه ۱۹۳۰ رخ داد و ممکن است دوباره اتفاق بیفتد.
گزینه‌های کشورهای دیگر چیست؟ آنها می‌توانند تعرفه‌ها و سیاست‌هایی را که تقاضا برای کالاهای آمریکایی را محدود می‌کند، حذف کنند. گزینه دیگر، مذاکره است، اما فرصت زیادی برای این کار ندارند. همچنین، ممکن است هیچ اقدامی انجام ندهند و اجازه دهند اقتصادشان به تدریج خود را تطبیق دهد. یا اینکه با وضع تعرفه‌های متقابل بر کالاهای آمریکایی که وارد کشورشان می‌شود، واکنش نشان دهند. چین، ژاپن و اتحادیه اروپا نیز تهدید به اعمال چنین تعرفه‌هایی کرده‌اند.
ترامپ جنگ تجاری را با این ادعا شروع کرده که بقیه جهان با اعمال موانع ناعادلانه بر کالاهای آمریکایی، از ایالات‌متحده سوءاستفاده می‌کنند. ادعای او تا حدی درست است. پس از جنگ جهانی دوم، واشنگتن مشتاق بازسازی دموکراسی‌ها بود و برای تسریع این روند، توافق‌های تجاری سخاوتمندانه‌ای را به کشورهای مختلف ارائه داد. این موانع در طول دهه‌های بعد، با مذاکرات کشورهای مختلف برای کاهش موانع تجاری در دورهای مختلف مذاکرات تجاری، به طور چشمگیری کاهش یافته است.
با این حال، الگویی از عدم تعادل‌های تجاری مزمن و عظیم ایجاد شده است، به طوری که ایالات‌متحده به طور مداوم بسیار بیشتر از صادرات خود واردات دارد و سهم ایالات‌متحده از تولید جهانی در حال کاهش است. ترامپ، به جای مذاکره در مورد روابط تجاری، همان‌طور که رؤسای‌جمهور پس از جنگ در گذشته انجام می‌دادند، برای اجبار به تغییر، رویکردی تهاجمی را در پیش گرفته است. بسیاری از کشورها، صادرات را به عنوان بخش کلیدی استراتژی‌های اقتصادی خود می‌بینند. و این مسئله پیچیده است، زیرا موانع تجاری اشکال مختلفی دارند. تعرفه‌ها نسبتاً ساده هستند، اما موانع تجاری غیرتعرفه‌ای این‌طور نیستند.
دولت آمریکا اعلام کرده که در محاسبه تعرفه‌های اعمال‌شده، موانع غیرتعرفه‌ای را نیز لحاظ می‌کند. به جای ارائه برآوردهای دقیق از این موانع، از فرمولی مبتنی بر کسری تجاری دوجانبه با هر کشور استفاده کرده است. طبق ادعای کاخ سفید، موانع تجاری ویتنام معادل تعرفه‌ای ۹۰درصدی بر کالاهای آمریکایی است، نه نرخ اسمی کمتر از ۱۵درصد. از همین‌رو، ایالات‌متحده تعرفه‌ای متقابل برابر با حدود ۴۶درصد اعمال کرده است. برخی از کارشناسان آمریکایی صحت این محاسبات را زیر سؤال برده‌اند و قطعاً خود کشورها نیز در مذاکرات با واشنگتن با این برآوردها مخالفت خواهند کرد. این چالش‌ها نشان می‌دهند که پایان دادن به جنگ‌های تجاری، فرآیندی پیچیده و دشوار است.
برنده شدن در جنگ‌های تجاری تقریباً غیرممکن است چرا که چنین سیاست‌هایی باعث کاهش رقابت‌پذیری اقتصاد می‌شوند. تصور کنید که میان خرید یک خودروی برقی چینی به قیمت ۲۰,۰۰۰ دلار یا یک خودروی برقی آمریکایی با قیمت ۳۵,۰۰۰ دلار حق انتخاب دارید. کدام گزینه تأثیر بیشتری بر اقتصاد ایالات‌متحده خواهد داشت؟ بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که انتخاب خودروی برقی چینی منطقی‌تر است. دلیل این امر آن است که با کاهش هزینه‌ها، مصرف‌کنندگان آمریکایی می‌توانند پول بیشتری پس‌انداز کنند و آن را صرف خرید کالاهای داخلی کنند که رقابتی‌تر هستند. اقتصاددانان بر این باورند که افزایش هزینه‌ها تأثیر منفی بیشتری نسبت به حمایت از تولیدکنندگان داخلی دارد و از رونق اقتصادی جلوگیری می‌کند. وضع تعرفه‌های متقابل، بر کالاهای آمریکایی اثر می‌گذارد. این اقدامات منجر به کاهش فروش شرکت‌های بین‌المللی ایالات‌متحده می‌شود که در بازارهای جهانی رقابت‌پذیر هستند.
