به گزارش ایرنا، عبور غیرقانونی اتباع غیرمجاز از مرز که به گفته سخنگوی دولت تعداد آنها از تعداد اتباع مجاز در کشور پیشی گرفته است، داستان مفصلی دارد که سبب شده متولیان امر به دنبال احداث دیوار مرزی مشترک با افغانستان و پاکستان باشند؛ برنامه‌ای که دور جدید آن از اردیبهشت امسال با جدیت آغاز شده و وزارت کشور امیدوار است با این کار جلوی بخشی از ورود غیرمجازها را به کشور بگیرد.

از آنجا که این گروه از اتباع ورود غیرقانونی به کشور دارند، به طور حتم نمی‌توانند با روش‌های معمول و استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی خود را به داخل ایران برسانند و در شهرهای مختلف به امید یافتن کار و زندگی جاگیر شوند؛ روشی که در سال‌های اخیر این گروه از اتباع در پیش گرفته‌اند، استفاده از «خودروهای شوتی» است.

این خودروها که اغلب ۴۰۵، پرشیا و سمند هستند، برای اینکه این کار برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد، حداقل ۱۰ تبعه غیرمجاز را در خودرویی که حداکثر ظرفیت آن پنج نفر است، جا می‌دهند و حتی در فیلم‌های منتشر شده از خودروهای شوتی شاهد آن هستیم که بعضاً تا ۲۰ تبعه نیز در یک خودرو جاسازی شده‌اند. یعنی نه تنها روی صندلی خودرو دو ردیف انسان جاسازی می‌شود بلکه بعضاً ۵ تا ۷ نفر را در صندوق عقب جا می‌دهند و یا حتی دیده شده که برخی روی در صندوق عقب و کاپوت ماشین نشسته‌اند تا از بیابان‌های شرق ایران عبور کنند.

اما داستان این شوتی‌ها به همین جا ختم نمی‌شود؛ رانندگان این خودروها برای اینکه گرفتار پلیس نشوند، با سرعت بالا در جاده می‌رانند و حوادث ناگواری را رقم می‌زنند؛ بارها در خبرها شنیده‌ایم که خودروی حامل اتباع افغان به دلیل سرعت غیرمجاز چپ کرده و بیش از ۱۰ نفر جان باخته‌اند.

جان این افراد که بدون برگه هویتی، پاسپورت و شناسنامه در جاده مرگ قدم می‌گذارند، نه برای مسئولان کشور مبداء که آنها را به شمار نمی‌آورند، اهمیتی دارد و نه برای قاچاقچیان انسان که به تک‌تک افراد به شکل اسکناس و منبع درآمد نگاه می‌کنند.

برای اینکه بدانیم شوتی‌ها چقدر از تجارت غیرقانونی انسان درآمد دارند، به سراغ کسانی رفتیم که در گذشته طرح‌هایی را برای ساماندهی این کار در دست طراحی داشتند اما اجرائی نشد؛ یکی از آنان به شرط آنکه نامش در خبر ذکر نشود، به خبرنگار ایرنا گفت: شوتی‌ها از هر تبعه غیرمجاز افغان در لب مرز حدود ۱۰ میلیون تومان می‌گیرند تا در هر خودرو ۱۰ نفر را جابه‌جا کنند. اگر تعداد اتباع بیشتر باشد، پولی که به راننده می‌دهند، سرشکن شده و کمتر می‌شود.

او می‌گوید که اغلب شوتی‌ها این مبلغ را از لب مرز تا تهران می‌گیرند؛ اگر مقصد به مرز نزدیک‌تر باشد، کمتر می‌شود و اگر بخواهند تا مرز ترکیه بروند هزینه‌اش بیشتر می‌شود و یا حتی به صورت دلار و یورو دریافت می‌کنند.

جابه‌جایی اتباع غیرمجاز

 مصداق دیگر قاچاق انسان

تجارت اتباع خارجی در کشور فقط به حوزه کسب و کار محدود نمی‌شود؛ موضوع انتقال اتباع و عبور از مرز تجارت‌های پرسودی است که در تمام دنیا به عنوان «قاچاق انسان» شناخته می‌شود.

