علی شهبازی
تفکر بسیجی ما را به گوشه‌هایی از حیات معنوی بسیج رهنمون می‌کند و ماهیت و شخصیت واقعی آن را برای ما روشن می‌سازد. این واژه مقدس که اولین بار توسط امام راحل(ره) تجلی یافت، همان اندیشه واعتقادی است که شریف‌ترین فرزندان این کشور آن را پذیرفته و تمام رفتار علمی و عملی خود را با آن، تنظیم کردند تا آنجا که مبدل به انسان‌های نمونه‌ای در تمامی اعصار شدند. به معنای دیگر تفکر بسیجی به تمام و کمال، تعبیری بدیع از مکتب اسلام و آئین الهی تشیع است.
امام خمینی(ره) احیاگر اسلام ناب محمدی(ص) و پایه‌گذار مکتب «تفکر بسیجی»‌در عصر معاصر می‌فرمایند: «من... از خدا می‌خواهم که با بسیجیانم محشور گرداند، چرا که در دنیا افتخارم این است که خود بسیجی‌ام».
این تفکر و حضور که از پشتوانه‌های گرانبهای این کشور اسلامی و از عالی‌ترین درجات ایمان و عمل صالح برخوردار است در کوتاه‌ترین مدت می‌تواند منشاء چنان تحولات شگرفی در میان تمامی عرصه‌ها (سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ....) شود که حتی گاهی راه باور را بر همگان دشوار می‌کند. از این رو تفکر بسیجی آن‌گونه که امام راحل (ره) پایه‌گذاری کرد،کیمیایی است که حتی افسانه‌ها را در وادی واقعیت به مبارزه می‌طلبد.
تفکر بسیجی دارای شاخصه‌هایی از جمله ایثارگری، زهد و قناعت، تواضع و صمیمیت، ابتکار و خلاقیت، عزت نفس، گمنامی و دوری از شهرت طلبی، مدیریت و تدبیر شایسته، غیرت و جوانمردی، تعهد و وفاداری، صبر و پایداری، ترحم و نوع‌دوستی حتی با دشمنان، عبادت واستغاثه به درگاه خداوند، تکبر در برابر استکبار و ... می‌باشد که همگی درفرهنگ و تفکر بسیجی از درخشندگی خاصی برخوردارند .
چنانچه قرار باشد در جامعه‌ای مسیر رو به رشد و توسعه در پیش گرفته شود وکلیه مراتب و مراحل آن با سرعت هرچه تمام‌تر و با سلامت پشت سرنهاده شود، باید همه امکانات و عوامل ملی و محلی آن جامعه بسیج شده تا هم با صرف کمترین هزینه و هم در ابعاد گسترده‌تر بتواند از همه مواهب و نتایج آن منتفع شود و آنگاه است که می‌تواند به همه اثرات و تبعات شوم ناشی از توسعه نیافتگی در سریع‌ترین زمان ممکن خاتمه بخشد، مسائل و مشکلات بغرنج وآلام‌آوری که می‌توانند موجودیت و بقای ملتی را از هستی ساقط نموده و به بهای نابودی و همه سرمایه‌های انسانی و ملی آن جامعه منتهی شود.
بنابراین در دنیای کنونی، یکی از شروط بنیادی برای دسترسی به الگوهای توسعه در ابعاد چندگانه انسانی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، میزان مشارکت و درگیری همه عوامل در اختیار جوامع در جهت رشد اقتصادی جامعه می‌باشد. از این روتحقق اهداف استقلال و بالندگی در دنیای متحول کنونی، تولید بهتر و بیشتر و ارائه خدمات مناسب‌تر در راه اعتلای ایران اسلامی، در گرو هدایت، تدبیر، همدلی و همکاری اشخاص دلسوز و از جان گذشته‌ای است‌که بدون هیچ ادعایی، خالصانه و مخلصانه در موسسات و بخش‌های مختلف تولیدی، خدماتی، اداری و ... سکان خدمتگزاری را در دریای مواج و پرتلاطم موجود به دست گرفته تا آنها را در هر مرحله‌ای از رشد به جهت مطلوب سوق دهند.
گرچه تئوری‌ها و مکاتب متعددی در جهت بسیج نمودن و هدایت انسان‌ها و تجهیزات در جهت پیشبرد اهداف جامعه ارائه شده است، تئوری‌هایی چون مدیریت علمی تیلور، مکتب بوروکراسی وبر، مکتب علوم رفتاری و نهایتا مکتب سیستمی و مکتب اقتضایی که هریک در مقطعی از زمان نقش فعالی در هدایت عامل انسانی و منابع مادی در جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سازمانی موثر بوده‌اند، اما همه اینها در عین داشتن مزایای زیاد متاسفانه از معایب زیاد هم مبری نبوده‌اند. با این وجود با دقت در تئوری‌های پیشرفته مدیریت از جمله تئوری سیستمی و اقتضائی و پروژه ای، اشکال مختلف مدیریت بسیجی را می‌توان در آنها یافت. مثلا در مدیریت سیستمی با فرض نمودن یک سازمان در قالب یک سیستم، تمامی نیروی انسانی و تجهیزات در یک قواره بسته در جهت پیشبرد اهداف اقدام می‌کنند.در نظریه اقتضائی بنا به نیاز هر قسمت، تمام گروه‌ها و افراد و منابع بسیج می‌شوند تا در شرایط پیش آمده مشکل یا معضل را مرتفع نمایند و همچنین در  سیستم پروژه‌ای افراد در قالب یک پروژه با حذف جایگاه‌ها و مقام و موقعیت افراد نسبت به اهداف سازمان اقدام می‌کنند.
اما تفکر بسیجی همه این تئوری‌ها را در دل خود دارد با این تفاوت که انگیزه‌های افراد در این سیستم‌ها مادی و تلاش‌ها همه در جهت دستیابی به اهداف کوتاه مدت و کم ارزش است. در تفکر بسیجی اهداف والا و بلند است و نیروی انسانی علیرغم به کارگیری اراده پولادین، خود را مکلف به انجام تکلیف می‌داند و انجام تکلیف بر دستیابی به هدف مقدم است.
تفکر بسیجی تفکری است که نه تنها فرد، بلکه جامعه‌ای را می‌تواند متحول کند. هرجامعه‌ای اگر بتواند چنین تفکری را در بین مردمانش اشاعه دهد، دروازه‌های پیشرفت و تمدن برآن گشوده خواهند شد و شکوفه‌های پیروزی و نشاط برآنها لبخند خواهد زد. بنابراین می‌توان گفت اشاعه و بسط تفکر بسیجی به عنوان یک نیاز جدی برای همه جوامع که به سمت پیشرفت و توسعه گام برمی‌دارند از ضروریات است. اکنون به برکت تفکر و اندیشه جوانان بسیجی پیشرفت‌های علمی خوبی درکشور حاصل شده و بهره‌گیری از این توانمندی‌ها در راستای توسعه روستایی نیز دستاوردهای شگرفی به ارمغان آورده است. با کمک گرفتن از فرهنگ تلاش، و روحیه جهادی بسیج می‌توان فعالیت‌های بزرگ را مدیریت نمود و سبب توسعه اشتغال شد.
پشتوانه عظیم فکری و تجربی بسیح می‌تواند در رشد و شکوفایی کشور و بی‌نیاز شدن از بیگانگان و مقابله جدی با تحریم‌های اقتصادی آنان مورد توجه قرار گیرد. بسیج پیکری به عظمت ملت ایران دارد لذا در هر بخشی از جامعه که وارد شود می‌توانند از توان دیگر بخش‌ها کمک بگیرد.