اثرات فاجعه‌بار تحقیر دانش‌آموزان به دلیل نمرات پایین
کوچ دادن مردم به سمت مدارس غیردولتی؟!
مشکلات شهروندان برای ثبت‌نام دانش‌آموزان نه تنها هر سال تکرار می‌شود بلکه امسال ابعاد پیچیده‌تری نیز به خود گرفته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ مشکلات شهروندان برای ثبت‌نام دانش‌آموزان نه تنها هر سال تکرار می‌شود بلکه امسال ابعاد پیچیده‌تری نیز به خود گرفته است. سر زدن به مدارس دولتی و مشاهده اولیای نگران و ناتوان در برابر خط و نشان‌های مدیران و کادر مدارس دولتی عادی به ویژه برای ثبت‌نام در پایه‌های ورودی (اول دبستان، هفتم و دهم)، چیزی فراتر از نگرانی آنها برای ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس خوب و برند را فریاد می‌زند؛ هم اکنون سطح دغدغه و گرفتاری مردم به ثبت‌نام در ساده‌ترین مدارس دولتی یعنی مدارس در محدوده محل زندگی
رسیده است.
تابستان امسال مدارس دولتی عادی شهر تهران حتی در محدوده جغرافیایی محل سکونت شهروندان از ثبت‌نام دانش‌آموزان ممانعت کردند آن هم فقط به دلیل نمرات پایین و همین موضوع مشکلات مختلفی را برای والدین ایجاد کرده است.
برخی مدارس دولتی در شهر تهران به بهانه نمرات ضعیف از ثبت‌نام دانش‌آموزان خودداری می‌کنند و در اقدامی عجیب، با معرفی مدرسه غیردولتی خانواده‌ها را به سمت ثبت‌نام در این مدرسه سوق می‌دهند!
مراجعات مکرر به ستادهای ثبت‌نام و مناطق آموزش و پرورش شهر تهران و دست خالی بازگشتن در نهایت منجر به آن شده است که برخی شهروندان به ناچار برای بازنماندن فرزندان خود از تحصیل به سراغ مدارس غیردولتی بروند البته اکثر مدارس غیردولتی هم شرط معدل و نمرات بالا را برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مطرح می‌کنند.
در این میان سکوت و بی‌توجهی مسئولان وزارت آموزش و پرورش به آشفته بازار ثبت‌نام مدارس در تابستان 1403، دردسرهای خانواده‌ها را دوچندان می‌کند و بسیاری از اولیا عنوان می‌کنند حرف‌های مسئولان و حتی آنچه روی کاغذ به عنوان بخشنامه می‌آید، هنگام مراجعه به مدارس و مناطق آموزش و پرورش اهمیتی ندارد و از سیاستگذاری‌ها تا عمل فاصله
زیاد است.
ابراهیم سحرخیز معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با تسنیم درباره آشفته بازار ثبت‌نام از دانش‌آموزان در فصل تابستان امسال گفت: وضعیت ثبت‌نام در مدارس شهر تهران نسبت به سایر مناطق کشور حادتر است و متأسفانه رفتار نامناسب کادر مدارس دولتی عادی، شهروندان را نسبت به مدارس دولتی بی‌اعتماد می‌کند و آنها را به سمت مدارس غیردولتی سوق می‌دهد. هم اکنون آمار مدارس غیردولتی در برخی مناطق شهر تهران بیشتر از مدارس دولتی است و این مسائل نشان می‌دهد، مدیریت آموزش و پرورش شهر تهران به دنبال نظارت، ساماندهی و نجات مردم از بلاتکلیفی نیست.
چرا دادستان به وضعیت مدارس دولتی ورود نمی‌کند؟
وی افزود: در حالی‌که رهبر انقلاب بر تقویت مدارس دولتی عادی تأکید دارند اما این موضوع سرلوحه کار مدیران آموزش و پرورش نیست؛ آموزش و پرورش دست مدیران مدارس دولتی را باز گذاشته است و آنها به اختیار خود از هر فردی که بخواهند ثبت‌نام می‌کنند. سال گذشته شاهد بودیم که سازمان تعزیرات و دادستانی درباره شهریه مدارس غیردولتی و بازگرداندن مبالغ اضافی به خانواده‌ها هشدار دادند چرا همین روند را برای مدارس دولتی و دفاع از حقوق عامه مردم در این مدارس اجرا نمی‌کنند؟
معاون سابق وزارت آموزش و پرورش متذکر شد: تیغ نظارت آموزش و پرورش برای مدارس دولتی و غیردولتی برنده نیست و هم اکنون شاهد شکل‌گیری مدارسی با مدیران آتش به اختیار و ملوک‌الطوایفی هستیم و این وضعیت باعث سرگردانی شهروندان به ویژه در فصل ثبت‌نام مدارس شده است.
