وزیر علوم دولت چهاردهم اخیراً به صورت رسمی کلید ساختمان وزارت علوم را از وزیر سابق تحویل گرفت تا آموزش عالی کشور را برای چهار سال آینده مدیریت و راهبری کند.

وزارت علوم و آموزش عالی در پی تاسیس دانشگاه تهران و ورود آموزش عالی مدرن در ایران با ادغام وزارتخانه فرهنگ و هنر و وزارت علوم و آموزش عالی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی در سال ۱۳۵۷ تشکیل شد. 

نام این وزارتخانه نیز در سال ۱۳۷۹ به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر یافت. کارکرد اصلی این مجموعه از همان ابتدا سیاستگذاری کلان حوزه آموزش عالی و دانشگاه‌های ایران تعیین شد.

دکتر حسین سیمایی صراف اخیراً توانست با کسب ۲۲۱ رای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مدت ۴ سال سکانداری آموزش عالی در دولت چهاردهم را بر عهده بگیرد.

از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون ۱۹ وزیر بر کرسی وزارت علوم تکیه زده‌اند و اکنون با آغاز رسمی مدیریت دکتر حسین سیمایی صراف در دولت چهاردهم، بی‌مناسبت نیست که مروری بر وزرای علوم تاریخ انقلاب اسلامی داشته باشیم:

علی شریعتمداری

علی شریعتمداری از ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸ وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت موقت مهدی بازرگان بود. وی همچنین عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و از اعضای شورای مرکزی گروه جنبش انقلابی ملت مسلمان ایران(جاما)منشعب از حزب مردم ایران بود که پس از انقلاب، دیگر در این گروه فعالیتی نکرد.

وی مدرک کارشناسی فلسفه را از دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد را از دانشگاه میشیگان و دکتری را از دانشگاه تنسی دریافت کرد.

حسن حبیبی

حسن‌ابراهیم حبیبی، سیاستمدار نام آشنای ایرانی از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰وزیر علوم و آموزش عالی و پس از آن وزیر دادگستری دولت میرحسین موسوی بود. وی در کارنامه خود اولین معاون اولی رئیس‌جمهور ایران در هر دو دولت اکبر‌هاشمی رفسنجانی و دولت اول سید محمد خاتمی را داشت. حبیبی دارای مدرک دکترای جامعه‌شناسی و حقوق از دانشگاه سوربون بود.

وی همچنین رئیس بنیاد ایران‌شناسی و از جمله حقوقدانانی بود که پس از انقلاب ایران، پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی را با استفاده از قوانین اساسی سایر کشورها تهیه کرد. وی تا پایان عمر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. حسن حبیبی در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۵۸ کاندیدا شد و مورد حمایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم قرار گرفت اما با ۶۷۶ هزار رأی پس از ابوالحسن بنی‌صدر و احمد مدنی در رده سوم قرار گرفت.

وی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶ هم قرار بود به دعوت حزب کارگزاران سازندگی نامزد ریاست‌جمهوری شود اما با کاندیداتوری سیدمحمد خاتمی از کاندیداتوری خودداری کرد.

حسن عارفی

حسن عارفی سال ۱۳۶۰ در دولت کوتاه مدت شهید رجائی به عنوان وزیر فرهنگ و آموزش عالی به خدمت پرداخت. دانش‌آموخته دبیرستان هدف و تخصص پزشکی در رشته اطفال- داخلی را از دانشگاه نیویورک و مدرک فوق‌تخصص قلب و عروق و طب دوران‌بلوغ را نیز در آمریکا به پایان رسانده است. او نخستین رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و سپس دومین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب بود.

محمدعلی نجفی

محمدعلی نجفی نجفی سیاستمدار اصلاح‌طلب، مدرس دانشگاه ایرانی و مشاور امور اقتصادی رئیس‌جمهور ایران از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ در دولت‌های دکتر باهنر، آیت‌الله مهدوی کنی و میرحسین موسوی به عنوان وزیر فرهنگ و آموزش عالی مشغول به فعالیت بوده است.

او از بنیانگذاران حزب کارگزاران سازندگی، عضو هیئت علمی (بازنشسته) دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف و رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. وی از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۶ در دولت‌های موسوی و‌هاشمی رفسنجانی وزیر آموزش و پرورش ایران بود. در دولت اول خاتمی رئیس سازمان برنامه و بودجه بود. در ۱۳۸۶ به عضویت در سومین دوره شورای شهر تهران در آمد و در ۲۹ مرداد ۱۳۹۲ به دنبال انتصاب به عنوان معاونت رئیس‌جمهور از این سمت استعفا کرد.

نجفی یکی از سه وزیر پیشنهادی کابینه حسن روحانی بود که با وجود اینکه موافقت نیمی از مجلس را جلب کرده بود، با اختلاف یک رای از مجموع ۲۸۴ رای موفق به حضور در وزارت آموزش و پرورش نشد.

