سرویس اجتماعی-

به گزارش کیهان، چند هفته‌ای است که تنور اخبار مربوط به بیماری «تب دِنگی»

(Dengue fever‌) در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داغ شده است، بیماری ویروسی که حاصل گزش پشه‌ای به نام «آئدس» بوده و چهار نوع مختلف دارد. اگرچه این بیماری اکنون در چهار استان کشور شناسایی شده است، اما به گفته مسئولان وزارت بهداشت، عمده افراد مبتلا به تب دنگی، مسافرانی هستند که از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به کشور آمده‌اند، بنابراین به نظر می‌رسد با غربالگری و تشخیص زودهنگام این بیماری، می‌توان آمار مبتلایان تب دنگی را کنترل کرد. ضمن اینکه کیت تشخیص این بیماری در چهار استان کشورمان که بیشترین تعداد مبتلا را داشته‌اند وجود داشته و مطالعات وزارت بهداشت و دستگاه‌های دیگر برای مدیریت این بیماری در حال انجام است.

149 مبتلا و یک فوتی ناشی از ابتلا به تب دنگی

در کشور

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت کشورمان روز گذشته در حاشیه جلسه هیئت دولت با اشاره به افزایش نرخ شیوع تب دنگی در جهان از 6.5 میلیون نفر در سال گذشته میلادی به ۱۰ میلیون نفر در سال جاری، گفت: «در حال حاضر کشورهای پاکستان، عراق، امارات و دیگر کشورهای جنوب خلیج‌فارس آلوده هستند و مواردی از وجود عامل شیوع این بیماری در استان‌های جنوبی ایران و استان گیلان مشاهده شده و احتمال آلودگی در خوزستان، مازندران و گلستان نیز هست. همچنین تعداد مبتلایان کشور از ۷۵ مورد در سال گذشته به ۱۴۹ مورد در سال جاری افزایش یافته که از این تعداد، ۱۳۰ نفر سابقه سفر به امارات داشتند.»

شهنام عرشی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز در این باره گفته است: «طی سال جاری از ابتدای تشخیص بیماری تب دنگی در کشور تاکنون یک مورد مرگ ناشی از آن گزارش شده است و وضعیت عمومی سایر بیماران پایدار است. در حال حاضر پشه آئدس در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر(عسلویه و کنگان) و گیلان گسترش دارد.»

علاوه‌بر این، حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزیر بهداشت گفته است: «به جز ۱۱ بیمار در یک شهرستان که سابقه مسافرت خارجی نداشتند، مابقی موارد، بیماری را از خارج با خود وارد کرده‌اند و اولین مورد بیماری تب دنگی در کشور در ۲۶ اردیبهشت ماه ثبت شد که یک مسافر بود و از امارات وارد کشور شده بود.»

مهم‌ترین علائم ابتلا و روش‌های انتقال تب دنگی

معاون بهداشت وزیر بهداشت همچنین درباره عامل اصلی و مهم‌ترین علائم این بیماری گفته است: «پشه آئدس عامل ابتلا به این بیماری است، البته خارش محل گزیدگی به تنهائی نشانه ابتلا به تب دنگی نیست اما خارش همراه با درد و تب شدید بالای ۳۸ درجه می‌تواند خطرناک باشد. سردرد، احساس درد در پشت چشم، بدن درد و مخصوصا استخوان درد از دیگر علائم این بیماری است. همچنین پشه آئدس برعکس پشه مالاریا نه یک بار، بلکه تا ۱۰ بار می‌تواند انسان‌ها را نیش بزند، برای همین خطر آلودگی آن بالاست.»

سعید کریمی، معاون درمان وزیر بهداشت نیز گفته است: «حداکثر پنج روز پس از اینکه پشه آلوده افراد را مورد گزش قرار دهد، علائمی چون افت فشار خون، ضعف، بیحالی و در صورت حاد بودن منجر به خونریزی و حتی بستری می‌شود. درمان این بیماری عمدتا علامتی است، یعنی با کاهش تب و دادن مایعات سعی می‌شود بیماری کنترل شود.»

