پشـت پـرده شبکه تی‌آرتی فارسـی
تصویرروز-
TRTفارسی، جدیدترین شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان
است که توسط دولت ترکیه فعال شده است. TRT که مردم ترکیه آن را «تِ رِ تِ» مجموعه شبکه‌های تلویزیونی دولت ترکیه است که به زبان‌های مختلف پخش می‌شود. بخش فارسی زبان این دستگاه رسانه‌ای نیز آذر ماه امسال کار خودش را شروع کرد. با این حال، دو اتفاق عمده پیرامون این شبکه، حاشیه ساز شد؛ اول سخن محمد زاهد سباچی (رئیس مجموعه شبکه‌های TRT) بود که مهرماه امسال وقتی خبر راه‌اندازی قریب‌الوقوع بخش فارسی این شبکه را داد، اعلام کرد که قصد دارند بوسیله این شبکه ایران را اذیت کنند! دوم نیز همزمانی راه‌اندازی تی آر تی فارسی با حوادث سوریه و قرار داشتن دولت ترکیه به عنوان یکی از اضلاع این حوادث است. نکته قابل تأمل این است که سایت شبکه تی آر تی فارسی، همان ابتدا خبر دیدار جولانی سرکرده اشغالگران سوریه با مسئولان ارشد دولت ترکیه را به عنوان تیتر اول اخبار خودش به زبان فارسی کار کرد.
یار تعویضی تازه‌نفس تیم رسانه‌های ضدایرانی
سهیل سلیمی، نویسنده تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه «جنایت نامرئی» درباره این اتفاقات گفت:TRT فارسی می‌خواهد یک کار قوی رسانه‌ای روی مردم ایران انجام دهد و از افرادی چون جولانی و تفکری که پشت آنهاست که یک تفکر تروریستی است قبح زدایی و تطهیر کند و با چهره بزک شده‌ای که از آنها نمایش می‌دهد به مردم ایران بگوید که ببینید این‌ها خیلی شیک و مرتب جایگزین دولتی شدند که نمی‌توانست کشور را اداره کند، قطعا در ابتدا پول پاشی‌هایی هم خواهند کرد تا اوضاع را مثبت جلوه دهند و رضایت کسب کنند. البته با توجه به این وضعیتی که به جان هم افتاده‌اند بعید است این اوضاع طولانی باشد و بتوانند به پز سیاسی خودشان ادامه دهند. اما به هر حال تلاش دارند تا این باور را به مخاطب ایرانی القا کنند که اشغال سوریه خوب است و شما هم باید به همان سمت بروید!
کارگردان فیلم سینمایی «فرشتگان قصاب» در گفت وگو با هفته نامه صبح صادق، در ادامه مطالب فوق افزود: حدود دو سال قبل یک صوت از رعنا رحیم پور خبرنگار اینترنشنال منتشر شد که می‌گفت به خبرنگاران ما گفته‌اند فقط با سران تجزیه‌طلبی مصاحبه کنیم تا از این طریق موضوع تجزیه ایران پررنگ شود. علی اصغر رمضان پور هم که قبلا کارشناس اقوام و اقلیت‌ها در وزارت کشور بوده به عنوان سردبیر این شبکه منصوب شد. یعنی برنامه‌شان این بوده تا گسل‌های قومی را در ایران فعال کنند. شبکه تی آر تی هم از طریق نفوذ رسانه‌ای همین اهداف را دنبال خواهد کرد. یعنی پشت پرده این شبکه اهدافی برای تحریک گسل‌های قومیتی وجود دارد.
وی فعالیت شبکه تی آر تی فارسی را در جهت سریال‌های تاریخی و راهبردی این کشور دانست و گفت: ترکیه‌ای‌ها بیش از 15 سال است که در حال تولید سریال‌هایی پرجاذبه و با قدرت دراماتیک بالا با سرمایه‌گذاری هنگفت و مکرر هستند که وقایع‌شان در ایران می‌گذرد و در حال تحریف تاریخ به نفع خودشان هستند. مثل سریال «سلجوقیان بزرگ» که ادعا می‌کند ایران فاقد تمدن ویژه‌ای بود و توسط آنها به تمدن دست یافت! آنچه در تیزر تی آر تی فارسی پررنگ است نشان می‌دهد که به شدت در پی باستان گرایی
است و در دل این رویکرد به شکل موزیانه‌ای میل کرده به ایران قبل از انقلاب. یعنی هر آنچه از فرهنگ و تمدن ایران در این تیزر نمایش می‌دهد درنهایت به نشانه‌هایی از ایران پیش از انقلاب منتج می‌شود. هر کس با رسانه و نحوه تأثیرگذاری تیزر بر ناخودآگاه مخاطب آشنا باشد، متوجه می‌شود که چیدمان این تصاویر بردن انسان ایرانی به گذشته است. هر چند که این چیدمان با ظرافت انجام شده است. اما آگاهان رسانه می‌فهمند که خط اصلی این تیزر بازگشت به عقب است. یعنی تی آرتی فارسی به دنبال این است که انسان ایرانی را در محدوده زمانی حال تسخیر کند و به گذشته پرت کند. طی سال‌های اخیر هم دیده‌ایم که یکی از رویکردهای اصلی شبکه‌های فارسی زبان بیگانه، بزک کردن دوران سیاه پهلوی بوده است. سلیمی درباره نسبت و جایگاه شبکه تی