نجفی در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۳ پس از رای آوردن استیضاح رضا فرجی‌دانا از وزارت علوم، سرپرست وزارت علوم شد و نود و پنج روز در این سمت بود.

ایرج فاضل

فاضل از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۴ به عنوان وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت اول موسوی بود؛ او همچنین وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دولت اول اکبر ‌هاشمی رفسنجانی بود که توسط مجلس سوم استیضاح و برکنار شد و رضا ملک‌زاده جایگزین وی شد. وی تا خردادماه ۱۳۹۰ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. فاضل فوق تخصص جراحی عروق دارد و هم اکنون استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.

محمد فرهادی

فرهادی سیاستمدار اصلاح‌طلب، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی است. او از سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ در دولت دوم میرحسین موسوی وزیر فرهنگ و آموزش عالی بوده است. وی در دولت اول محمد خاتمی نیز وزیر بهداشت بوده است. از دیگر سمت‌های وی رئیس دانشگاه تهران، رئیس و قائم‌مقام سازمان هلال احمر، مشاور وزیر و دبیر شورای آموزش پزشکی کشور بوده است. او همچنین ریاست «صندوق حمایت از پژوهشگران کشور» را از سال ۱۳۸۲ تا بهمن ۱۳۸۹ بر عهده داشته است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور در ۲۸ آبان ۱۳۹۳ پس از عدم اعتماد مجلس به فخرالدین احمدی دانش آشتیانی، محمد فرهادی را به عنوان پنجمین وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرفی کرد و توانست با کسب ۱۹۷ رأی موافق، ۲۸ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۵ رأی مأخوذه رأی اعتماد مجلس را کسب کند و وزیر علوم شود.

مصطفی معین

پزشک و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، بنیانگذار و رهبر جبهه دموکراسی خواهی و حقوق بشر ایران و همچنین کاندیدای اصلاح‌طلبان پیشرو در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران است.

وی در دو دوره در سال‌های ‎ ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ در دولت اول ‌هاشمی رفسنجانی و سال‌های ‎۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ در دولت خاتمی جمعاً به مدت ۱۰ سال عهده‌دار مقام وزارت علوم بوده‌ است.

وی سابقه ۲۰ ساله عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، سه دوره نمایندگی از حوزه‌های تهران، شیراز و اصفهان در مجلس شورای اسلامی و ریاست انجمن آسم و آلرژی ایران و تدریس در دانشگاه را در کارنامه خود دارد.

محمدرضا هاشمی گلپایگانی

محمدرضا ‌هاشمی گلپایگانی از سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ به عنوان وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت دوم اکبر‌هاشمی رفسنجانی بود. وی استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیراست.

جعفر میلی منفرد

جعفر میلی منفرد پژوهشگر، استاد تمام مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، سیاستمدار اصلاح‌طلب و معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران است. وی دارای مدرک دکتری مهندسی برق قدرت از دانشگاه پاریس و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر بود. او دارای سوابق مختلف در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دولت‌های پنجم، هفتم، هشتم و یازدهم بوده و در دولت دوم سید محمد خاتمی، پس از استعفای مصطفی معین در سال ۱۳۸۲ به مدت چند ماه سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود.

میلی منفرد اولین وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در کابینه حسن روحانی بود که موفق به اخذ رأی اعتماد از مجلس نهم نشد. وی از مجموع ۲۸۴ رأی مأخوذه با ۱۰۵ رأی موافق، ۱۶۲ رأی مخالف و ۱۵ رأی ممتنع موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس نهم نشد.

پس از رای عدم اعتماد چندین گزینه از جمله جعفر توفیقی، معصومه ابتکار و مجتبی صدیقی برای سرپرستی وزارت علوم پیشنهاد شدند که سرانجام در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۹۲ جعفر توفیقی به عنوان سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منصوب شد.

جعفر توفیقی

جعفر توفیقی مهندس، استاد دانشگاه و سیاستمدار اصلاح‌طلب است. او از سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ در دولت دوم سید محمد خاتمی پس از مصطفی معین، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بوده است. 

وی در دولت حسن روحانی شصت و هفت روز، سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جمهوری اسلامی ایران بود.

محمدمهدی زاهدی

زاهدی عضو هیئت علمی گروه ریاضی دانشگاه تربیت مدرس و نماینده نهمین دوره مجلس شورای اسلامی است. زاهدی از سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ وزیر علوم دولت اول محمود احمدی‌نژاد بود.

کامران دانشجو

دانشجو از سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دولت دوم محموداحمدی‌نژاد حاضر بود. 

دانشجو پیش از این در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد سمت‌های استاندار تهران، قائم‌مقام و معاون سیاسی وزارت کشور، سرپرست وزارت کشور را بر عهده داشته ‌است.