عبدالرضا میراولیایی، کارشناس اداره کنترل بیماری‌های منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت نیز درباره علائم این بیماری گفت: «افرادی که جزو گروه‌های پرخطر هستند، در صورت ابتلا به بیماری تب دنگی و مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی با مشکلاتی مواجه می‌شوند. بررسی‌ها بیانگر این است که ۲.۵ درصد افراد مبتلا به تب دنگی، جان خود را از دست می‌دهند.»

وی با بیان اینکه تب دنگی چهار ویروس دارد، افزود: «اگر یک فرد به یک ویروس مبتلا شود تا پایان عمر در برابر آن ویروس مصون است، اما اگر یک بیمار به بیش از یک نوع از این ویروس آلوده شود، شدت بیماری در دفعات بعدی ابتلا، افزایش می‌یابد.»

پراکندگی جهانی تب دنگی

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره نحوه انتقال این بیماری گفته است: «دو روز قبل از ایجاد علامت بالینی و دو روز بعد از شروع تب احتمال انتقال وجود دارد. انتقال پشه به انسان و انسان به پشه صورت می‌گیرد و انتقال انسان به انسان از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود. همچنین طول عمر این پشه‌ها یک تا چهار هفته است، پشه‌های بالغ هر یک تا دوساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام می‌دهد.»

شهنام عرشی، با بیان اینکه حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد موارد این بیماری در آسیای جنوب شرقی بوده است، افزود: «در سال‌‌های گذشته در اندونزی، بنگلادش، هندوستان و تایلند این بیماری بسیار دیده شده است، البته کشورهایی مثل سنگاپور تجربه بیشتری برای مقابله با این بیماری دارند.»

وی ادامه داد: «طبق مقایسه نقشه سال ۲۰۱۱ با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بیشتر این بیماری در کشورهایی همچون آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هستیم و برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نسبت به ثبت این بیماری اقدام نکرده‌اند که این موضوع نگران‌کننده است.»

تلاش وزارت بهداشت و دستگاه‌های مختلف

برای مدیریت تب دنگی

درباره پیشگیری از این بیماری همه‌گیر، وزیر بهداشت دیروز در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: «اقداماتی برای پاکسازی شهرهای آلوده، افزایش مراقبت در مناطق و پایانه‌های مرزی و بررسی سلولوژیک برای رصد بیماران در حال انجام است و ضرورت دارد وزیر کشور نیز موضوع را با تشکیل شوراهای تامین استان‌ها و شهرستان‌ها به طور جدی پیگیری کنند.»

معاون بهداشت وزیر بهداشت درباره آمادگی ایران در برابر این بیماری اعلام کرد که «سال ۹۵ که نه تب دنگی و نه پشه آئدس داشتیم، مراقبت ما از این بیماری شروع شد و در سال ۹۸ پشه آئدس را در بندرلنگه استان هرمزگان یافتیم. این پشه در آب‌های راکد تخم‌گذاری می‌کند و در کشورهای همسایه افغانستان، پاکستان، عراق، امارات و کشورهای حوزه خلیج‌فارس وجود دارد.»

فرشیدی افزود: «کار بسیار سختی از نظر اپیدمیولوژیک در مناطق جنوبی کشور در مواجهه با بیماری صورت گرفته و همکاران ما حتی در گرمای بالای 50 درجه شهرهای درگیر نیز مراقبت‌ها را متوقف نکرده‌اند و هم اکنون نیز در حال مراقبت هستند. علاوه‌بر این، روش جدید عقیم‌سازی پشه آئدس با همکاری وزارت بهداشت و سازمان انرژی اتمی در حال مطالعه و پیگیری است.»

راه‌های تشخیص و درمان تب دنگی

آمیتیس رمضانی، عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران نیز در پاسخ به این سؤال که آیا برای بیماری تب دنگی واکسن وجود دارد و واکسیناسیون در برابر این بیماری توصیه می‌شود؟ به خبرگزاری میزان گفت: «این بیماری واکسن دارد و دو واکسن برای این بیماری دارای تاییدیه وزارت بهداشت هستند، اما تعداد این واکسن‌ها محدود است و تنها به افرادی تزریق می‌شود که یک بار این بیماری را گرفته باشند. همچنین تزریق واکسن تب دنگی بیشتر به افراد ۶ تا ۱۶ ساله توصیه می‌شود.»

