پرسش:

چرا و چگونه حضرت فاطمه(س) با وجود سن کم از شاخص‌ها و ویژگی‌های انسان کامل بهره‌مند شدند و به مقام عصمت رسیدند؟

پاسخ:

در بخش نخست پاسخ به این سؤال به مباحثی همچون: ضرورت معرفی الگوهای کامل انسانی، ابعاد شخصیتی الگوهای کامل و کمالات حضرت فاطمه (س) شامل: 1- فاطمه وجود جامع 2- فاطمه(س) ولی‌الله و حجهًْ‌الله پرداختیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.

3- فاطمه(س) واجد علم لدنی

حضرت فاطمه(س) به دلیل جایگاه رفیعی که در نظام هستی دارد، واجد علم لدنی و مقام عصمت نیز می‌باشد. 

لذا خود آن حضرت می‌فرماید: «من علم گذشته و آینده و آنچه را که واقع نخواهد شد را می‌دانم (بحارالانوار، ج 8، ص 34).

امام صادق(ع) فرمود: اگر امیرالمومنین(ع) با فاطمه(س) ازدواج نمی‌کرد، تا روز قیامت کسی روی زمین هم‌کفو و هم‌شأن او پیدا نمی‌شد.» (علل الشرایع، شیخ صدوق، ج 1، ص 585) دلیل آن هم روشن است چرا که حضرت فاطمه(س)، معصومه و انسان کامل است و هم‌کفو و کسی جز انسان کامل و معصوم مانند امام علی(ع) نمی‌تواند باشد. امام صادق(ع) در پاسخ به سؤالی که پرسیده شد مصحف فاطمه(س) چیست؟ فرمود: مصحفی است سه برابر قرآنی که در دست شما است. 

به خدا حتی یک حرف قرآن هم در آن نیست. 

(کافی، ج 1، ص 643) و نیز آن حضرت فرمود: زمانی که خدای تعالی پیغمبرش(ص) را قبض روح فرمود: فاطمه(س) را از وفات آن حضرت اندوهی فرا گرفت که جز خدای عز وجل مقدارش را نداند. از این رو خداوند فرشته‌ای فرستاد تا او را دلداری دهد، و با او سخن بگوید. 

حضرت فاطمه(س) به امیرالمومنین(ع) خبر داد و آن حضرت هر چه می‌شنید می‌نوشت، تا آنکه از آن سخنان مصحفی ساخت. اما در آن مصحف چیزی از حلال و حرام نیست، بلکه در آن، علم به پیشامدهای آینده است. (بحارالانوار، ج 34، ص 97). همچنین حضرت فاطمه(س) را محدثه نامیده‌اند، از آن جهت که با فرشتگان سخن می‌گفت. امام صادق(ع) می‌فرماید: فاطمه(س) را بدین خاطر محدثه نامیده‌اند که فرشتگان از آسمان فرود می‌آمدند و آن حضرت را می‌خواندند، همان طوری که مریم(س) دختر عمران را صدا می‌زدند.(همان، ص 87) 

بنابراین پیامبر اکرم(ص) بدین جهت فاطمه(س) را نور چشم و پاره تن خود می‌داند و می‌نامد، و این توصیف نه از روی وابستگی عاطفی پدر و فرزندی است، چرا که پیامبر(ص) دختران دیگری نیز داشت که در وصف هیچ کدام چنین نفرمود.

این دلبستگی و سفارش اکید به خاطر حفظ حرمت او به واسطه جایگاه و مقامی است که حضرت فاطمه(س) در پیشگاه حق تعالی و نظام تکوین و تشریع هستی دارا می‌باشد. و لذا این همه توصیه و سفارش موکد به الگوپذیری از آن حضرت و اطاعت از او و محبت نسبت به او و فرزندانش دارای حکمتی عمیق است. 

از این جهت است که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «یا فاطمه! خداوند تبارک و تعالی به خشم تو خشمگین، و به رضای تو راضی می‌شود.» (همان، ص 22)

4- فاطمه(س) جداکننده از آتش

پیامبر اکرم(ص) فرمود: «دخترم را فاطمه(س) نامیدم، زیرا خداوند عز و جل او و دوستدارانش را از آتش جهنم جدا کرده است.»(همان، ص 51) امام باقر(ع) می‌فرماید: «هنگامی که حضرت فاطمه(س) متولد شدند، خداوند عز و جل به فرشته‌ای وحی فرمود، که بر زبان محمد(ص) جاری کند که نام آن مولود را فاطمه(س) گذارد.(همان، ص 31) از پیامبر(ص) سؤال شد آیا فاطمه(س) بزرگ زنان عصر خودش است؟ حضرت فرمود: آن مریم(س) است که بزرگ زنان عصر خودش بود. دخترم فاطمه(س) بهترین زنان گذشته و آینده است.(همان، ص 42)

5- فاطمه(س) شب قدر

امام جعفر صادق(ع) درباره تفسیر سوره مبارکه قدر که می‌فرماید: «همانا ما آن را در شب» قدر نازل کردیم.» شب فاطمه(س) است و قدر خدا، پس کسی که فاطمه(س) را از آن طور که باید و شاید بشناسد، شب قدر را درک کرده است. فاطمه(س) بدین لحاظ فاطمه نامیده شد که خلق نتوانستند او را کامل بشناسند.

(بحارالانوار، ج 43، ص 65) 

البته روایاتی که حضرت فاطمه(س) را شب قدر معرفی می‌کند منافاتی با لیلهًْ‌القدر بودن خود پیامبر(ص) ندارد.