رضا فرجی دانا

اولین وزیر علوم دولت حسن روحانی که به مدت ۸ ماه در وزارت علوم، تحقیقات وفناوری به فعالیت پرداخت. فرجی‌دانا استاد تمام دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، سیاستمدار اصلاح‌طلب و مشاور رئیس‌جمهور در امور علمی و آموزشی بود، او در دولت هشتم به ریاست سید محمد خاتمی، ریاست دانشگاه تهران را عهده‌دار بود.

رضا فرجی دانا پس از استعفای مصطفی معین در شهریور ۱۳۸۲، توسط سید محمد خاتمی، برای تصدی سمت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس ششم معرفی شد، اما با کسب ۸۶ رأی موافق از ۲۲۰ رأی ماخوذه، نتوانست رأی اعتماد لازم را کسب کند.

محمد فرهادی

فرهادی که در دولت اول میرحسین موسوی نیز وزیر فرهنگ و آموزش عالی بود، در دولت یازدهم بعد از استیضاح فرجی دانا و عدم رای اعتماد مجلس به دو وزیر پیشنهادی دیگر حسن روحانی به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رای اعتماد دریافت کرد.

سید ضیا‌هاشمی

سید ضیاء‌هاشمی متولد سال ۱۳۴۶ از شیراز؛ پژوهشگر، استاد گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران‌، سیاستمدار اصلاح‌طلب و معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بود.

همزمان با پایان فرآیند رای اعتماد به اعضای کابینه، رئیس‌جمهور، براساس اصل ۱۳۵ قانون اساسی و در حکمی در تاریخ ۲۹ مرداد سال ۹۶ او را به سرپرستی «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» منصوب کرد.

منصور غلامی

وی پیشتر در دولت سید محمد خاتمی و نیز در دولت حسن روحانی از سال ۱۳۹۳ تا زمان انتخاب به وزارت در سال ۱۳۹۶، ریاست دانشگاه بوعلی سینا را بر عهده داشته‌است. او دارای مدرک دکتری علوم باغبانی از دانشگاه آدلاید استرالیا است.

حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران پس از آن که در معرفی کابینه دور دوم ریاست جمهوری خود برای وزارت علوم گزینه‌ای معرفی نکرد، سید ضیاء‌هاشمی را به عنوان سرپرست منصوب کرد و در روزهای پایانی مهر ۱۳۹۶ منصور غلامی را برای تصدی این وزارت به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد و توانست رای اعتماد مجلس را کسب کند.

محمدعلی زلفی گل

محمدعلی زلفی‌گل متولد سال ۱۳۴۵ در آشتیان و شیمیدان ایرانی و استاد دانشگاه بوعلی سینا است. او در دولت سیزدهم به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می‌کرد. از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۳ نیز ریاست دانشگاه بوعلی سینا را برعهده داشت و مدتی نیز قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان بود. همچنین او عضو پیوسته فرهنگستان علوم نیز می‌باشد.

حسین سیمایی صراف

سیمایی صراف در سال ۱۳۴۷ در مشهد متولد شد، وی تحصیلات دانشگاهی خود را در دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در رشته حقوق به ترتیب در دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس و شهید بهشتی گذرانده است. صراف افزون بر تحصیلات دانشگاهی همزمان تحصیلات حوزوی را نیز به مدت ۲۰ سال در حوزه‌های علمیه مشهد و قم در شاخه‌های فقه، اصول، فلسفه و کلام اسلامی زیر نظر استادان مبرز تلمذ کرده است.

وی هم اکنون دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی است و دروس مختلف حقوق خصوصی و حقوق اسلامی را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می‌کند. وی همچنین وکیل پایه یک دادگستری و داور اتاق بازرگانی ایران نیز است.

سیمایی دارای ۳ کتاب و بیش از ۳۰ مقاله علمی - پژوهشی در زمینه‌های فقه و حقوق است. وی در کنفرانس‌های متعدد داخلی و خارجی به عنوان سخنران حضور داشته و نیز در آنها مشارکت علمی یا مدیریت داشته است. وی همچنین راهنمایی و مشاوره ده‌ها پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری را برعهده داشته است.

وی در سال ۱۳۹۲ به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه انتخاب شد و در چهاردهمین دوره کتاب سال حوزه (حوزه‌های علمیه) حائز رتبه اول، در بیست و سومین دوره کتاب فصل جمهوری اسلامی، شایسته تقدیر و در هفتمین جشنواره بین‌المللی فارابی حایز رتبه دوم در گروه حقوق شده است.

به نقل از خبرگزاری ایسنا؛ او به عنوان وزیر پیشنهادی علوم دولت چهاردهم به مجلس معرفی شد و با کسب ۲۲۱ رای از ۲۸۸ آراء ماخوذه به وزیر علوم معرفی شود.