آر تی فارسی در بین سایر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان توضیح داد: مثل بازی فوتبال که در آن بازیکنانی با هم تعویض می‌شوند، این را درباره شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان هم می‌توانیم در نظر بگیریم. واقعیت این است که افسار کلی همه این شبکه‌ها دست صهیونیسم جهانی است و هیچ کدام از آنها اختیاری از خودشان ندارند. اتفاقا TRT فارسی زمانی فعالیت خود را آغاز کرده که تأثیرگذاری اینترنشنال پایین آمده و من و تو از دست رفته و بی‌بی سی مخاطب حرفه‌ای گذشته خودش را به شکل عام از دست داده و جایگاه سابق را در ایران ندارد. در این شرایط نیاز بود تا یک شبکه جدید به میدان بیاید و آن خلاء را پر کند. کارویژه دوم TRT این است که به عنوان یک بازیکن جدید و تازه نفس معادلات رسانه‌ای غرب را با یک شکل و رنگ و لعاب و آدم‌های جدیدی دنبال کند. وظیفه سوم این است که مرجعیت رسانه‌ای را به غرب برگرداند، چونکه رسانه‌های فارسی زبان بیگانه دو سالی است که مرجعیت رسانه‌ای گذشته را ندارند.
رسانه‌ای برای اغواگری
دکتر علیرضا داوودی (كارشناس و تحلیلگر ارشد حوزه رسانه) گفت: تیزرTRT فارسی تركیبی از
(Az TV) آذربایجان و روزهای آخر شبكه من و تو است. تركیب موسیقی اغواگرایانه، فرم‌بندی ایران آنكارایی- استانبولی- ازمیری كه یك فرم بی‌بی سی را نیز به خود داده است. بنابراین؛ TRT فارسی برای افزایش شبهات راه‌اندازی نشده است بلكه آمده تا بخش اغواگری كه رسانه‌های بیگانه در ایجاد شبهه و تردید در ایران از دست داده‌اند، احیا كنند تا بتوانند از این طریق اقناع را به اشباع تبدیل كنند و مخاطب را مجدد با یك پدیده اجتماعی زودهنگام وارد عرصه عملیاتی در جامعه كنند و این به معنی بستن رینگ‌ها و محیط‌ها و معناهای هم زیست گونه یا هم مرز گونه است.
وی که در برنامه امواج شبهه رادیو گفت وگو سخن می‌گفت، در ادامه افزود: وی افزود: بی‌بی سی به هیچ عنوان نمی‌تواند با ایرانی‌ها هم مرزی ایجاد كند. اما شبكه‌ای كه هم مرز است و قومیتی می‌تواند داشته باشد می‌تواند خلاء انقطاع رابطه عاطفی مخاطب با رسانه را برقرار كند. قاعدتا مردم ایران به تركیه بیشتر از انگلستان سفر می‌كنند. پس از همین فرصت استفاده می‌كند. وی همچنین به روش عشق مرده اشاره كرد و گفت: در این تكنیك بازی با اعداد صفر برای اعتبار دادن به یك است. ولی هر چه تعداد صفر بیشتر باشد ولی پشت یك قرار بگیرد، آن صفر مرده به حساب می‌آید و هیچ اعتباری به یك نمی‌دهد. بنابراین؛ اگر این صفر مرده را جلوی یك قرار دهیم، خوانده می‌شود یك و چند صفر. فرآیندی كه امروز رسانه‌های بیگانه طی می‌كنند، وزن كشی در مرحله جابه جایی صفرها پشت یك یا جلوی یك است و تركیه سال‌هاست كه در منطقه صفر پشت یك است. اما بی‌بی سی ورد یك به شمار می‌آید و بی‌بی سی فارسی صفر پشت یك به حساب می‌آید. درست است كه در دو دهه اخیر ارتفاع گرفته است اما اكنون ارتفاع آن در حال كم شدن است.
داودی اضافه كرد: در بحث عشق مرده همیشه دو موضوع حائز اهمیت است. آن یك پشت صفر را چه كسی می‌تواند زیر رادیكال ببرد؟ TRT فارسی نیز به دلیل اینكه صفر پشت یك است و یا در اصل تركیه صفر پشت یك است، هدف از راه‌اندازی آنها احیای هویت منطقه‌ای است. تا به او بزرگ منطقه گفته شود. بنابراین؛ دنیایی كه در حوزه رسانه وجود دارد، دنیای متعارف، دنیای یك و تعدادی صفر است و دنیای نامتعارف، یعنی توانمندی در بازی دادن آن یك با صفرهای مرده‌ای كه وجود دارد. آن وقت عشق متصل به صفر مرده، خود عشق مرده خواهد شد. در نتیجه در بحث عشق مرده، مهم‌ترین راهكار همیشه باید این باشد كه چگونه صفرها را جلوی یك قرار دهیم و آن را زیر رادیكال ببریم كه به آن توانمندی رسانه
تحت عنوان نامتوازن و نامتقارن گفته می‌شود. رسانه‌ای كه نامتوازن باشد، می‌تواند عشق مرده را ایجاد كند و رسانه‌ای كه نامتقارن باشد، می‌تواند یك را حتی اگر صفرها را جلوی یك قرار بدهد، زیر رادیكال قرار دهد. یعنی؛ قدرت استنباط عاشقانه‌های كشوری مانند تركیه یا رژیم صهیونیستی یا آمریكا و... كاملا فرو بریزد.
