سرویس خارجی-

اندیشکده آمریکایی با اشاره به تحقیر زلنسکی از سوی ترامپ و اخراج وی از کاخ‌سفید، نوشت: این لحظه‌ای بود که اعتبار غرب در جهان فرو ریخت.

پس‌لرزه‌های تحقیر زلنسکی از سوی ترامپ که جمعه هفته گذشته در اتاق بیضی‌شکل کاخ‌سفید رخ داد، همچنان ادامه دارد. کافی است به خروجی رسانه‌های بین‌المللی نگاهی انداخته شود؛ آنها از پایان اتحاد اروپا و آمریکا، پایان ناتو و لحظه‌ای سرنوشت‌ساز برای روابط بین‌الملل و اروپا سخن می‌گویند. از آن‌سو گفته می‌شود زلنسکی تسلیم شده و- به نوشته رویترز- همین روزهاست که معادن ارزشمند کشورش را دودستی تقدیم ترامپ کند. این در حالی است که به گفته مقامات کاخ‌سفید، حتی در صورت امضای این توافق معلوم نیست که ترامپ تعلیق ارسال کمک‌های نظامی به اوکراین را لغو کند!

به گفته کارشناسان، متحدان غرب، روز جمعه متوجه شدند که هرگز نمی‌توان به آمریکا به عنوان متحد تکیه کرد و واشنگتن هر زمان که اراده کند متحدین خود را به بدترین شکل رها کرده و جانب دشمن را خواهد گرفت. در این بین اندیشکده آمریکایی «Foreign اPolicy in Focus» این نشست را «لحظه فرو ریختن اعتبار غرب» دانست. این اندیشکده که در حوزه «روابط خارجی آمریکا» پژوهش می‌کند، با اشاره به مشاجره لفظی رهبران آمریکا و اوکراین، تأکید می‌کند که این درگیری نه‌تنها یک مشکل دیپلماتیک بلکه نشانه‌ای آشکار از «کاهش اعتبار غرب و وضعیت متزلزلی است که اوکراین در آن قرار دارد... توبیخ و اخراج زلنسکی از کاخ‌سفید، تصویر حمایت بی‌قیدوشرط غرب از اوکراین را در هم شکست و سؤالات جدی درباره‌ تعهدات آمریکا و انسجام اتحاد غربی مطرح کرد.» به گزارش فارس این اندیشکده آمریکایی اخراج زلنسکی از کاخ‌سفید را در عین حال یک «فاجعه دیپلماتیک» توصیف کرد و نوشت: «این حادثه به‌شدت اعتماد اوکراین به متحدان غربی‌اش را متزلزل کرده است... این اتفاق، واقعیت تلخی را هم آشکار کرد: تعهد غرب به اوکراین یکپارچه نیست و منافع ملی اغلب بر ارزش‌های مشترک اولویت دارد... اقدامات آمریکا، اروپا را در وضعیت دشواری قرار داده است. اعتماد قاره سبز به واشنگتن متزلزل شده و این قاره نگران است که واشنگتن، ناتو را به‌ویژه در حوزه دفاعی تنها بگذارد و فشارها بر اوکراین را افزایش دهد.»

ناتو هر لحظه ممکن است فرو بپاشد

از سوی دیگر در بحبوحه تشدید تنش‌ها بین اروپا و آمریکا، دیپلمات‌های اروپایی از ایجاد اختلال در طرح‌های حمایتی خود از اوکراین توسط تعدادی از کشورهای عضو در نشست امروز (پنجشنبه) در بروکسل به‌شدت نگرانند. اجلاسی که به‌منظور پاسخ به مواضع آمریکا درباره اوکراین برنامه‌ریزی شده است. بر اساس گزارش «پولیتیکو»، دیپلمات‌های اتحادیه اروپا بیم آن دارند که نشست امروز که قرار است در واکنش به آخرین رویداد‌های اوکراین و به منظور تقویت دفاع اروپا برگزار شود، به دلیل اختلافات زیاد بین اعضا نتواند به اهداف خود دست یابد. به گزارش پولیتیکو، سران 27 کشور اروپایی در حالی امروز در بروکسل گرد هم می‌آیند که می‌دانند، معماری امنیتی بعد از جنگ جهانی دوم که بر اساس روابط فرا آتلانتیک قاره سبز و آمریکا تنظیم شده (پیمان ناتو) هر لحظه می‌تواند فرو بپاشد.