وی ادامه داد: در این شرایط به ورود دادستان و سازمان بازرسی برای نظارت بر مدارس دولتی عادی نیاز است، برخی در نظرات خود می‌گویند، شأن آموزش و پرورش بالاتر از ورود نهادهای نظارتی است اما باید در پاسخ به آنها گفت «شأن آموزش و پرورش بالاتر از این حجم از نارضایتی است» و این وضعیت باعث بدبینی مردم به عملکرد نظام جمهوری اسلامی می‌شود.
جزئیات برخورد با مدیران متخلف اطلاع‌رسانی نمی‌شود
سحرخیز بیان داشت: وقتی آموزش و پرورش قصور می‌کند یا توان مقابله با تخلفات مدارس را ندارد باید نهادهای نظارتی و بازرسی خارج از این مجموعه در حوزه نظارت بر عملکرد مدارس دولتی وارد شوند. از سوی دیگر مشخص نیست که وزارت آموزش و پرورش چه برخوردی با تخلفات مدیران مدارس انجام می‌دهد و صرف این موضوع که با مدیران متخلف برخورد می‌کنیم بدون ذکر جزئیات کافی نیست، آموزش و پرورش باید در یک اطلاع‌رسانی شفاف، جزئیات برخورد با تخلفات مدیران مدارس دولتی عادی را اطلاع‌رسانی کند.
وی با اشاره به تعیین شرط نمرات توسط مدارس دولتی و غیردولتی برای ثبت‌نام از دانش‌آموزان گفت: آیا قرار است، مدارس را خالص سازی کرده و فقط از دانش‌آموزان با نمرات بالا ثبت‌نام کنند. سیستم نظارتی آموزش و پرورش ضعیف است و در حال کوچ دادن مردم به سمت مدارس غیردولتی با ایجاد نارضایتی از مدارس دولتی هستند از سوی دیگر با مدیران خاطی برخورد جدی انجام نمی‌شود. سحرخیز متذکر شد: طبق قانون مدارس دولتی عادی و هیئت امنایی برای ثبت‌نام از دانش‌آموزان اجازه تعیین هیچ شرطی به ویژه شرط معدل و نمرات ندارند. در وضعیتی که آموزش و پرورش توان ساماندهی به وضعیت مدارس دولتی را ندارد دستگاه‌های نظارتی باید به ماجرا ورود کنند.
اثرات فاجعه‌بار تحقیر دانش‌آموزان به دلیل نمرات پایین
یک روانشناس با اشاره به اثرات مخرب حذف دانش‌آموزان با نمرات ضعیف از مدارس گفت: برچسب زدن و تحقیر دانش‌آموز به دلیل نمره پایین، انگیزه تحصیلی او را کاهش داده، روابط خانوادگی را تخریب کرده، باعث ایجاد احساس گناه و حقارت در دانش‌آموز می‌شود.
محمدرضا سهیلی صوفیانی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم درباره غلبه نمره‌محوری در مدارس، ثبت‌نام نکردن مدارس از دانش‌آموزان با نمرات ضعیف و تأثیر مخرب این موضوع بر سلامت روان دانش‌آموز و خانواده اظهار داشت: متأسفانه شاهد نمره‌محوری در مدارس کشور هستیم و آش تا جایی شور شده است که با رفتار سلیقه‌ای مدیران مدارس، نمرات ضعیف عاملی برای ثبت‌نام نکردن از دانش‌آموزان می‌شود، این روند به سلامت روانی دانش‌آموز و والدین آسیب می‌زند.