وی افزود: «هر فرد می‌تواند چهار نوبت به این بیماری مبتلا شود و به همین دلیل واکسن این بیماری را برای افرادی نگه می‌داریم که یک بار دچار این بیماری شده‌اند تا مجدد دچار این بیماری نشوند. به طور کلی موارد دریافت این واکسن بسیار محدود است و بیشتر برای کودکان، افرادی که دچار بیماری‌های زمینه هستند، اشخاص مسن و افرادی که یک بار به این بیماری مبتلا شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

همچنین کارشناس اداره کنترل بیماری‌های منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت، اعلام کرد: «آموزش درباره نکات خودمراقبتی اهمیت دارد. اگر یک فرد تصمیم‌گرفته به کشورهای جنوب‌شرقی آسیا و حاشیه خلیج‌فارس به ویژه امارات سفر کند، طی سفر می‌بایست از لوسیون و اسپری‌های دافع حشرات استفاده کند.»

عبدالرضا میراولیایی افزود: «پوشیدن لباس‌های رنگ روشن، بلند و آزاد نیز باید در کانون توجه قرار گیرد. مسافران باید در مکان‌هایی استراحت کنند که در و پنجره‌های آن دارای توری باشد. نکته بسیار مهم و اساسی این است که تا دو هفته پس از بازگشت از سفر، اگر علائمی مانند تب، بدن درد و استخوان‌درد داشتند به نزدیک‌ترین مراکز جامع سلامت یا بیمارستان مراجعه کنند و محل سفر را به کادر درمان اطلاع دهند.»

میراولیایی ادامه داد: «امکان تشخیص سریع بیماری تب دنگی به وسیله کیت‌های تشخیص سریع وجود دارد. تست خون از فرد بیمار گرفته می‌شود و کمتر از۲۰ دقیقه، ابتلای وی به تب دنگی اعلام می‌شود. انستیتو پاستور و آزمایشگاه مرجع استان هرمزگان، کاملا مجهز هستند و قابلیت اجرای آزمایش‌های اصلی تشخیص تب دنگی را دارند. با برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت، آزمایشگاه‌های تشخیص تب دنگی در حال افزایش است، به نحوی که این آزمایشگاه‌ها را به سرعت در استان‌هایی که پشه در آنجا صید شده راه‌اندازی می‌کنیم.»

وی اظهار داشت: علاوه‌بر آن کالاهای که بین کشورها جا به جا می‌شوند و به خصوص تایر محل مناسبی برای تخمگذاری پشه آئدس است. در مناطقی که با سیلاب مواجه هستند نیز به علت وجود آب‌های راکد کوچک بعد از دو یا سه هفته ممکن است شاهد افزایش تعداد پشه‌های آئدس باشیم. بنابراین جاهایی که پشه آئدس شناسایی می‌شود باید به سرعت سم‌پاشی و ضد عفونی شود.

کارشناس اداره کنترل بیماری‌های منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت بیان داشت: گزش پشه آئدس بر خلاف پشه آنوفل که بیشتر در شب‌ها رخ می‌دهد و می‌توان با پشه بند از گزش آن پیشگیری کرد، بیشتر در طول روز و به خصوص در ساعات نزدیک به طلوع و غروب آفتاب فعالیت می‌کند، بنابراین استفاده از پشه‌بند چندان مؤثر نیست و به جای آن بیشتر از اسپری و قلم دافع یا کرم ضد پشه برای جلوگیری از گزش این پشه در طول روز استفاده

می‌شود.

میراولیایی افزود: علاوه‌بر آن توصیه می‌شود در استان‌هایی که موارد گزش و انتقال بیماری تب دانگ دیده شده است، افراد لباس بلند، روشن و شل بپوشند، لباس‌های تنگ و تیره احتمال گزش را بیشتر می‌کند،‌ همچنین توصیه می‌شود تا جای ممکن از نگهداری تایر و لاستیک‌های نو و کهنه در محیط اطراف جلوگیری شود، وجود لاستیک و بوی آن برای پشه آئدس جذاب است و باعث تکثیر و افزایش آن می‌شود.