بر اساس این گزارش از زمان بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید، سران اروپایی بارها درباره استقلال و تقویت دفاعی خود سخنرانی کرده‌اند. مقامات دولت‌های اروپایی در مصاحبه با «پولیتیکو» گفتند که اروپایی‌ها می‌دانند لحظه تبدیل کلام به عمل فرارسیده، اما برخی همچنان نگرانند که این امر ممکن است به شکل وحشتناکی اشتباه پیش برود. در حالی که «امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه از لزوم یک «بیداری» سخن گفته و صدراعظم احتمالی آلمان نیز شرایط اروپا را با اصطلاح «پنج دقیقه تا نیمه‌شب» تشبیه کرده، گروهی از سیاسیون سرعت این رویداد‌ها را فراتر از توان‌شان برای کنار آمدن با آن می‌پندارند. اصطلاح سیاستمدار آلمانی عبارتی است که برای یادآوری نزدیک بودن احتمال وقوع فجایع آخر‌الزمانی (به عنوان مثال وقوع جنگ هسته‌ای) از آن استفاده می‌شود.

بر اساس این گزارش «سناریوی کابوس‌وار» آن است که آمریکا به‌زودی توافقی را اعلام کند که بیشترِ درخواست‌های روسیه را بپذیرد و سپس به اوکراین و اروپا بگوید که آن را (به عنوان آخرین پیشنهاد) قبول یا رد کنند. البته آمریکا تنها نگرانی اروپا نیست و برخی از کشورهای قاره سبز نیز مخالفت صریح خود را با اقدامات اتحادیه در قبال اوکراین نشان داده‌اند. بر این اساس گروهی از کشورهای متمایل به روسیه به سردمداری «ویکتور اوربان»، نخست‌وزیر مجارستان قصد اختلال در برنامه‌های اتحادیه اروپا را دارند. تعدد موضوعات مورد بحث و فقدان وحدت در اتحادیه نشان می‌دهد که این اجلاس ممکن است نتایج مختلف و متفاوتی داشته باشد. 

زمان جدایی فرا رسیده

فرمانده ارشد سابق سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هم معتقد است که اکنون زمان ارزیابی امکان ادامه حیات این ائتلاف بدون مشارکت آمریکا فرا رسیده است. به گزارش ایرنا از تاس، «جیمز استاوریدیس» با اشاره به این که در حال حاضر در آمریکا نفوذ نیروهای انزواطلب در حزب جمهوری‌خواه که طرفدار خروج این کشور از ناتو نیز هستند، در حال افزایش است، تصریح کرد که وقت آن رسیده است که بررسی شود اگر واشنگتن این ائتلاف را ترک کند، جهان از نظر ژئوپلیتیکی چگونه خواهد بود. وی افزود: «تردیدها در اروپا در مورد این که آیا واشنگتن به تعهدات خود در ناتو در صورت بروز درگیری عمل خواهد کرد یا خیر، نیز افزایش یافته است.» این فرمانده سابق ناتو تاکید کرد که اگر واشنگتن تحت فشار گروه‌های انزواطلب، نیروهای خود را از اروپا خارج کند یا کمک مالی به این ائتلاف را متوقف کند، ناتو دچار فروپاشی خواهد شد. «استاوریدیس» پیش‌بینی کرد که اگر آمریکا از ناتو خارج شود، ممکن است یک سازمان معاهده اروپایی به جای این ائتلاف تشکیل شود و کانادا نیز ممکن است به آن بپیوندد. در این صورت، اروپا هزینه‌های دفاعی خود را به ویژه برای توسعه نیروی هوائی افزایش می‌دهد، توانایی‌ها و پتانسیل هسته‌ای فرانسه و انگلیس نیز را افزایش خواهد یافت. حمایت اروپا از اوکراین بیشتر می‌شود و در واقع سیاست خارجی قاره سبز از منافع واشنگتن جدا می‌شود. 

وی اذعان داشت که از سویی دیگر در این شرایط، اروپا در نتیجه رویارویی آمریکا و چین می‌تواند همکاری‌های خود را با پکن افزایش دهد و به طرح چینی «یک کمربند، یک جاده» نیز بپیوندد. این دریاسالار آمریکایی تصریح کرد که در این میان اروپایی‌ها همچنین ممکن است فشار خود بر ایران را کاهش دهند.