دشواری غیراستاندارد امتحانات و کاهش نمرات
سهیلی افزود: در ایام دریافت کارنامه تنش میان دانش‌آموزان و والدین افزایش می‌یابد در حالی‌که در بسیاری از موارد نمرات دانش‌آموزان به دلیل سختی و غیراستاندارد بودن سؤالات کاهش می‌یابد به عنوان مثال امسال شاهد بودیم که طراحی سؤالات امتحانات نهائی و امتحانات پایه نهم تا چه اندازه استرس به دانش‌آموزان و والدین تحمیل کرد و نیاز است، مسئولان دولت جدید، بازنگری در این حوزه داشته باشند.
حذف دانش‌آموزان ضعیف به جای کمک به پیشرفت تحصیلی
این روانشناس گفت: نمرات پایین باعث برچسب زدن به دانش‌آموز می‌شود و حتی مدارس به دلیل نمرات یا انضباط پایین از ثبت‌نام دانش‌آموز در مدرسه ممانعت می‌کنند، این وضعیت باعث تخریب روابط میان اعضای خانواده، درگیری و استرس می‌شود و به پیشرفت تحصیلی و حل مشکلات یادگیری دانش‌آموز هیچ کمکی نمی‌کند.
سهیلی افزود: مدارس برچسب‌هایی همچون «تنبل، کم هوش و بی‌انگیزه» به دانش‌آموزان با نمرات ضعیف می‌زنند، این روند باعث کاهش بیشتر انگیزه تحصیلی شده و بر اعتماد به نفس هم اثر منفی دارد، جنبه تخریبی این شرایط به حدی است که حتی می‌تواند دانش‌آموز را به سمت اتفاقات ناگوار سوق دهد که در رسانه‌ها برخی مواقع اخبار خودکشی دانش‌آموزان را می‌شنویم در حالی‌که آموزش و پرورش و کادر مدارس به آسانی می‌توانند مانع چنین اتفاقات تلخی شوند.
وی ادامه داد: این وضعیت حتی می‌تواند منجر به ترک تحصیل دانش‌آموز و درگیر شدن او با آسیب‌های اجتماعی شود که برای آینده کشور تبعات منفی بسیاری دارد.
این روانشناس با اشاره به حضور نداشتن مشاور و روانشناس تربیتی در مدارس کشور عنوان کرد: هم‌اکنون مشاور فقط در پایه نهم حضور دارد که آنها هم مشغول ساماندهی وضعیت انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان هستند.
سهیلی درباره وضعیت نظام‌های آموزشی کشور و اینکه آیا نمره‌محوری در آنها رواج دارد؟ گفت: بسیاری از کشورها، سال‌هاست که ارزشیابی تحصیلی را به شکل کیفی انجام می‌دهند، در ایران هم‌اکنون ارزشیابی در دوره ابتدائی این‌گونه است اما همچنان با وضعیت «قابل قبول یا نیازمند تلاش بیشتر» کودک را تحت آزار روانی قرار می‌دهند.
وی متذکر شد: استفاده از نمره به عنوان تنها ملاک برای ارزیابی آموخته‌های دانش‌آموزان صحیح نیست چرا که بسیاری از یادگیری‌ها ممکن است در زمان دیگری خود را نشان دهد.
سهیلی با ارائه توصیه‌هایی برای توجه به سلامت روان دانش‌آموزان گفت: برچسب زدن به دانش‌آموز به دلیل نمره پایین، انگیزه تحصیلی او را کاهش داده، روابط خانوادگی را تخریب کرده، باعث ایجاد احساس گناه و حقارت در دانش‌آموز می‌شود و به طور مستقیم شخصیت کودک و نوجوان را تخریب می‌کند این وضعیت می‌تواند تلاش سال‌های بعد دانش‌آموز را هم با شکست مواجه کند و سلامت روان فرد را در آینده مورد تهدید قرار دهد.
این روانشناس خطاب به کادر مدارس اظهارداشت: اعتماد به نفس دانش‌آموزان را تقویت کنید و تفاوت‌های فردی را مدنظر قرار دهید همچنین از پرخاشگری، تنبیه بدنی و تحقیر کلامی به دلیل نمرات ضعیف دانش‌آموزان پرهیز کنید و بر روی نقاط قوت برای افزایش انگیزه تحصیلی تمرکز کنید تا از این طریق بتوان نقاط ضعف را هم برطرف کرد.