موفقیت ایران در دیپلماسی تجاری فشار حداکثری را دشوار کرده است
اندیشکده آمریکایی «مؤسسه خاورمیانه» اذعان کرد با توجه به تدابیر ایران در طول سال‌های اخیر برای دور زدن تحریم‌ها و گسترش تعاملات تجاری، احیای فشار حداکثری بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از آن است که تصور می‌شود.
در گزارش تحلیلی انستیتو خاورمیانه آمده است: با توجه به تغییر موقعیت برخی از کشورهای منطقه در قبال ایران در سال‌های اخیر و روابط اقتصادی رو به رشد بین ایران و همسایگانش، بازگشت به «فشار حداکثری ۲»، تلاشی که بر تحمیل هزینه‌های عمدتاً اقتصادی بر ایران متمرکز باشد، ممکن است اجرای آن پیچیده‌تر از آن چیزی باشد که واشینگتن تصور می‌کند.
ایجاد یک مشارکت دیپلماتیک جدید با شرکای منطقه‌ای کلیدی از سراسر خاورمیانه که به دنبال پیشبرد سیاست هماهنگ‌تر ایالات متحده در مورد ایران هستند، ضرورت دارد. اما با توجه به روش دیپلماسی دولت ترامپ، که بیشتر با حرکت‌های غیرقابل پیش‌بینی مشخص می‌شود، یک گروه تماس دیپلماتیک سنتی و مجموعه‌ای از بحث‌های رسمی درباره نحوه هماهنگی در مورد سیاست ایران، کمتر محتمل به نظر می‌رسد. فرصتی برای ایالات متحده وجود دارد که مجموعه‌ای از گفتوگوهای منظم با شرکای منطقه‌ای داشته باشد؛ و تمرکز کلیدی چنین گفتوگوهای سطح بالایی باید ایجاد یک روش جدید با ایران باشد که تهران را به عقب‌نشینی از اقدامات بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای و جهانی از نگاه غرب و آمریکا وادار کند.
ژاپن می‌تواند نقش فعال‌تری در کمک به رفع تحریم‌ها توسط ناوگان «ارواح» نفتی ایران که به سمت چین می‌روند، ایفا کند. علاوه بر این، هند و آذربایجان خود را برای خدمت به عنوان گره‌های حیاتی در کریدورهای ترانزیتی فرامنطقه‌ای شامل ایران قرار می‌دهند؛ بنابراین، آنها باید بخشی از هر کمپین جدید «فشار حداکثری» با تحریم‌های ثانویه باشند. اما شرکای خاورمیانه بیشترین موقعیت را در تلاش برای پاسخگویی به مسائل کلیدی دارند، زیرا آنها در همسایگی ایران زندگی می‌کنند.
یک سؤال مهم که چارچوب مشارکت منطقه‌ای بین ایالات متحده و کشورهای کلیدی عربی باید به آن رسیدگی کند، برنامه هسته‌ای ایران است.
علاوه بر این، اگر ایالات متحده و چین در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ وارد یک جنگ اقتصادی بزرگ شامل تعرفه‌ها، تجارت و فناوری شوند، همان‌طور که به نظر می‌رسد شاخص‌های اولیه نشان می‌دهد، این می‌تواند اثرات خارجی منفی در خاورمیانه و برخی سناریوهای غیرمنتظره ایجاد کند.
دوره دوم ترامپ می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای حل مسئله هسته‌ای ایجاد کند که در دوره اول وجود نداشت. تهران توانست کمپین «فشار حداکثری» دولت اول ترامپ را با وجود هزینه‌های آن تحمل کند. با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، تهران به وضوح در تلاش است تا پیشگیری کند.