در ایران عمده این قاچاق‌ها توسط خودروهای شوتی و از مرزهای جنوب شرق و شرق کشور انجام می‌شود و اتباع غیرمجاز که اغلب افغان هستند با پرداخت هزینه‌ای که با توجه به شرایط و نوع قاچاق متغیر است، سعی می‌کنند خود را به یکی از استان‌ها برسانند.

اطلاع دقیقی از اینکه چه تعداد خودروی شوتی در جابه‌جایی اتباع غیرمجاز نقش دارند و چقدر پول در این تجارت زیرزمینی تبادل می‌شود، وجود ندارد اما تعداد خودروهایی که توسط پلیس به دلیل این تخلف توقیف شده، گویای آن است که برخی رانندگان کسب درآمدهای میلیونی از جابه‌جایی اتباع غیرمجاز را به تبعات منفی اجتماعی میزبانی از آن ترجیح داده‌اند.

سردار سیدسعید منتظرالمهدی معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا در این زمینه گفته است: از ابتدای امسال بیش از دو هزار خودروی حامل اتباع غیرمجاز توقیف شده است.

اولویت باید بر پیشگیری از ورود اتباع باشد

به طور حتم موضوع مهاجرت غیرقانونی و حضور غیرمجاز اتباع خارجی مانند هر آسیب اجتماعی و اقتصادی دیگر نیازمند پیشگیری است و شاید بهترین راه آن مسدود کردن معابر مرزی و جلوگیری از ورود و قاچاق اتباع باشد که بیشترین حجم آن از مسیرهای شرقی کشور انجام می‌شود.

ساخت دیوار مرزی یکی از برنامه‌های دولت برای مقابله با آسیب امنیتی، اقتصادی و اجتماعی اتباع خارجی است که در حال حاضر همراه با برنامه جمع‌آوری و اخراج اتباع به طور همزمان اجرائی شد. طبق آخرین گزارش فرماندهی مرزبانی کشور ساخت دیوار مرزی با اولویت مرز ایران با پاکستان و افغانستان آغاز شده است.

بنابر اظهارات مسئولان انتظامی و نظامی، اعتبارات لازم برای ساخت دیوار مرزی تعیین و تخصیص یافته و کارگاه‌های عمرانی نیز فعالیت خورد را آغاز کردند. همچنین پیش‌بینی می‌شود با تکمیل دیوار مرزی شاهد کاهش چشمگیر ورود اتباع بیگانه به کشور باشیم.

قاطعیت ایران در اخراج اتباع غیرمجاز

اگرچه در سال‌های اخیر شاهد رشد روز افزون ورود اتباع غیرمجاز به کشور به دلایل مختلف از جمله ناامنی و شرایط سیاسی حاکم بر افغانستان بودیم اما اکنون مسئولان جمهوری اسلامی ایران در بازگرداندن اتباع غیرمجاز به کشورهای خود عزم جدی دارند.

احمدرضا رادان فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی به عنوان بازوی اجرائی طرح جمع‌آوری اتباع خارجی به تازگی اعلام کرد که بیش از ۸۵۰ هزار تبعه خارجی غیرمجاز از سطح کشور جمع‌آوری و به کشورهای خود بازگردانده شدند و هدف گذاری کشور برای اخراج اتباع تا پایان سال جاری (۱۴۰۳) دو میلیون نفر است.

اما نکته‌ای که وجود دارد و رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز در آخرین نشست خبری خود آن را بیان کرد، ورود مکرر اتباع طرد شده به کشور است. ذبیح الله خداییان در این رابطه گفته است: یکی از مشکلات عمده کشور در رابطه با اتباع غیرمجاز، ورود مکرر آن‌ها به کشور پس از اخراج است و گزارش داده می‌شود که این اتباع جلوتر از خود نیروهای ما به کشور برگشت داده می‌شوند؛ از این‌رو لازم است با صاحبان وسایل نقلیه‌ای که اتباع غیر مجاز را وارد کشور می‌کنند، برخورد شود و این وسایل نقلیه توقیف شود.

وی افزود: در این زمینه نیاز به یک سامانه جامع داریم و وزارت کشور باید این اقدام را انجام دهد که اگر کسی به عنوان تبعه غیرمجاز شناسایی و دستگیر می‌شود، اطلاعات او در این سامانه ثبت شود تا در صورتی که بار دیگر وارد کشور شد، مشخص شود که او پیش از این در یک استان دستگیر و طرد شده بوده است.