داودی در ادامه گفت: در این صورت باید دو اقدام را مد نظر داشت. اولا؛ مفهومی تحت عنوان سازمان رفتار رسانه‌ای داریم. رادیو فردا، بی‌بی‌سی فارسی، من و تو، صدای آمریكا، TRT، شبكه ۱۲، مسیح علی‌نژاد و... جزو سازمان رفتار رسانه‌ای علیه آزادی، آزادگی، مقاومت، اسلام، خدا و پیغمبر هستند. سازمان رفتار رسانه‌ای TRTهمان سازمان رفتار رسانه‌ای علیه ایران در وزارت خارجه انگلستان، آمریكا و... است.
وی به مفهومی تحت عنوان تیپ سازی اشاره كرد و گفت: شبكه TRT قرار است همان كاری را كه‌هالیود با زلنسكی، یا همان كاری كه با جولانی كرد، انجام می‌دهد و چه تیپ سازی بهتر از قرابت جغرافیایی؟ اما در این‌جا خلایی وجود دارد. به دلیل اینكه از سال ۱۴۰۰ مرتب تست كرده‌اند كه هر چه ضربه وارد كرده‌اند، بازخوردی دریافت نكرده‌اند. یعنی ما همه آفندها علیه خود را پذیرفته‌ایم و هیچ پدآفندی نیز انجام نداده‌ایم، تیپ محدب را به تیپ مقعر تبدیل می‌كنند. TRT هم یك بخشی از رفتار سازمان رسانه‌ای است. به همین دلیل شبكه TRT تركیه به زبان فارسی، معادل رسانه‌های دیگر موفقیت‌آمیز نخواهد بود ولی قطعا این شبكه در تیپ سازی موفق خواهد بود. به دلیل اینكه یك پهنه‌ای از كشور ما را می‌تواند، در بر بگیرد. بنابراین؛ باید حواسمان به فرم جنس عشق مرده‌ای كه به كار می‌گیرند، باشد. اینكه در داخل كشور چه میزان رفتار سازمان رسانه‌ای داریم؟ سؤالی است كه باید به آن پاسخ داده شود و اینكه در جمهوری اسلامی توانسته‌ایم این عبارت را به عنوان یك استراتژی تجزیه و تحلیل كنیم.
سهم دولت ترکیه در ناامنی روانی مردم ایران
دكتر سینا قربانی (كارشناس و تحلیلگر حوزه رسانه) اما معتقد است: قرار نیست این شبكه به همان مدل بی‌بی سی فارسی، صدای آمریكا، اینترنشنال و مجموع رسانه‌های فارسی زبان خارجی فعالیت كند.تولد این رسانه در مقطع فعلی و پس از تحولات سوریه و نقش تركیه در سوریه مفهومی برای خاورمیانه و جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد.
بی‌بی‌سی فارسی و اینترنشنال نمی‌توانند هم مرزی با ایران داشته باشند، ولی تُرك‌ها به دلایل مختلف می‌توانند این هم مرزی را ایجاد كنند. لذا؛ حضور این رسانه تركی در مقطع فعلی سرعت بخشیدن به تحولات ضداجتماعی در آینده بسیار نزدیك است. تا اگر ناآرامی در داخل كشور صورت بگیرد، این رسانه ضدایرانی با فرم و محتوای جدید بر سرعت این ناآرامی بیافزاید.
وی که در برنامه امواج شبهه سخن می‌گفت، تاكید كرد: در ماه‌های آینده با تهاجم تركیبی جدی روبه رو
خواهیم شد كه منشا این تهاجم از داخل كشور خواهد بود. این كارشناس معتقد است: TRTفارسی، برای ایجاد یك كنش مشترك در یك مقطع مشترك به‌وجود آمده است. به نظر می‌آید كه این شبكه قرار است در ناامنی‌های روانی كه رسانه‌های ضدایرانی شكل داده‌اند، سهیم باشد.
قربانی با تاكید بر اینكه رسانه‌های ضدایرانی دارای سیاست خطی و نقطه‌ای هستند، گفت: در سیاست نقطه‌ای رسانه ضدایرانی، كه در حال حاضر هدف تحریك و ناامن كردن افكار عمومی است. TRT می‌تواند، در یك مقطع و مرز مشخص، كنش مشترك خلق كند.
وی در پایان گفت: برخلاف حریف و دشمن كه در یك ستاد مشترك علیه جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌كند. متاسفانه ما هیچ گاه یك ستاد مشترك عملیات رسانه‌ای نداشتیم.