آقای پزشکیان! مراقب مشورت‌های اقتصادی استعمارگران باشید
آقای پزشکیان عزیز! شما که می‌دانید در جنگ اقتصادی هستید، بررسی کنید ببینید چه کسی در شرایط جنگ اقتصادی سهل‌گیری‌ها را متوجه مفت‌خوارها و سختگیری‌ها و تنبیه‌ها را متوجه تولیدکنندگانش
می‌کند.
این سؤال را دکتر فرشاد مؤمنی، از کارشناسان حامی دولت مطرح کرده است. استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه باید به سهم خود کمک کنیم که افراد، چه در سطح حکومتگران و چه در سطح مردم، به تعبیر دکتر شریعتی «افراد بلندگوی بی‌جیره و مواجب استعمار نشوند»، گفت: شخصاً با همه شکوائیه‌های پرشماری که از خطاهای غیر قابل توجیه رخ داده در دولت پزشکیان دارم، هنوز ایشان را فردی دلسوز، پاکدامن و پاکدست می‌دانم که سوراخ دعا را گم کرده است، به همین دلیل با نهایت مهر و شفقت و منحصراً با ابزار علم و داده‌هایی که دولت خود ایشان منتشر کرده با او صحبت می‌کنم. می‌فهمم که اصلاً دور از ذهن نیست که آنها که منافعشان در این خطاها، مانند شوک درمانی و خصوصی‌سازی‌های منحوس و آزادسازی واردات مشکوک است، صدها دروغ درباره افراد اهل نصیحت و شفقت هم بگویند و زمینه‌های گفتوگوهای سالم و اعتلابخش با ایشان و همکارانشان را ببیندند. اما این توطئه آنها است و ما باید درک کنیم و آلت دست نشویم.
مؤمنی تأکید کرد: اسم آنچه که آنها برای به اسارت درآوردن ایران تدارک دیده‌اند برنامه تعدیل ساختاری است. ببینید آنها که ان‌شاءلله فقط بلندگوهای بی‌جیره و مواجب خارجی‌ها بودند، از نقطه عطف پایان جنگ چقدر فشار گذاشتند که راه نجات ایران شوک درمانی و خصوصی‌سازی و آزادسازی واردات است و در این مسیر دروغی نبود که نبافند. آن دروغ‌ها تا همین امروز هم استمرار دارد. همین امروز هم که درباره علت واردات کالاهای لوکس می‌پرسیم ادعا می‌کنند که این کار رقابت‌پذیری تولیدات داخلی را بالا می‌برد. هرکس الفبا را بداند، متوجه می‌شود که اگر بخواهید کالاهایتان را رقابت‌پذیر کنید، باید دانش علمی و مهارت فنی نیروی کار را بالا ببرید و برای ایجاد انگیزه سرمایه‌گذاری تولید، ثبات اقتصاد کلان ایجاد کنید و امنیت حقوق مالکیت فراهم کنید که ما با فرار سرمایه انسانی و مادی رو‌به‌رو نباشیم.
مؤمنی گفت: سال 74، وقتی فاجعه‌سازی سیاست شوک‌درمانی آشکار شد، یکی از کلیدی‌ترین مروجان سیاست برنامه تعدیل و شوک درمانی، سریع فرصت مطالعاتی برای آمریکا گرفت. بعد در نطق خداحافظی در سازمان برنامه گفته بود من نمی‌توانم در سوبسید آباد زندگی کنم! چند نفر از کارشناسان سازمان برنامه پیش من آمدند و مستنداتی آوردند که نشان می‌داد این فرد چند ماشین، چند خانه و زمین به قیمت سوبسیدی گرفته است! آنکه نمی‌تواند در سوبسید آباد زندگی کند و به آمریکا می‌رود ببینید آن زمان که مسئولیت کلیدی داشت چند بار به او خانه و زمین و ماشین سوبسیدی دادند و چون از سوبسید بدش می‌آید آنها را نگرفت! بی‌شرمی است که سوبسید را درباره بقای مردم روا نمی‌دارند اما سوبسیدهای چند میلیارد برابری آن را به افراد خاص به خوبی تحمل می‌کنند و برایش هورا هم می‌کشند و از آن دفاع هم می‌کنند!
مؤمنی تأکید کرد: عرصه انفال و بنیه تولید ملی اکنون حادترین عرصه‌های تهدید امنیت ملی ایران است و آنچه که در این میان بر سر تولید صنعتی می‌رود، بسیار فاجعه‌آمیز است. فقط در 1403، صنایع ما بیش از 40 روز با صلاحدیدهای حکومتی که حکایت از بی‌کفایتی در تأمین زیرساخت‌ها بوده، تعطیل کرده‌اند. چگونه است که به کسی که سرمایه‌گذاری تولیدی کرده، می‌گویید بنگاهش را تعطیل کند، اما به بانک‌ها نمی‌گویید موتور نرخ بهره‌شان و مالیات‌گیرها موتور مالیات‌ستانی را خاموش کنند. به نیروی کار درباره خاموش کردن مطالبه مزد و به سازمان تأمین اجتماعی درباره خاموش کردن مطالبه حق بیمه حرفی نمی‌زنید!؟
مؤمنی گفت: به آقای پزشکیان می‌گویم عزیز برادر شما که می‌دانی در جنگ اقتصادی هستید، بررسی کنید ببینید چه کسی در شرایط جنگ اقتصادی سهل‌گیری‌ها را متوجه مفت‌خوارها و سختگیری‌ها و تنبیه‌ها را متوجه تولیدکنندگانش می‌کند.
نوبخت: درگیری ترامپ با کشورها فرصتی برای ایران است
رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت روحانی گفت: تنش‌های ترامپ با دیگر کشورها و حتی متحدانش فرصتی برای ایران است.
خبرآنلاین از محمدباقر نوبخت پرسید: چندین بار به بحث تحریم اشاره داشتید، ترامپ به کاخ سفید بازگشته و برخلاف اینکه ارزیابی می‌شد متفاوت از دور قبل است و وارد مذاکره با ایران می‌شود اما در اولین اقداماتش یادداشت فشار حداکثری علیه ایران را امضا کرد، برداشت شما و پیش‌بینی شما از این دوره چیست؟ فکر می‌کنید ایران و آمریکا وارد مذاکره
شوند؟
نوبخت در پاسخ گفته است: ترامپ با امضای یادداشت اجرائی نشان داد که بسیار بیشتر از گذشته دنبال انقباض و محدود کردن عرصه فعالیت جمهوری اسلامی ایران است. مباحثی که ترامپ قبلاً مطرح کرده بود که فقط بحث این است که جمهوری اسلامی ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد فرق می‌کند با این مواردی که راجع به منع توسعه تسلیحات متعارف و نامتقارن در این یادداشت اجرائی طرح شده است.
نکته‌ای وجود دارد که ضروری است به آن توجه کنیم، آن هم اینکه بی‌جهت امیدوار نباشیم، ولی باید بدانیم که فرصت‌هایی هم هست و آن اینکه در حال حاضر اولویت اول دولت ترامپ نیستیم. ترامپ با همسایگان خود از مکزیک در جنوب تا شمال آمریکا یعنی کانادا به نوعی درگیر شده است. با چین یک جور دیگری درگیر شده، با منطقه، خاورمیانه و کشورهای عربی که همه از دوستانش هستند، ولی حاضر نیست حرفشان را بپذیرد درگیر است، با اروپا بر سر مسئله ناتو طور دیگری درگیر است، پس در حال حاضر ما هدف اولش نیستیم. این می‌تواند برای ما یک فرصت هم باشد. ببینید یک وقت هست که هدف اولش صرفاً اضمحلال ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران است، یک وقت هم هست که با همه درگیر است و ما هم یکی از موضوعات آنها
هستیم.
نوبخت افزود: این فرصتی برای ما است که بی‌جهت در مرحله اول قرار نداریم و باید از آن شکاف‌هایی که با دیگران ایجاد کرده، هنرمندانه استفاده کنیم. مقام معظم رهبری اگر بحث مذاکره با آمریکا را مناسب، عاقلانه و هوشمندانه تشخیص ندادند، اما ما را از مذاکره با جهان، اروپا و سایر کشورها که منع نکردند. عربستان و مصر کشورهای بزرگ عربی هستند، در حال حاضر هر دو با ترامپ به خاطر موضوع غزه و چگونگی به اصطلاح کوچ دادن مردم غزه دچار چالش شده‌اند یا در مسئله اوکراین با اروپا درگیر است، این‌ها همه فرصت‌هایی است برای ما و بستگی به این دارد که چقدر آقای دکتر پزشکیان و تیم دیپلماسی خارجی او بتوانند به شکل مؤثر از این فرصت‌ها به صورت اقتضایی استفاده بکنند.